Kalitesini konuşturan bir şiir nasıl tasarlayabiliriz? Öncelikle bu sorudan başlama gereksinimini duyuyorum. Aslında düşsel klasta şiir mentalitesi üst düzey bir literatür poetikasına sahibiz.

Nedir iyi bir şiir yazmanın maddeleri?

- Öyle edebiyatın güçlü şairlerine gitmeye gerek yok bir nevi şiir yazmak için uzak düşlere ve klişe hayal kavramlarını okumaya da. Şiir zekası; defterde güçlü kalemleri okuyup onların duygularından çok şiiri nasıl tasarladığı üzerinde duymalıyız.

Örneğin; "ağaca astığım çığlıklara ne oldu?" diyen bir zeki çelik
veya bir başka örnek ile; "ağır bir imanla dindi yağmur" diyen bir sema güler şiirsel zekalarını etkileyici bir üslup ile okuyucuyu adeta şiir yazmaya zorlayan düş kaynağı sunmuşlardır.
ve kimi zaman ferhad gülsün’ün az söz dizini ve çok imge oyunu ile kısa şiirler ile müthiş bir ambiyans yakalaması onu okurun hayli ilgisini çeken bir şair hâline getirmiştir. Bunun en somut örneği; "el fatiha" adlı şiirinin altında gizlidir.


- iyi bir şiirde bir diğer önemli husus soyut ve somut kavram ilişkisidir.

bunlar kendi aralarında 4 ’e ayrılır.

■ somut + somut

Örneğin; ellerin gözlerimi hapsetti.
diye bir çağrışım oluşturalım. Bilindiği üzere el ve göz somut kavramlardır. Somuttan somuta yapılan çağrışımlar basit gibi görünse de şiirde işlevine göre etkinliği değişir.

■ soyut + somut

Örneğin; ruhumu bir hırsız gibi çaldın sevgilim.
ruh bilindiği üzere soyuttur. Ama hırsız somut ve görülebilir bir kavramdır...
bu tür imge yapısı şiiri hep diri tutar ve okuyucuyu sürükler.

■ somut + soyut

Örneğin; yaralı bir umut gibi çarptı yüzüme gelişin.
yara hissedilen bir duygudur. Umut ise düşseldir. Bu örnek de nitekim şiirde yüksek potansiyel oluşturabilir.

■ soyut + soyut

Örneğin; kötülük korkunun babasıdır.
Diğer maddelere nazaran soyuttan soyuta girift bir imge oluşturmak yüksek bir imge yeteneği ile kıstastır.

Yazımın başlığında neo sürrealizm (vislodizm) diye not geçmemin sebebi aslında soyutun soyutla olan kuvvetli bağıdır. Soyutluk asıl gücünü doğadan alır.


Örneğin; Yeryüzü büyülü elleri ile yağmuru avuçlarına çekiyordu.
Bir başka örnek ile; vampir bir çilek kendi kanını emip, olgunlaştı.

Yukarıdaki örnekler zihinde resmedilip kağıda dökülebilir olduğundan birer vislodist düş hâline gelmiştir.


- Bir diğer husus ise; Maddesel çağrışımlar yığınıdır.
Basit bir örnek verelim; Üzüm olmaya toy bir yeşilken gözlerin, asmanda o bıyıkları kıskandım.
Nitekim üzüm ekşi iken bıyık görünümlü ince dallar çıkar asmada sevgilinin gözleri yeşil ve onu bıyıklı adamlardan kıskanan bir erkek.


- Bir Diğer husus ise kelime oyunlarıdır.

Birkaç örnek ile;

sağırlaşan zamanda
ağırlaşan bir roman


yüz üstünde suyun
toprağa sızan gölgesinde
gül yüzün uyusun




gibi daha da çoğaltılabilir bu tür kelime oyunları...


- Şiirde paradoks (celişki) ifadeler ve rücu sanatı barındıran ve yer yer leff ü neşr ile ikili dizelerde can alıcı vurgular da ayrı bir önem taşır.


Birer örnekler ile sunacak olursak tezimizi

@ En çok bir çift yeşili seveceğim
hiç aşık değilken zümrüt gözlerine (çelişki:paradoks)

@ ağır ağır yaklaşıyordu
Saçların ellerime
Bir at yelesi gibi salınıp
bir atın yelesiydi oysa yaklaşan
Saçların değildi... (rücu sanati:cayma, önceki söylenileni çelişir kılma, sanma gibi...)


@belki de güldü dikendi karanfildi ömrüm
................ soldu battı kanadı öldü can özüm (leff ü neşr: üst dizedeki kavramların alt dize ile bağlantısı; gülün solması dikenin batması karanfilin mecazen kan’aması ile ilişiği...



- Son olarak değineceğim bir diğer önemli husus; Şiirde klişe ve alışıla gelmiş kişi zamirleri ve yer yer aynı kelime kalıbı şiirin anatomisini bozar.
Nedir bu ifadeler; ’sol yanım’ ’esrik’ ’sen-ben’ gibi ifadelerdir...


İyi bir şiir, şairin aynasıdır. Düşler ise şairin oyun bahçesidir.
Işıkla kalınız...