Horişama ve Halepçe

Kazım Demir

⸻

I

Türkçe:
08:15’te yırtıldı gökyüzü
— birdenbire, patlayan bir güneş gibi.
Betona mühürlenen gölgeler,
Çocuk bisikletinin eriyen tekeri,
Genç bir kızın saç telinde kavrulan şarkı…
Her şey sessiz, her şey çığlık.

Bir Japon annenin avuçlarında
kül olup dağılan pirinç taneleri…
“Nerede kaldın?” diyemedi.
Çünkü çan sesleri de yanmıştı,
dilini yutan bir kentte.

Kürtçe (Kurmançî):
08:15 de ezman hate şikandin
— wek rojeka têketî, bi tevgera rojê ku tifikîye.
Sînorên şewitî li bêtonê,
Tayrê bisîketek zarokî ku hatî xûrin,
Goranek ku di losikê keçikekê de hatî şewitandin…
Hemû tişt bêdeng bûn, hemû tişt qirîn.

Di destên dayikekî japon de
Tevda birinc hat bûn xol.
“Tu li ku mayî?” nizanibû bixwê.
Çimkî dêngên zengil jî şewitî bûn,
Navçeya ku zimanê xwe xwaribû.

⸻

II

Türkçe:
Yıllar sonra başka bir dağ ülkesinde
elenmiş un gibi çöktü gaz bulutu.
Halepçe’nin sokaklarında
elmaya benzeyen o tatlı koku
— ölümün kandırıcı nefesi.

Bir Kürt annenin sırtındaki bebek,
koynunda unutulmuş oyuncak bir tahta kuş…
Nefes almaya davet eden gökyüzü
bu kez boğazına sarıldı.

Kürtçe:
Salên piştî vê carê, di welatê çiyayî de
Hevra weke firineka elîk li bajar hate dirûn.
Li koçeyan Halepçeyê
Hingivêka şîrîn wekê sewekê
— Bîranîna mirinê bi lêvê xwe.

Zarokek di piştê dayikekî kurd de,
Lêlikekî darî ku di nav sînemê winda bû…
Ezman ku got “bihêle xwe”,
Ev car li ser gulakê wî bîtengî girt.

⸻

III

Türkçe:
Horişama’da tavanına yapışan gölgeyle
Halepçe’de donup kalan bakış,
Kara kutusunda insanlığın aynı kayıt:
“Gördüm… sustum.”

Aynı küllenmiş rüzgâr
Japon kiraz çiçeklerini dökerken
Kürdistan lalesini de soldurdu.
Kokuları farklı, acıları aynıydı
— biri radyasyonun tuzu,
diğeri sarinin elma buharı.

Kürtçe:
Di Horişama de, hêlka li ber tavana ku giran bû,
Di Halepçe de, çavên rast bûnê li welêt…
Di qutî reş a mirovahiyê de, jî niha heman qeydkirina ye:
“Min dît… lê ez bimûz bûm.”

Heman ba û hilkera kul bû
Gulekên behra Japonê dirandin
Lê tulîpên Kurdistanê jî winda kir.
Erxê wan cuda bû, lê êşê wan yek bû
— Yekê xwêya radyasyonê,
Yekê alîkariya elma a sarinê bû.

⸻

IV

Türkçe:
Ey taşlar, ey duvarlar, ey toprağı çatlaktan okuyan çocuklar:
Saklayın bu iki kentin feryadını
şakaklarınızda nabız gibi.
Unutulmasın ki
gözyaşı ırmak olup dönsün sahibine,
utanç dağ olup çöksün zalimin yüreğine.

Kürtçe:
Ey kevir, ey divar, ey zarokên ku ji qeraxa axê dibêjin:
Gulê vê du bajarî binavîn
Di lêvên xwe de wek tiktika dilê xwe biparêzin.
Ne tîne bifikrin
Ketina avê be avahiya xwe vegere,
Şerm jî wek çiyayek di dilê zilmê de dijê.

⸻

V

Türkçe:
Bir kez daha yanmasın tenimiz gökyüzünde,
Bir kez daha soluk alırken soluk vermeyelim.
Kiraz çiçekleriyle lale tomurcukları
aynı bahçede açsın—
çünkü o bahçeye bir daha bomba düşerse
dünyanın bütün kalpleri susacak.

Ve biz hâlâ
aynaya bakacak cesareti ararken
aynada beliren tek suret
bir çocuğun küle kesilmiş gülüşü olacak.

Horişama’nın saati durdu — 08:15.
Halepçe’nin saati hâlâ nefessiz.
Bizim saatimiz ise
ancak birbirimizi duyduğumuzda çalışacak.

Kürtçe:
Carekî din nekişin ezmanê li ber guhê me,
Carekî din, em nebêjin ez bi nefesê jî jiyanê vedixwim.
Gulekên vîsê û çiçekên tulîpê
Li hevdu nav baxekê vekin—
Çimkî heke bombekê dîsa li wan baxan derket,
Dilên hemû cîhanê bimûz dibin.

Em jî hîn
Di lêvê şîşeyê de digerin bihêzî
Lê em dizanin
Wekî wê çavkaniya zarokekî ku bû kül,
Tu wîneyekî din nayê derketin.

Demê Horişama rawestand — 08:15.
Demê Halepçe hîn jî nehatî nefestin.
Demê me jî
Tenê dema hev dibihîzin dest pê dike.