Rsim için Sevgili Lale ÜNAL’a teşekkürler

DİPNOT
körduman: sis, pus

“-hinci sen tokdur olmayı gabil etmeyon ö(y)le mi”
“-ı-ıh, ben tokdur moktur olmacan”
“-neyye len, ha gapberif ha!
gabadayı bi tokdur olacan
bi zengin ğızı alcan”
“ı-ıh zen gızı file almacan”
“-bi-çok para ğazanısın
ovadakı tarlaları satın alısın
“benim olan para ğazanıyo” deye
gasım gasım gasalı boban da”

“-emme tokduru gören çocuklar a(ğ)layo ya?”
“-eyi len işdecik
sen de tokdur olunca se(v)medi(ği)n adamlara
batırı-batırıvı dürtü-dürtüvü gocaman inneleri
yar garnını, anasına satayın ta!”
“-bana ne asdanım.. benim semedim yok ki?”
“-ah a!”
“-?”
“-öyleye gel sennen bi meşveret edelim,
bakalım bi bilebilcen mi?
emme peşin peşin deyvireyin
taha bu soruyu bilen çıkmadı
hinci de bakalım bana
en böyük malik kim”
“-?”
“-yani Alla(hı)n yarattığı en kufatlı şey nedir”
“-ne bileyin ben ne yaa (hu)?”
“-yani sana buragsalardı
yani olca(ğı)ndan deği(l) de
ne olmağ isderdin”

“-mesela”
“-mesela hasana(ğa),
senin de(y)zolu ne o M(uh)ammer var ya goç
M(uh)arem de guş olmağ isdeyoru,
yani sen de mi guş olmağ isderdin”
“-ı ıh”
“-neyye”
“-bi sünger(sapan) daşı atan, herkeş avlar guşu”
“-ged ayoğlaycı sen de gartal oluvu
bi tefa en yünseğe uçar,
öteki guşları yer hemi
hemi de sünger daşıynan kim gartal avlamış ki”






“-Melit emmisi dur bi
sen kendi işine bak epab..
biz senin daşı düzemediğine garışıyoz mu
kimse garışmasın ırafığınan bizim meşveretimize”
“-?”
“-de(ğil) mi ya len?”
!
“-ben guş da olman, gartal da”
“-dooru, pekii havada guş olmayı gabil etmedin
ya denizde balık”
“-ı ıh, her zaman böyük balık yudar”
“-ee sen de en böyük balığ ol”
“-ı ıhh”
“-zağar her zıman de(h)a böyüğü vardır
Aziz Emmisi”

“-pekey ne olmağ isderdin”
“-topra(ğı)n içinde sovulcan mı olacan yonsa?”
“-?cık!”
“-ee ne deyvisen ya asdanım”
“-adam”
“-neyye len, sen zatin adam değimin”
“-taha de(ği)lin”
“-gaçıl bakayın gadınım çimke üsdüne ğeli(r),
Aziz emmisi dıkkatını dağıtma deliğannının;
taha öte ğet çocu(ğu)m!
hu köşe daşını oraya galdırasıya öte dur bakayn”

“-eyi de neyye adam olmağ isdeyomuş Eziz emmisi
onu bi deyvisin bakalım bi(r),
bili(r)se ben ona da sana da sakız veren”
“-deyvi Melid emmine bakalım bi neye?”
!
“-bi tefa istediğin her şeyi alırsın,”
“-mesela”
“-meselaa top!, ondan sonura dilli düdük,
irezeli pappa,
gayışlı pontur
cizili şeker”
!!
“-n’olcak ben sana alıvırayın bunnarı
senin adam olmana nüzüm yok
bunnarı almağ uçu adam olmaya gerek var mı?”
“-ı ıhh”
“..”
“-bobam gızar, bobam bana alıvırı(r)”






“-bak Melit emmin ne deyoru;
top uçun, papba adam olmaya ne gerek var”
?
“-tamam da, bitmediydi ki da(h)a”
“-ee devam et, annat, say öyleye”
“-adam oldun muydu hiş kimse seni döğemez,”
“-bak bu dooru”
“-hemi de okula gedmezsin”
“-bu olmadı işdee; bak okula getmeyen adam olamaz”
“-niyee”

“-okula gedmeyen biri usda olsa
tereziyi okuyamaz, şakülü dutamaz,
tereziye bakamaz
o zaman da duvar e(ğ)ri-bü(ğ)rü olur
metre bilemeyecee(ği) uçuu(n)
gapılar pençereler güççük geli(r), böyük geli(r)
cam çevçereye uymaz, yamığ olu(r)
pervaz güçcük geli(r)
dah de imanım ga(y)ri
boban da bizi döğer, sikdireder
…
duvar yamığ olunşa yıkılır
zenzeleye dayanmaz
bu hatılı neye yaptık
bu dikmeyi-direği neye goduk
duvarı dutsun, duvar yaylanmasın deye;

ho böyük ana kerpiçler beklecek
buralarda senin gibi güçcük “guzu kerpiş”lerinen
hatılın üsdü örülecek
fırsantını buldukça ben
goca ana kerpişlerinen, hemen
hanayın etirafını çevriklecen

hadi gadınım hoo heliği uzat bana
onu deği(l) len yanındahı gayrak daşı
len bak deha,
ıhı ya len bak atdı(ğ)ım daşa tanısana ayolaycı
dita asdanım.. diyha
ha! iş de buu bak bunu huruya goduk mu
köşe daşı milimi milimine cukgadak oturu(r)
..

işde şakül… prava’!demikden eline aldığını da getir
sırf senin hatırın için onu da huruya sıkışdıralım
benden sana yadigar..
ilerde gelip geçerkene oğluna, torunnarına gösderi(r)sin
şişinelek dersin ga(y)ri
“bu heliği ben verdiydim..
aziz emmim benim uçun goduydu bu heliği” deye
ha iş de o; ald(ağ)el bakayın paşasın sen yauu
binkere maşşallah, herif olmuşun gari
hep böle bi o(ğ)lum ossun
beş yüz lira borcum ossun deye
benim o(ğ)lannar da nerde bu feraset
nerde bu izan, nerde bu mizan, nerde bu zihniyet!
uluk uluk bakarlar yüzüne..

nerde galdıydık..
iş de hinci senin heliğin sayasında duttu(ğu) gibi
şakül şakgadanak dutmadı mıydı
terezi almadık mıydı
gapının şırkılda(ğı) düşmez
gapı açılmaz gapanmaz,
hesap etmedik miydi olmaz!
bobana ya fazla tu(ğ)la aldırırız
ya eğsik”
“-olsun n’olcak”
eğsik gelince gışın yamır, gar içeri”
“-bi ta alıvırı”

“-o zaman da bi kamyon parası daa veri,
eline alır bi gırılmaz pinar zopası
bizi de i(n)şatdan govalar aşırı(r)”
okulda i(n)şat usdası okutmayollar ki”
“-her bi şey okulda ö(ğ)renili(r)
bak Gıcık Kazım emmin okuyamamış
o amele”
“..”
“-usda mı çok gazanır, amele mi”
“-usdaa”
“-usda mı olcan amele mi”
“…”
“-yau öyle deği..
öretmen yok ya..
okul mu ö(ğ)retcek çocuklara..
şe(hi)rde olsa ö(ğ)retmen de oluu
bizim köye ö(ğ)retmen gelmeyo ya”
“ha demek sen onu mu deyodundu
essah bak! hinci bu oldu”

“-bak sen beni dinne, tamam mı
gula(ğı)nı dört aç,
bi ğün nas(ıl) olsa böyücen, yalan mı
güçcüklüğün dadını çıkar
ekmek buldun mu ye
zopa buldun mu gaç.”
“-hı hıımm”
“tamam mı?”
“heyye!, tamam!!”



“-hinci ıscağ olduğuna bakma
gışın üşüseydin, ne olmağ isderdin”
“-gün(eş)”
“-oo pırava,
Salim’e sordum
“zoba” olmağ isdeyomuş
Sadet(tin) de köz deyodun
hiş gün(eş) deye(r)lek bilen olmadıydı
..
emme bulut da(h)a böyükdür”,
“-olmaz”
“-emme bak güneş buluda söz geçiremeyo,
kölgeyi ısıdamayo
hele gışın gaybolup gediyo
bulutların arkasında
bulutlar her zaman var”

“-bulut … da(h)a mı böyük”
“-hı hım”
“-emme o da bi ülüzger çıkdı mıydı,
ne kördumanı galıyo
ne buludu ne bilmen nesi,
darma duman oluyo, gaçışıyo”

“-havanın gatında da ülüzger var mı”
…
“-ülüzger mi olayın yani,”
“-sen bilin, emme
o da daşa gayaya işleyemeyo”

“-daş gaya olman
olman valla ya!”
“-neyye”
“-onu da sen çekicinen gırıyon, yontuyon ya”
“-ooo sen dersi bellemişsin, eferim,
…
bak Melit Emmisi, duy bi duy,
senin ırafık porofesör olmuş len
kırk bin kere maşallah
bak hinci ğözüme ğirdin deliğannı
emmisi bu epap böyyük adam olacağ”
“-evelallah”,
“-görü(r)sün bak, dediydi dersin
işde sana huraya bi cızık!
…
ben daşı gırıyon emme, bak size ev yapıvırıyon”
“-..”




“-demek ki usda hepiciğinden kufatlı”
“- yaa gördün mü
!
i(n)san en böyük malik…
usda daşınan duvar yapar
emme usdadan böyük biri taha var
onu bil kim?”
“kim?”
“usdadan böyük, kufatlı, evsahibi..
emme ev yapan i(n)san en guvatlı,
yani boban parayı hazır etmeseydi
ben gelip size ev yapmazdım de(ğil) mi?”
“-..”
demek ki neyimiş en guvatlı boban!”
“-..”
“-emme sen olmasaydın da boban ev yapmazdı
dedeyin evinde hıfzoludu
boban seni üşümesin deye
yarın o(ğ)lum evlendin miydi
gelini nereye gatacak.. buraya
demek ki bobandan guvatlı da sen varsın kı!
bu evi sana yapıyoz..”
“-o zaman bana deği(l)
agama yapıvırıyonuzdur
o benden böyük”
“-len o ebeyin o(ğ)lu,
bak eben onu o(ğ)lakdan geldi miydi
kendi elleriynen besleyo,
sana o ihtimam yok, yalan mı?
hemi de eben onu sizden almış,
onun evi hazır, böğün evlense
dedengilin ev hazır,
!!
zatin sana yapmasak ben usdalık etmezdim..
boban o(ğ)lana ev yapcaz deyinçe
“hankısına?” dedim,
sana olunca, mezburen
boynumu kösdüm geldim
o benim ırafık dedim”

“- demek ki en kufatlı benin”
“-tabi sensin..!!
yani kendin olmak en gözeli
bak bobamdan galma bi aferim marıdı
onu sana verdim hadi!”
“-!;”
“demek ki en guvatlı kim
“-ben!”
“-yaa.. senin dünnayın patıronu sensin”
“-senin dünnayın da sen!”
“-eveet..

demek kii;
herkeş kendi dünnasının patıronuymuş”
!!
“-bak deliğannı
geçen senin de(y)z(e)o(ğ)lu Musduğa sordum
bilemedi,
“tosba(ğ)a” olmağ isdeyomuş,
usda ol deye yalvardım, ı ıhh dinlemedi
“tosba(ğa)nın usdaya e(h)tiyacı yoğumuş
evi depesindeymiş,
hemi de tosba(ğa)yı canavar yeyemez”imiş,
ben de “eyi” dedim
elleme dila(ğı)na yanayın,
o da goca dünnadan tosbağa olalak gelsin geşsin,

emme sen; dediğin gibi “adam ol”
imi gadınım..
hemi de en birincisinden
tamam mı”
“-tamam”
“-ne olcan”
“i(n)san
şey bee adam”
“-evet.. i(n)san olalak dünnaya geliyoz ya
i(n)san galmak, yani adam olmak çok möhüm
prava sana deliğannı,
…!

bakın bura leeeynn
bu gördüğünüz arkadaş bundan sonura
benim en birinci adamım
sağ golum
bu arkadaşın tekerine daş goyan,
bizatihi bana daş gomuş olur
ona ğöre,
vay ben duymadıydım bilmen ne
mazeret dinnemen
herkeş aya(ğı)nı denk alsın
demedi demen
garışman, ayrı dururun..”

“-ö(ğ)retmenin Apbık da
velesbit olmağ isdeyomuş,
Çini Imız motursiklet
fızlı gederimiş,
Gara Bayram gartal..
neyye dedim, “en yümsegden uçar”ımış,
Sefer var ya o da şahan
neyye biliyon mu..
deve böyük ot yerimiş,
şahan güçcük emme et yerimiş..
!
Zebidin Imız goyun olcağmış
sahabı besleyip duruyomuş,
ne ekin ekiyomuş,
ne harman derdi varımış,
emme gurbanda da kesiyollar dedim
“i(n)san da ölüyoru” deyo

Macaroğlu aslan olcan deyyo
herkeş ondan gorkarımış
gelsin bakalım sana neyde bili(r) aslan de(ğil) mi
hiş gorkma evelallah
arkanda ben varın
seni yemeden beni yeyemez..
..

hişbiri bilemedi, emme sen bildin,
maşallah suballah.. derya-derya!
dedemden galan bi aferim daha varıdı
onu da sana bağışladım..
var get hayrını gör..

almadan sattı(ğ)ım bi gamyon olu(r)sa
herif sözü sana,
seni şöfer ma(ha)lline bindirecen
direks(iy)on sende
isdediğin yanna sür anasına satayın
…

aslında do(ğ)ru deyon, epap
insandan gözeli,
akıllısı,
guvvatlısı var mı len

hankı hayvan başına takka keyiyo de(ğil) mi
hankı ev yapmayı,
gışın zoba yakmayı akıl ediyo
hankı pontur keyyo
hankı gula(ğı)ndan ya(ğ)lamayı akıl ediyo da
mıh çakıyo Melit Emmin gibi

sonuraa hepsinin ayrı derdi var;
biri yeycek deye gaç bakalım
gış geliyo uç bakalım,
el(iyin) erdiğin yere sıç
eşşeğin işdiği sudan iç







insan gibisi var mı;
ne gaçar ne uçar,
ne de aklına gelince sıçar
ne de eşşek gibi hatıldan içer
!
Tokmacıkda mı böyüdün len
su deyoz ööle,
su işleri bakanı sen de(ğil) min?
madem aklıma getirdin
hadi ga(y)ri bana eşeğin işdiği sudan
bi tas doldur gel de
anlayayın bakayın
eyi bi usda olabilcen mi”
“-eşşeğ işmediy ki bunu gurnadan doldurduk”
“-,”
“-Melit emmi de aynı sudan isdedi,
emme Yokarı Çeşme suyundan işdi,
basdırıkda başga su yok ki”,
“-o işdiyse …
tamam işdee,
bana da onun işdiği sudan”
…..
bobam
“-köyde on tene çeşmemi var len gocağafa
zaar eşek de ordan içiyoru i(n)san da

“-yüzüne bakma Hacıoğlu
utanır yere dökülür su”
“- dökülsüüün eşşe(ği)n işdiği sudan dee (ğil) mi”
“hah hah haa”
“-Melid Emmiyin işdiği sudan”
“-tamam dedik ya len ayoğlaycı
işde ondan”

“-Aziz emmisi, eğlenme benim ırafığınan
yarın bi dokdur olsun da
sana inneyi dürtdü mü gör bi”
“-yaa o dokdur olmaycak
sıhıya olcak sıhıya Melit Emmisi”
“-bireş önce usda ol deyodun
gandırıkçı”

“-gel len; sen aldırma Aziz Usdaya
gel benim yanıma, hoo daşı uzat bana
ı-ıh, endeğini değil gadınım,
ötebaştahı gayrak daşı, heliği
bi de varıvı ho ipi (y)okarı çıkar
ıçcık da(h)a, tamaaammm
eyvallah epap!



gel gari ben de sana bi mesel deyviren,
emme benim çırak olcağsan”
“-.”
“-hinci bak…
bi gartalınan bi şahan uşmuşlaaar uşmuşlar
çıkabildikleri gadak taa en (y)okarıya çıkmışlar
“ne ğadak uzağı görebil(e)cez” deye
birbirlerini sınamışlar
goca gartal efendi, güçcük şahana sormuş”
“-şahan ne”
“-o da gartal gibi bi guş işdee”
“-o zaman ikisi de gartal olsun”
“-şahan bireş güçccük biliyon mu
gartal da(h)a böyük, daa fızlı uçar, daa böyük av avlar
daa yünseğe çıkar”
“-ee”
“-neyise gartal şahana sormuş işde
“ne ğörüyon”
ıngır-mıngır, ne ğörcek ağaş-gaya
“ben üş-beş arpa ğörüyon” demiş
pıradak dalmış aşşa,
…

bireş sonura şahan gelmiş yannına
baksaykı seninki ağa dolaşmış…”
“-gartal mı”
“-hı hııhm
;
şahan
“n’oldu len” demiş gartala
gartalın boynu bükük
kem-küm
“önemli olan uzağı görmek deği(l),
duzağı görmek” demiş,
yani üş-beş arpa yeminin duzağ olca(ğı)nı
hissedebilmeg” demiş
..
“-doğru mu?”
“-heye”
o hesap;
bakdığın deği(l)
gördüğün möhüm
n’oldum demecen,
n’olcan decen
tamam mı Hacıoğlu
ee?”
“-;?”
“-hani bana su,
hak etmedik mi sence?”



“-hani “deve böyük ot yer
şahan güçcük et yer”
demişler ya..?
şahan dediğimiz şahan o işde

deve deyinçe de
deveyi yardan uçuran bi dutam ottur
deve ne gadak böyüğ olsa
alayı eşşen ardından geder

eşşek, yaz alt(ı)ay tük çeker
emme öküzün artı(ğı)nı yer
bak sen ne gözel bildin,
ne eşşeğ olacan,
ne öküz, ne deve
ne şahan; ne gartal
“i(n)san olcan” dedin,
dünneye i(n)san gelmek değil
dünnede i(n)san galmak mühim,

bi de adam oldun mu, tanı gari sen
kimse böyük olamaz senden!


haa?
sen nası adam olunur dersen;
boban gibi olacan,
en birincisi ana-bobaya ita(a)t,
seni barnaynan gösdertcek cömat,
yeğelik, hırsızlık etmecen,
garibanı, yetimi ezmecen
i(n)sannarı üzmecen
haram yemeycen
hileker olmaycan
yaptığın işi dürüs(t) yapcan,
hakgına ırazı gelecen
gonu-gonşu, hısım akrabanı gollaycan
an kakmaycan
elin malında gözün olmaycak,
çoluk-çocu(ğu)na çaldırmacan
aş gomacan
gonu-gonşuynan
evinine(n) eyi geçincen
eli-uzunnuk
münafıklık, dedi-ğoduculuk
isdeyicilik etmeycen

bunnarın birini bile yerine getir
sana “adam” denir..





















Resim için Sn Lale Ünal’a teşekkürler