Tırtar

dedem “rivayet ki:
"Süleyman Şah" Fırat’a düştüğünde
bizim Tırtar Aşireti ,
Caber Kalesini yurt tutmuş kendine

Caber Kalesi, Fırat’da Süleyman Şah’ın
suya düşüp boğulduğu yerde
Cumhuriyet kurulunca hemen 1924’de
Türk Bayrağı çekilmiş gönderine
o gün-bu gün bir Türk Karakol’u vardır türbede
baraj yapılınca sular altında kalmasın diye
taşınmış şimdiki yerine Dokuzyüzyetmişbeş’te

ıra(ha)t-dirlik vermeyen;
Araplarınan gavga-niza derkene,
kimezi Ayıntap’a, İslahiye taraflarına
çekmiş-ğetmiş
kimezi Diyarbekir’e
orda da Kürtler dirlik vermeyinşe
deveyi, geçiyi katar edip yola düzülünmüş
kimezi obasını alıp,
Ayıntap’dan Mersin’e göçmüş,

Erdemli’yi Zülüfke’ye doğru geçivirince
Cennet-Cehennemin olduğu yere
Ashab-ı Kehf’e az bi mesafede
gondukları yere Tırtar demişler gene

"-oradan da gün olmuş dört oba
yes etmişler
yola düzülmüşler
Toroslar boyunca
‘ver elini’ gelmişler Gabaca sırtlarına,
yörük bıçağı çalmış dekenin boğazına
ciğerini dakmış çalının dalına

ertesi günü bakmış
"-ciğer gurumuş" deye
bu yüzden gelmişler hinciki Garatepe’ye,
burada da bi(r) göğeci boğazlamış
devrisi ğün baksay kı ciğer temteze

neye yosdu , neye öyle höküm verdiyse
develeri ihdırmış, dengini, pılıyı-pırtıyı endirmiş,
kara çadırın kazığını çakmış yere
dört çadırlık yörük obası bura yerleşmiş."

Tırtar’dan gelen;
Hacı Karalı ailesine Hacallar •
(Hacı(kara)lılar) denilmiş
Kara Mehmetoğlu Mehmet Bey’den gelenlere
Kara Memetler
Kart Mehmetin ailesi Kart Mehmetler diye
anıla gelmiş (Karademir)
Osman Bey’den gelen,
Bocutlara da Beyler•

Gencellideki Aşkar Yörükleriyle
Avşarlılarla, Çakallarla, Gazirililerle, Sarıkeçililerle
akrabalıklar kurulmuş
Tırtar bir iken iki olmuş

Yirminci Yüzyılın hemen başında
ilk evlerin inşasına başlanmış
ve geçilmiş yerleşik hayata
1903’te Tırtar Muhtarlığına aşiret köyler bağlanmış
Kara Sümen tam 33 yıl muhtarlık yapmış
o yıl yapılan cami,
19’da yenilenmiş
mer’alar açılmış
çifte çubuğa garışılmış
kalakalınmış









“-1937’lere gelindiğinde
urgan hesabı arazi sa(hi)bı olduk
dağ-bayır mera, çalı dibi eşeledik
iki avış toprak uçu
guşun-gurdun yuvasını bozduk
ora bura öbeğ-öbek çarşak yığdık
ganlı -manlı ne arar
garının boyu-yüklü
gedeler ağlar

üş yaşındakı çocukdan medet umar olduk
bi tas su isdesen
deben -düş
düşe-gaka getirene ğadar
yarısı yere dökülür
varı-bakarsın
desdi devrilmiş

sanki ardından atlı geliyo a gappao(ğ)lu
sankı yö(v)müyeye ğetdin
sankı ağa başında bekleyoru
boşla ğel, emme ne arar
ağşama-ğadar
dilim-dama(ğı)m gururdu

önüm sıra ne çocuklar
ne boyu-yüklü ğarı
kimsenin sesi çıkmazdı
eve de ğelidim
valla atılı ğederdim

o ğünner getsin de ğelmesin
hincikinnere ne var len
yediğin öğünde
yemediğin arkanda
Alla(h)a şükür bizim de var emme
diş kesmedikten keyri
dat alıyon desen de
yalan vallayhi








hinci hankı gonşunun gapısını çalsan
bi çomaç veren çıkar
kime hızmata varsan
adam gakar-dutar
hal çarasına bakar
esgiden
bende yok ku
sana versem
isde canımı veren
emme yok
yok

ya bende olmalı demiş
ya bana verende
hızmat görmeyen gonşu
adamı hacat sa(hi)bı yapar
hinci
bende de var
bana verende de

esgiden guru yavan
acı sovan
ne bulsan yeniyodu
hinci
yesen bile
ağzında diş yok

hiş bi şeyin esgi dadı yok
yookkk
yok













DİPNOT
M.S. 1086
Dokuz Oğuzlar’ın Üçoklar kolundan küçük bir sülale
Caber Kalesi: Minik Vatan (Suriye toprakları içinde) Süleyman Şah’ın Türbesinin bulunduğu yer
halen; Suriye yapacağı yeni barajla aynı sıkıntıyı devam ettirmektedir.
Buradaki Tırtar köyü 20 yıl kadar önce Narlıkuyu ve Kumkuyu ile birleşerek belediyelik (Kumkuyu Belediyesi) olmuştur.
yes etmekten kasıt top yekün, hep birlikte
Senirkent’in Büyükkabaca beldesi
sırt: dağın yamacı, yüzü, eteklerinden doruklarına doğru kısım, bayır
göğeç: iki yaşında hadım, iğdiş edilmiş çebiç
devrisi gün: ertasi gün
taptaze
yosmak: yorumlamak
Hacı Kara Ali
• karakaya’lar
 karakurt’lar
 karademir’ler
Bocut: sürahi, maşrapa, kulpsuz testi, (kısa anlamında)
• altınay’lar
 deveci’ler
 çakallar; çakal ebeler, Aşağı Tırtardaki cengiz’ler
 gazirililer; kel dudu, kel sülü ve arif osmanlar
 aşağı ve yukarı Tırtar’lar
Gencelli, Taşev, Aşağı Tıtar
1919 yılında yapılan bu cami; 1978 yılında yenisi yapıldığı için yıkılmıştır, bilahare depremden zarar gördüğü için Hacıamatların Hacı Ahmet Şen’in gayretiyle yeniden yapılacaktır.
çarşak: tarlada öbek öbek yığılmış küçük taş birikintisi
kağnı,
gede: (öksüz kaldığından olmalı) zayıf, çelimsiz, kara-kuru, ufak-tefek, gelişememiş
debenlemek: eskisi kadar hızlı, canlı olamamak, tavaşlamak,
boşlamak: bırakmak, vazgeçmek
boşlan endeki lafı; konuyu değiştirin
atılıp gitmek: gülmekten/yorgunluktan bayılıp düşmek
hacat/hacet : alet, eşya