[ kalin
TERKİB: Karıştırılmayan, karıştırmadan birleştirilen anlamına gelmektedir. BEND: Bağ, bağlayan anlamındadır. TERKİB-İ BEND ise bir birinden anlam yönüyle farklı olan kelimelerin birleştirilip bağlanması anlamında kullanılır. Nazım biçimi bentler de kurulduğundan “Terkib-i bent”. adını almıştır. Genel olarak bent sayısı 5 ile 10 bent aralığında yazılır, ancak daha fazla olanlarını da görmem mümkündür. Her bent kendi içinde 5 ile 10 beyitten oluşur. Bu beyitler gazelde olduğu gibi kafiyelenir. Her bendin son beytine “vasıta beyiti” denir. Bu beyit’in kafiyelendirilmesi diğer bentlerden ayrı olarak yapılır.
Terkib-i bentte, “”vasıta beyti”” her bendin sonunda değişir. Vasıta beyitinin üstündeki beyitlerin hepsine “terkibhane” denir. Terkib-i bent’in kafiye örgüsü şöyledir : “aa xa xa xa xa xa xa xa bb xa xa xa xa xa – cc xc xc xc xc xc çç – …”Bağdatlı Ruhi ve Ziya Paşa bu türün usta şairleridir.
Örnek- 1
1.Bent
Sanman bizi kim şîre-i engûr ile mestiz
Biz ehli harâbâtdanız mest-i Elest’iz

Ter-dâmen olanlar bizi âlûde sanır lîk
Bizi mâil-i bûs-ı leb-i câm ü kef-i destiz

Sadrın gözedüp neyliyelim bezm-i cihânın
Pây-ı hum-ı meydir yerimiz bâde-perestiz

Mâil değiliz kimsenin âzârına ammâ
Hâtır-şirken-i zâhid-i peymane-şikestiz

Erbâb-ı garaz bizden irâğ olduğu yeğdir
Düşmez yere zîrâ okumuz sâhib-i şastız

Bu âlem-i fânîde ne mîr ü ne gedâyız
Âlâlara âlâlanırız pest ile pestiz

Hem-kâse-i erbâb-ı diliz arbedemiz yok
Meyhânedeyiz gerçi velî aşk ile mestiz

Biz mest-i mey-i meygede-i âlem-i cânız
Ser-halka-i cem’iyyet-i peymâne-keşânız

Mef’ûlü / mefâ’îlü / mefâ’îlü / fe’ûlün

6. bent

Vardım seher-i taât içün mescide nagâh
Gördüm oturu halka olup bir nica gümrâh

Girmiş kimisi vahdete almış ele tesbih
Her birisinün vir-i zebânı çil ü pencâh

Didüm ne sayarsız ne alırsuz ne satarsız
K’asla dilinüzde ne nebi var ne hod Allah

Didi biri kim şehrimizün hâkim-i vakti
Hayretmek için halka gelür mescide her gâh

İhsânı ya pencâh u ya çildür fukarâya
Sabreyle ki demdür gele ol mir-i felek-câh

Geldiklerini mescide bildüm ne içündür
Yüz döndürüb andan dedüm ey kavm olun âgâh

Sizden kim ırağ oldı ise Hakk’a yakındur
Zira ki dalâlet yoludur tuttuğunuz râh

Tahkik bu kim hep işimiz zerk ü riyâdır
Taklide siz taâtiniz cümle hebâdır

Bağdatlı Ruhi

ÖRNEK-2
1.BENT
Sevdim güzel bu günler de ben ki yine sarhoş
Bir tat bulur gülüşler de, sevgisi de bir hoş

Bir aşkla, doldu gönül, sevindi, aşkı için
Sen kalbi, yandı dedin, gördüm ki o sev gi boş

Alsan da, dersi gönül, bu sende, sancı yârâ
Kim güldü, aşkta canan, kolay sa, haydi gül koş

Bak gör ki, nâsıl eser, serince, başta rüzgar
Dinler mi, kalp bu canan, esince, hoş isen coş

Kalbimde, bunca âzap, sârınca, derde beni
Her yerde, vardı bûlut, sîyah ve, hem de çok loş

Mümkünse, her bakış tâ, ben kî zelil, olur um
Aşkın ki, kalbimde yar, dert oldu, bil ki nâ hoş

Sadık Dağdeviren
2.BENT

Ağlama, sen ey canan, kahkaha at bence gül
Yar seni, bendim seven, sen yürekte gonca gül

Sevdi de, her an yanan aşkla güzel sultanı
Hem kapatır yûzünû, gizleyecek olsa tül

Gel dese, gitmez miyim, senli güzel, yerlere
Bekleme, gûzel yarim, kalplere zor, bil ki zül

Gülmese, şansım dahâ, bak bu gönül del olur
Öyle ki, bitmiş yürek, Anka olup, yandı kül

Sevdiği, yıllar yılî, bekledi bak, hep onu
Yaptığı, teklif güzel, kaçma inan, çok makül

Ben sana, verdim gönül, aşka olan, sabrı bil
Yellere, salmış canan, savruluyor, bak kakül

Sadık DAĞDEVİREN

Mef’ûlü / fâ’ilâtün / mef’ûlü / fâ’ilâtün
KAA KKAK KAAK KAK