CAN+LI

Geçen hafta aldığım bir davet üzerine Göreme’deydim. Çok uzun zamandır otobüs yolculuğu yapmıyordum. Her gün merkez kasabamız Göreme’ye otobüsle gidip gelirken farklı hayatlara dair gözlem yapma fırsatı buldum. Birçok konuşmaya kulak misafiri oldum yolculuk esnasında.

Durakların birinde inen yolculara şoförün "Hadi, biraz canlı inin." sözüyle irkildim. Canlı inmek tabirini hızlı olmak anlamında kullandı. Nevşehir’de, köy ve kasabalarında hızlı olmak için "carı" kelimesi kullanılır bazen. Genellikle de ikileme şeklinde "carı carı" denir. Bunlar, "Alıcıyı Harekete Geçirme Cümlesi" dediğimiz cümlelerdendir: Carı carı in, carı carı yürü, carı carı süpür,...

Canlı inmek deyimini ilk defa duydum. Daha önceden duyduysam da unutmuşum demek ki. Düşündükçe çok hoşuma gitti.

Canlı kelimesi can kökünden gelir. Canı olan her şey canlıdır. İnsanlara, hayvanlara, bitkilere canlı diyoruz.

Sonra aklıma geldi; yaprak sarması, nohut, fasulye, pirinç pilavı iyi pişmediğinde büyüklerimizin "Canlı kalmış, biraz daha pişir." dediklerini hatırladım. Canlı yani diri. İyi pişmemiş.

"Canlan" deriz "canlı" deriz yavaş bulduğumuz insanı hareketlendirmek amacıyla. "Enerji" yerine canlı, "enerjik ol." yerine canlan demek çok daha anlamlı.

Canlı yayın var bir de önceden çekilmiş programları yayınlamak değil de anında yapılan ve anında sunulan programlar.

İşte Türkçenin zenginliği! Halk ağzında kullanılan her kelime doğrudur. Gerçek anlamdan hareketle yan anlamda, îmâ yoluyla mecaz olarak, deyimleştirerek, terimleştirerek kullanılan her kelime güzeldir.

Hadi, canlı okuyup canlı yorumlayın.

Güzel Türkçeme sonsuz sevgi ve hayranlıkla...❣️

Hamiyet Su Kopartan ✍️
10.09.2022