Saat altı civarı tren bir istasyonda durdu. Bu kadar küçük bir taşradaki tren istasyonu için oldukça kalabalık bir yerdi. İlginç olan şey, camdan görebildiğim kadarı ile onca kalabalığın içinden sadece bir kişinin trene binmiş olması idi. Peronda bulunan diğer insanların sanki çok daha önemli bir işi vardı ve bu iş sanırım o istasyonla ilgili idi. Biraz eğilip istasyonun ismini görmeye çalıştım. ‘’ Astapovo’’ dedim sesimi yükselterek. Sonra bulunduğum kompartımanda tek başıma olduğumu hatırladım.



Yerime sakince otururken kompartımanın kapısı açıldı. Uzun parmaklı, düzgün elleri ilk dikkatimi çeken şey olmuştu. Başındaki şapkayı çıkarıp selam veren kibar beye baş selamı ile karşılık verdim. ‘’ Rahatsız etmeyeceksem burayı sizinle paylaşabilir miyim?’’ dedi büyük bir nezaketle. ‘’Elbette’’ dedim aynı şekilde. Karşıma oturduğunda ondaki başkalığın uzun beyaz sakalları ile ilgili olmadığını ilk anda hissetmiştim. Gözlerindeki derinlik hemen insanı içine çeken cinsinden idi. Eğer bu kadar yaşlı bir adam olmasa ilk görüşte aşka düştüğümü bile düşünebilirdim. Sanki uzun zamandır tanıdığım bir yüze bakıyordum. Onu öyle büyük bir coşku ile sevdim ki bu saçma duyguma bir anlam veremedim. Onunla konuşarak bu coşkulu hislerimden kurtulabileceğimi düşündüm.



- Yolculuk nereye?

- İçimize … Her gittiğimiz yerde sadece kendimize varıyoruz aslında.

- Felsefe seviyorsunuz sanırım.

- Siz de seviyorsunuz.

- Beni tanıyor musunuz?

- Daha çok siz beni tanıyorsunuz aslına.

- Ben… Bir şey anlamadığımı söylesem…

- Her şeyin bittiği yerden alıp beni getirip karşınıza oturtan siz olduğunuza göre anlamış olduğunuz bazı şeyler olmalı.Hayatın rastlantısal olduğuna inanıyorsanız ikimizin bu kompartıman da var olmasını da açıklamış olursunuz.

- Var oluşumuzun bile rastlantısal olduğuna inanıyor muyum? Bundan henüz emin değilim. Her şey mükemmel bir düzen içinde oluşup yok oluyor. Bunca tesadüf… Bilemiyorum.

- Ben size inançlarınızı terk edin demiyorum. Şiddetten temizlenmiş tüm dinleri kabul edebilirim aslında. ‘’ ’Sezar’ın hakkı, Sezar’a... Allah’ın hakkı, Allah’a...’ demişliğim bile vardır. İyelik korunsun diye din pazarlarının açılıp din temsilcileri tarafından satışa sunulduğu ortamlarda hava pusludur. Yönünü bulmak oldukça zordur. Bu temsili ret etmek benim seçimimdi.

- Ben bu sözü hatırlıyorum. İsa’nın bu sözü üzerine şiddet karşıtı bir din şekillenmeli, dinleri sömürüden kurtarmalı diyen…

Yok! Daha neler o siz olamazsınız. Siz...?

- Benim kim olduğumun bir önemi yok. Ben hayatı boyunca kendisini öğretmeye ve bilmeye adamış bir adamdan başka bir şey değilim. Geldiğimiz bir yer var ise de gideceğimiz bir yer olmadığına inanıyorum. Ölüm hayatın en basit gerçeği. Ölüme yüklenen onca anlamın anlamsızlığı açıklanabilir bir durum değil aslında.

- Bilgeliğiniz her kelimeniz de ışık saçıyor. Sözleriniz çok eski bir dostun sesi kadar tanıdık ve samimi. Ben hala büyüme ağrıları çeken bir belleğe sahibim. Nereye ve ne kadar daha gideceğimi bile bilmiyorum. İçinde olduğumuz bu trenin bir güzergahı var. Ne yapacağını biliyor, gidebileceği yol belli. Rayların dışında hareketi mümkün değil. İşte ben de kendi hayatım içinde bu durumdayım. Bu durumu değiştirmek ve gidebileceğim başka yönler için de seçim şansım olsun istiyorum. Kendi ruhumda sıkışıp kalmış bir başkası var ve artık öyle büyüdü ki onu hapsettiğim yerde daha fazla kalmak istemiyor.

- ‘’Gelişim aşamalarının bazı bölümlerinde ilerleme yanlış yönde gelişebilir.’’ Cümlesini kurduğumda böyle bir şeyi anlatmak istemiştim. Yön! Neden var olduğumuzu bulmaya gidecek her yönü doğru kabul edebilirim. ‘’Benim için tek olan gerçek insanın kendisidir’’ derken senin gerçek olduğunu sana zaten söylemiştim. Mesele, bir şeyi niçin yaptığınla ilgili. Bunu bilmek önemlidir.

Her şeyin tekamül ettiğini savundum ben. Her şeyin kültür yolu ile tekamül etmesinden bahsettim. Sahip olduğum güce ve unvanlara itiraz etmeden kendi doğrularımı yine de savundum. Karşı çıktığım sistemin ekmeği ve suyu ile beslenerek büyütülüp eğitildiğim halde onlara kendi kelimeleri ile karşı çıktım. Bunun sonucundan önce nedenine bakacak olursak kültürü göreceğiz.

- Yaptığım ve yapacağım şeylerin önemsizleştiğini düşünüyorum artık. Etrafımda olup biten pek çok şeyi saçma buluyorum ve tahammül etmekte zorlanıyorum. Tıpkı şu içinde bulunduğumuz ve hızla giden tren gibi hayat. Bu örneği az önce de verdiğimin farkındayım ama tam da durum bu. Bunca hızına aldırmadan şimdi bile gidip trenin kapısını açıp kendimi boşluğa bırakabilirim. Bunu düşünmek bile beni rahatlatıyor. Garip bir şekilde tüm saçmalıkları kabullenip kalmaya devam ediyorum. Gelecek planları yapmanın bir yok oluşa gidiliyorken hiçbir özgül ağırlığı kalmıyor.

- Öz yıkım düşüncesi! Bu benim itirafımdı. Bir devinimin aksi yöne hareketi. Eski yaşama çabasına benzeyenin tam zıttı. Hayattan korkuyorken yine ondan bir şeyler beklemek neden anlamlı olsun? Eğer eşimle evliliğimi yapmamış olsa idim o yaşadığım dönemi çok çok daha önce yaşayacak olduğumu biliyorum.

Hayatımın ölümü yok etmeyeceği bir anlamı olup olmadığını aradığım dönemlerde bilimin bile buna bir cevabının olmadığını gördüm. Hayatın anlamsızlığı bilimle kanıtlanmıştır. Bilim sadece varoluşa cevap verebilmiştir. Aslında soru: Niçin yaşayayım?

Deneysel ve soyut bilimlerin tamamı hakkında yaşamım boyunca araştırma yaptım ve sonuç koca bir hiç! Hepsi sadece kendi alanları ile ilgili konuşuyorlar.Sonsuz gelişim yasası diye bir şey yok. ‘’Ne için yaşıyorum?’’ sorusuna bir cevap aramadığım yer kalmadı. Sonsuz gelişme yasası diye bir şey yok. Sonsuzlukta’’ben kimim’’ sorusuna verilebilecek bir cevap yok.

Deneysel bilimlere bakınca sonsuz uzayda ve sonsuz zamanda sonsuz derecede ‘’ne için varız?’’ sorusuna bir yanıt bulamazsınız. Var oluşun bir çözümü yok ve elimizde bir soru ile öylece kalakalıyoruz.

Soyut bilim insanı nihai sonuca gitmelidir. ‘’Ben kimim’’, ‘’evren nedir?’’ soruları Sokrates’e dek dayanır. Adını ne koyarsanız koyun bir öz vardır. Ben bu özden var oldum. Bu özün neden var olduğunu felsefe söylemez. İşte sana koca bir boşluk. Evren;her şey ,her şey ve hiçbir şeydir.

- Mükemmel evrende her şeyin bir denge halinde olmasının neden bozulmadan duracağına inanıldığını bende anlamış değilim. Siz bayım, mucizelere zerrece inanmayan benim gibi birinin karşısında tüm mükemmelliğinizle oturup evren yasalarını yok saymamı istiyorsunuz. İsminizi burada telaffuz edecek olsam kendi deliliğim kanıtlamış olacağım. Hani demiştiniz ya,’’ hayatım aptalca bir şaka,elimde olmadan beni buraya birinin koyması bir şaka’’ Kim gülüyor bize? Bir şakanın içinden siz böyle karşımda durdukça başka bir şaka doğmuş oluyor.

Bir hayvandan kaçan adamın öyküsünde yaşıyorum ben. Bazen dalı kemiren farelerle,bazen dalın kendisi ile,bazen kuyunun dibindeki ejderha ile,bazen kurumuş o kuyu ile, bazen de yukarıda beni bekleyen vahşi hayvan ile yer değiştiriyorum. Empati koca bir saçmalık. İnsanı eriten bir eylem. Sizi defalarca kez,yüzlerce kelimeniz den okudum. Yine de varoluşun içindeki savaşınızı lüks bir malikane, ihtişamlı bir yaşam içinden vermiş olmanıza bir anlam veremedim. Bunu eleştirme hakkımın olmadığını düşünebilirsiniz. Siz Süleyman’a atıfla bu durumunuzu kotaracak olsanız bile ben bu empati de yokum.

- Artık gerçek anlamda tanışmış olduğumuza göre böyle sert bir yumruk atmak hakkınız olduğunu düşündünüz küçük hanım. Bunu itiraf etmiştim ‘’ Şunu kabul ediyorum ki, bizimkisi hayatın kendisi değil bir taklidiydi’’ sözlerimle. Yine de hakkımda bunca şey biliyor olmanızdan memnunum. Ancak itirafımın sizin tarifinize cevap olacak kadar sığ olmadığını kavramış olmanızı umuyorum. Burada çok daha fazlasını demek istemiştim. Yaşanan hayatın tamamı hakkında bir görüştü o.

Yaptığım onca akıl yürütmelerin sonunda edindiğim şey; Hiçbir şey! ‘’Güç güçtür, madde maddedir, irade iradedir, sonsuz sonsuzdur, hiçbir şey hiçbir şeydir. Elde edebileceğim tüm sonuç buydu’’ derken sadece kendi hayatıma değil tüm olan bitene bakarak konuşmuştum.


- Biz sıradan insanların sizi anlamaya çalışması bile sizin için bir teselli olamadı değil mi? Önce kendinize,sonra tüm hepimize dargın ayrıldınız aramızdan. Geride bıraktığınız çözümlerin aslında cevabını bulmamız gereken sorular olduğunu okudukça anlıyorum. Sonlu ve sonsuzu karşılaştırmak yerine uç uca eklemeye çalışan felsefe bilginlerinin bize yaşadığımızdan daha mükemmel bir dünya olmayacağını söylemeleri bile aklımızı karıştırmaya yetiyordu oysa. Siz ölümün tek gerçek olduğunu söylediğinizden beri pek çoğumuz hayatın anlamsız olduğuna inanmayı seçtik. Şimdi mutlu musunuz? Hayatın anlamı nedir? Bana,’’sen hayatım dediğin şeysin’’ demiştiniz kitaplarınızda. Madem ki bizler rastlantısal varlıklar isek,parçacıkların tesadüfen bir araya gelmesi ile var olunmuş isek bu hayatımız dediğimiz şey de neden söz hakkımız olsun? Bundan sonra olacak olan şeylerde rastlantısal değil mi? Seçimlerimizin yön belirleyici olması gerek mezmi? Aksini düşünmek kaderci bir yaklaşımdır. Siz ise tam da böyle birisiniz. Kaderciliğinizin karşısında olduğunuz dinler için vaz geçilmez bir unsur olduğunu görmemiş olamazsınız.

- Benim inandığım Tanrının sizinki ile aynısı olması gerekmez. Burada hatanız var. Evrenin özü iradedir. Süleyman hiçliğin hiçliğini bulmak için hayattan uzaklaşmıştır. Sokrates ise bunu yıllar öncesinden salık vermiştir. Buda öğretilerine baktığınızda da aynı cümleleri görürsünüz. ‘’ Kendimizi hayattan kurtarmalıyız’’ demiştir. Schopenhauer ve benim görebildiğimizi başka kimsenin görememiş olması bazen canımı yakmıştır açıkçası.’’ Hayat anlamsızdır’’ Bazıları kendi tercihleri ile gitmeyi seçer,bazıları görmeden yaşar,bazıları ise benim gibi kalır ve acı çeker.

- Hayata sarılmak ve her şeye rağmen kalmak güçlülerin işidir denilirken siz tam tersini savundunuz. Epikürcülüğün zayıflık olduğunu düşündüğünüze inanmak istemiyorum. Mutlu olmanın bilgiye dayandırıldığı sürece ne zararı olabilir ki? Hayatın anlamının anlamsızlığından doğan bir çürümüşlük olmasına inanmak hepimizi hızla giden şu trenden atlamaya itmez mi? Süleyman mutluluğu övmedi mi? Sonra neden herşey böyle oluyor? Hayatımız dediğimiz şeyin ölümün yolculuğu olduğunu düşündükçe koca bir boşluğa bakmış olmuyor muyuz?

Evet anlıyorum sizi. İnançları olan insanlar ile olmayanlar arasında bir yaşama farkı yok. Her ikisi de yeterlilik ve bolluk içinde yaşıyorlar. Daha fazlasını istemek konusunda aynı durumdalar. İyi ama inançlı olmak zevklere ve ihtiyaçlara veda etmek demek olsa idi bunca nimet ne diye dünyaya saçılmış olsun? Anlamakta zorlandığımız dini öğretilerin arasında cinselliğin yadsınması da var tabi ki. Ürememiz istenmediği halde tüm canlılara bu iç güdü ne diye bahşedilsin ki? Kiliselerin bu saçmalığa son vermesi gerekir. Sevişmek; vermek ve almaktan ibarettir. Bu durumun tarafları her iki eylemi kendi içinde yaşar.

- Kendi çıkarımlarınızı savunmanızı takdir ediyorum. Ancak şu anlattıklarınız benim için oldukça gereksiz. Tendeki hayat büyük bir kötülük ve yalandan ibarettir. Bu yüzden bu hayatın ortadan kaldırılması bir nimettir. Bizim arzu etmemiz gereken bir şeydir. Yer yüzünde olan her şey anlamsızdır. Sonsuz Tanrı kavramı aslında insanın sonsuzluğu,hayatın sonsuzluğudur. Buna pek çok inanç ve inanıştan kılıflar uydurabiliriz.Güneşin altında yeni bir şey yok küçük hanım. Eski eskidir ve yarında eskiyecek. Sahip olduğumuz ve olacağımız sadece ‘’hiçlik’’. Sonuç olarak ne yaparsak yapalım kendimizden sonrakilere bırakıp gideceğiz. Bunun en iyi kanıtı sanattır. Sanat hayatın aynasıdır. İnsanların karanlıktan değil ışıktan korktuklarını, kötülüğün hayatın ta kendisi olduğunu pek güzel ortaya döker sanat. Gerçek ise anlatılanlarla değil yaşayarak elde edilir mi? Sanat bize bunun cevabını veremez. Cevaplar asla bulunamıyor.

- Gerçek yaşayarak elde ediliyorsa yaşadığım hayatın doğru bir hayat olduğunu nereden bileceğim ki gerçeğe ulaşacağım? O zaman sizin sözünüze temas etmiş oluyoruz değil mi? Sebepler, arayışlar ve cevapları verilememiş sorular ile kalakalmış durumdayız. Siz yelkensiz kayığınıza binip nehir boyunca devam eden yolculuğunuza çıktığınıza göre bu tren de ne işiniz var?

- Beni siz getirdiniz hanım efendi. Aklınızla beni öyle çok sorguladınız ki işte karşınızdayım.Dinlerin Tanrı inancını öldürüyor olması canınızı yakıyor ve siz tüm hırsınızı benden almak istiyorsunuz. Hızla yol alan trenden ve her şeyden sıkıldınız. Hayatın bir anlamı olsun istiyorsunuz ve bulamadıkça kalmak için nedenler aramaya devam ediyorsunuz. O cevap yok!

- ‘’Hep aynı yere düşen mürekkep damlaları gibi bir yere toplanan sorular’’ ile beni baş başa bırakıp gidemezsiniz. Benim inancım dünyevi bir amaca hizmet etmiyor. Ben arınmak istediğim için ayrılmak istemiyorum inandıklarımdan. Kendi irademizle ile burada değilsek buraya getirilmemizin bir şakadan daha fazlası olduğuna inanmak benim hakkım olmalı. Sadeleşmiş bir din yoksa kendi sadeleştirdiğim inancıma bağlı kalacağım. Ama illaki her şeyin ilk sebebi olan Tanrının olduğuna hep inanacağım. Boşlukta gezinen izotoplar gibiyiz. Bir atom çekirdeği olmak için çok mu geç kaldık?

- Sorular sizi yeni arayışlara götürecek. Ancak yolcuğumuzun bundan sonrasında yanlızsınız küçük hanım.


Geldiği anki nezaketinden zerrece ödün vermeden karşımda oturan ve ayağa kalkarken gösterdiği zarif beden hareketleri ile beni kendine bir kez daha hayran bırakan bir dahi ile bir tren kompartımanında yolculuk ettiğime kimseyi inandıramam. Kucağıma onlarca yeni soru bırakmış olmasına bile aldırmadan ayağa kalkıp ona tüm içtenliğim ile sarıldım. Çok eski bir dostu yolcu eder gibi gözlerime dolan yaşlara engel olamadım.

Uyandığımda elimde bir kitap ile odamdaki kanepemde uyuyup kaldığımı gördüm. Kitabın ön yüzünü çevirip gülümsedim. Tolstoy’un itiraflarını bizzat kendi ağzından dinlemek dünya üzerinde kaç kişiye nasip olmuştur ki?

Son soru: Sokrates gibi bir hücrede ölüme yürümenin son olduğunu bile bile bunca sorguya neden ihtiyacımız vardı ki?


Deniz…