1996- 2004 Yılları arasında tam sekiz sene öğretmenlik yaptığım Afyon İlinin Sandıklı İlçesi’nin tarihimizdeki pek çok ilke imza atmış bir ilçe olduğunu biliyor muydunuz?

Ben bunlardan bildiklerimi tek tek anlatayım sizler yazımın başlığının niçin ‘’Bu vatanı bölemeyeceksiniz’’ olduğunu daha net anlayacaksınız.

Eh o zaman Sandıklı Altını ile başlayayım:

Tarihimizde Osmanlı Devleti toprakları içinde sadece iki yerleşim yerinin adına altın basılmıştır. Bunlardan biri İstanbul’dur ki devletin Başkenti olması sebebiyle bu oldukça normaldir. Diğeri ise Afyon ilimizin Sandıklı ilçesidir.

Peki Sandıklı adına altın para basılmasının sebebi nedir?

Padişah III. Selim döneminde 1806 Yılında Osmanlı Devleti Rusya ile bir savaşa girmiştir. Bu savaşta oldukça kötü yenilgiler üzerine Osmanlı Devletinin savaş giderlerini karşılamak için padişah, halktan yardım ister. Yani bağışta bulunması istenir halktan. Bu istek üzerine Sandıklı ilçesinden muazzam bir yardım gönderilir başkent İstanbul’a. Özellikle kadınlar ziynet eşyalarını olduğu gibi devlete göndermişlerdir.

1807 yılında III.Selim Tahttan indirilir ve yerine IV. Mustafa tahta çıkartılır ise de onun saltanatı uzun sürmez ve o da tahttan indirilerek yerine II. Mahmut Osmanlı tahtına oturur. Aynı yıllarda Rusya bir taraftan da Fransa ile savaştığı için Osmanlı ile olan savaşına ara vermiştir bir müddet için.

Padişah II. Mahmut’un dikkatini çeker Sandıklı halkının yaptığı fedakarlıklar. İşte bu kısa süren savaşsız dönemde Sandıklı halkının bu fedakarlıklarına karşılık bir jest yaparak Sandıklı adına altın bastırır.

Veee. Sandıklı altın hâlen borsada işlem gören bir altınmış. Ancak bu altın bir defaya mahsus olarak bastırıldığı için elinde bu altın olan kişiler tarihi özelliği ve bir ata hatırası olması sebebiyle bu altını satmazlar, kuşaktan kuşağa geçer.

Sandıklı’da halen bazı kuyumcularda bir iki tane bulunan bu altın satılan bir meta değildir. Ancak elinde olup da satmak isteyen ya da borsada işleme koymak isteyene elbette bir engel yok.


Sandıklı ile ilgili ikinci olayımız 1912 yılına aittir.

1912 yılında Sandıklı ilçesinde yaşayan Tokatlızade Ahmet Efendinin patates tarlasına köstebek dadanır. Ahmet Efendi biraz da can sıkıntısından zamanın kadı naibine bir dilekçe ile köstebekleri şikayet eder. İşin ilginci kadı naibi bu şikayeti ciddiye alır ve hükmü verir: ‘’ Ey köstebekler ! Tokatlızade Ahmet Efendinin patateslerine bir daha zarar vermeyesiniz. Bu hem günah hem de cezası büyük bir suçtur. Bir daha bu suçu işlerseniz sizi Allaha havale ettim’’ Bu hükmü tarlanın bir köşesine gömmesini söyler adamcağıza. Öyle anlaşılıyor ki kadı naibi de 1912 Trablusgarp Savaşı ve yenilgimizin üzüntüsünü dağıtmak için biraz kafa yapmak istemiş Ahmet Efendiyle…


Efendim Sandıklı ilçesi, Kurtuluş Savaşı yıllarında Türk askerinin cephanesinin saklandığı yer imiş ( Çay ve Şuhut ilçeleriyle birlikte )

Şimdi de Sandıklı Tayyaresine gelelim.

1925 Yılında Hükümet ve Türk Hava Kurumu ‘’ Kendi Tayyareni Kendin Al’’ Diye bir kampanya başlatır. Bu kampanya Sandıklı’da öylesine coşkuyla karşılanır ki 1926 senesinde bir tane, 1927 senesinde bir tane daha olmak üzere iki tayyare ( uçak ) satın alır Sandıklı ilçesi ve Türk Hava Kurumuna bağışlar. Uçaklar Almanya’dan satın alınmıştır. Türkiye’nin tamamınınkatıldığı bu kampanya ile satın alınan uçak sayısı 300 olup bunlardan iki tanesini tek başına Sandıklı’nın satın alması takdire şayandır.

Bu bağışlardan sonra THK uçakların maketini Sandıklıya hediye etmiş ve bu maket o günkü Konakköprüsü yakınlarında bir ağaca asılmıştır senelerce. Şimdi nerede bilemiyorum.

Ve Günümüz…

Sandıklı Belediye Başkanı, Öğrencim Mustafa Çöl’ün ve Hayrat Vakfının organize ettiği ‘’ Halep’te İnsanlık Ölmesin ‘’ Kampanyasına Sandıklı ilçesi yine tek başına 15 tır dolusu yiyecek ve gıda yardımını yola çıkarmış ve yardımlar hâlen devam etmektedir.

Sanırım anlatabilmişimdir niçin Hainlere hitaben ‘’Bu vatanı bölemeyecek ve yıkamayacaksınız’’ dediğimi…

Bu vatanı bölemeyecek ve yıkamayacaksınız çünkü bu ülkede geçmişte bir savaş olduğunda ordunun ihtiyaçlarını karşılamak için bileziğini, küpesini, parmağındaki yüzüğü devletine bağışlayan, barışta devleti için uçak satın alan ve yakın tarihte dün Van depremi, Bayırbucak Türkmenleri, bu gün de Halep’in mazlumları için on beş tır dolusu yiyecek, içecek, tıbbi malzeme gönderen ve gönderecek olan daha yüzlerce- binlerce Sandıklı var…

RESİMLER:
1- Sandıklı Altını ile ilgili bilgiler
2- Sandıklı Altını
3- Sandıklı Tayyeresi
4- Sandıkı Tayyaresinin maketi Konakköprüsü yakınlarında…( Böyle bir köprü ve böyle bir dere artık yok maalesef.)
5- Sandıklı Belediye Başkanı ( Öğrencim) Mustafa Çöl
6-Sandıklı ‘’Halepte İnsanlık Ölmesin’’ Kampanyası
7- ‘’Halepte İnsanlık ölmesin kampanyası için yardım toplanıyor.
8- Daha önce Bayırbucak Türkmenleri için yola çıkan tırlar şimdi de Halep için yola çıkmaya hazır…

Teşekkürler Sandıklı