İlkokuldayız. Sınıf arkadaşımın evi iki sokak arkada. Mahallede oyun oynuyoruz. Onların yan komşusu olan bir komşu teyze "Kızlar, gelin, size bir şey söyleyeceğim." dedi. Hayatta (evinin avlusunda) domatesler duruyor.

Hepimizin eline verdi bıçağı, "Salça yapıyorum, gelin, sürün, gördüğünüz banaysa öğrendiğiniz kendinize." dedi. Annemin haberi yok, deyince "Annenize ben söylerim." dedi. Önce dörde böldük domatesleri. Bidonlara doldurduk. Tüm domatesler bitince bitti zannedip sevinirken domates sürmeye daha geçmediğimizi öğrendik.

Komşu teyze daha önce dörde bölüp bidonda beklettiği domatesleri getirdi önümüze bu sefer, kevgirle beraber. Kendi de aldı kevgiri aldı eline, domatesleri eliyle ezdi. Bize gösterdiği gibi yapmamızı istedi. Biz de kendi kevgirlerimize azar azar domates alıp elimizle ezdik. Tüm suyu leğene döküldü. Kevgirin üstünde kalanları da toparlayıp gücümüz yettiğince sıktık. Domates kabuğu ve çekirdeklerinden oluşan küçücük topları toplayıp kendi daha güçlü sıktı ki bir damlası bile ziyan olmasın.

Leğenlerde biriken domates sularını tuzlayarak tepsilere döktü.

Saatler geçiyor, sürülecek domatesler bitmiyordu. Tonlarca domates sürdük sanki küçücük ellerimizle. Hava kararınca bitti işimiz. Bizi hem eve getirdi, hem de anneme "Kızlarına salça sürmeyi öğrettim." dedi.

Ondan sonra salça yaparken anneme yardım etmeye başladık, öğrendik ya! O dönemlerde domatesleri çektirme yok muydu, bilmiyorum. Şimdi domatesleri çektiriyoruz, tepsilere döküp ara ara karıştırarak güneşin sıcaklığında suyunu çekmesini bekliyoruz. Günlendirilen salçayı sever genellikle Nevşehirli. Kaynatıp yapan da var elbette.

Salça yapmak, sirke yapmak, turşu yapmak zor değil yani. Hayatlarda, balkonlarda yapılan salçalar; balkonlara ve pencere demirlerine takılan patlıcandan, biberden kolyeler evin süsüdür.

Hepimizin evi salça yapmaya, turşu kurmaya müsait olmayabilir. Evimiz müsaitse bile yapmaya gücümüz yetmeyebilir. Eskisi gibi değil artık, her şeye uygun fiyata ulaşabiliyoruz. Salça, turşu, sirke yapıp satarak evinin bütçesine katkı sağlayan birçok kadın var.

Ev usûlü pastalar, ev usûlü yemekler; dışarıdan aldığımız, nasıl yapıldığını bilmediğimiz, içinde sağlığa zararlı birçok katkı maddesi olan ürünlerden çok daha lezzetli ve değerli.

Kurutulmuş patlıcan, biber; içli köfte, mantı, yaprak sarması, baklava, börek yapıp sipariş alan kadınlara saygım sevgim sonsuz.

Kendimiz yapamıyorsak onlardan satın alalım ki hem biz organik ürünler tüketmiş olalım hem de bir ailenin ekmek parası kazanmasına yardımcı olalım.

Unutmayalım ki bir milletin kültürel değerlerini toplumda değerleriyle yaşayan kadınlar yaşatır.

Muhabbetle...

Hamiyet Su Kopartan ✍
14.09.2021