Selam,

Şiiriniz güzel. Şiirle paylaşılan Muhammed Mutemidi şarkısı daha güzel. En güzeli ise Hafız-ı Şirazi...İranlılar onu “dili dokuyan” diye çağırıyor. Bana sorarsanız, dilden çok zamanı dokur Hafız. Bir gecenin, bir şarabın, bir yalnızlık anının, bir tereddüdün bile zamandaki yerini değiştirir.
Hafız İranlılar için yalnız bir şair değil; bir tür sır kapısıdır. Okuma yazma bilmeyenlerin bile onun gazellerini ezbere bilmesi bundan. Sadece söz değil, neredeyse ortak bir hafıza.

O' nun şiirleri ile fakülte yıllarımda tanıştım.
İran şiirinin kudretinden söz ederler; Rudeki’nin temelini, Firdevsi’nin duvarlarını, Hafız’ın ise çatısını kurduğunu söylerler. Bana göre o çatı değil, gökyüzü kurdu. Şarap, düpedüz şaraptır onun şiirlerinde; kadın da bildiğin kadın. Bütün o mecaz kalabalığı, dinî latifeliklerin üstüne çekilen kılıf falan… hepsi sonradan icat edilmiş. Hafız’ın bakışı daha berrak, daha çıplaktır. Fars şiirinin çatısını kuran bir adamın süslemeye ihtiyacı yoktur zaten. Kusurları da vardır elbet. O da her büyük şair gibi kadın düşkünüdür mesela. Çok kolay aşık olur kolay da vazgeçer. Saray ahalisinden bir cariye ile yaşadığı gönül ilişkisinden kellesini Timur sayesinde kurtardığı da bilinir.

Biliyor musunuz Oktay bey onun “Divan”ı etrafında bir de gelenek var: fal açma.

Temmuz 2004, yani Hicri 26 Cemaziyelevvel 1425. Şiraz'a, Hafızın mezarına ziyarete gitmiştim. Bir şairin mezarına gitmek, insanı her zaman biraz utangaç yapar. Sanki yazdığın her cümleyi, yaşadığın her yanlışı, kalbinde sakladığın her lekeyi o senden önce biliyormuş gibi. O'nun mezarı da tam böyle bir yer: insanın iç sesini ele veren bir sessizliğin ortasında duruyor. Bir insanın kendi içine söyleyemediğini bir başkasının yüzyıllar öncesinden bilmesi, ne tuhaf bir akrabalık duygusudur Oktay bey.

Ve evet fal...Tefeül geleneği şöyle: Hafızın Divanı fal kitabı olarak da kullanılır. Falını öğrenmek isteyen kişi onun mezarı başında Divanı eline alıp tekerlemeyi andıran şu sözleri tekrarlar; 'ey hâfız-ı şîrâzî / ber mâ nazar endâzî / men tâlib-i yek fâlem / tû kâşif-i her râzî'... Sonra da elinde tuttuğu kitabın rastgele bir sayfasını açıp gazeli okur. O gazelde yazılanı falı kabul eder. O gazelden kendi hayatı ve geleceği ile ilgili sonuçlar çıkarır.

Onun mezarı başında sıra bana geldiğinde aynı sözleri tekrar etmiştim. Sesim ilk başta titredi; hafif utanarak. Ama sonra o utanç yerini garip bir güvene bıraktı. Belki kendi sesime alıştığım için, belki Hafız’a seslenmenin tuhaf bir cesareti olduğu için. Elimdeki Divan’ı açmadan önce uzun uzun baktım kapağına. Bir kitap, evet. Ama aslında bir ayna gibi. Açınca içimin bir yeri kesinlikle görünecek dedim.Bu yüzden nefesimi tutup rastgele bir sayfa çevirdim.
Bu anda belki bir tesadüf vardır, belki yoktur. Ama insan inanmak için büyük kanıtlara ihtiyaç duymaz her zaman değil mi Oktay bey.

Şiirinizden hayli uzaklaştım farkındayım. Affola...
Şuna inanıyorum; Şiir tahlilinin asıl meselesi, satırların tek tek ne dediğini çözmek değil; o satırların senin içine hangi gölgeyi bıraktığını fark etmektir. Bir şiiri okurken, açıklamaya kalkıştıkça elinden kaçan bir şey olur: bir renk mesela… mavinin hafifçe kararan tonu. Ya da çok eskiden duyduğun bir şarkı. Bir kadın, bir aşk... Bir yaz akşamında karşı karşıya oturup hiçbir şey konuşmadığın halde her şeyi anladığın bir yüz. Şiir bunları çağırır; kelimeler değil duygular konuşur. O yüzden sanırım ne zaman "şair burada şunu demek istemiş” diye başlayan bir cümle görsem gülümserim. Çünkü şair bazen hiçbir şeyi demek istemez; sadece içindeki sızının bir anlık titresini yakalamaya çalışır. Okur da o titreşimi kendi göğsünde bulduğu anda şiir tamamlanır. O noktadan sonrası, açıklamanın değil, sezginin işidir. Şiirinizde beni çağıran şu dizelerdi sadece:

"ruhumun içindeki mavi,
sana doğru salınan bir kehanetti."

Sonrası Şiraz, sonrası şarkı ve hafız falı...

Okumadıysanız eğer Şirazi'nin Divanını tavsiye ederim. Mümkünse orjinal diliyle. Çeviri ile okumak bir Tarkovski filmini düşük çözünürlükte izlemek gibi bir şey çünkü .Ve yolunuz düşerse Şiraz' ın musalla bahçelerinde hafız falına baktırmayı unutmayın.

Eyvallah