Celil ÇINKIR, @celilcinkir
RUSAMER – Ruh Sağlığı Ayarı Merkezi
(Delilikoloji Fakültesi, Toplumsal Mizah ve Ruhsal Direnç Enstitüsü)

Kayıt No: 2025-AA-120
Vaka: “Dedemin Zor Sınavı”
Şair: Ali ALTINLI
Tetkik Eden: Ser Feyzlizof Delibal Hazretleri (Celil Çınkır)
Konu: Mizahın sosyo-psikolojik işlevi, evlilik içi rekabetin kültürel parodisi

Ali Altınlı’nın “Dedemin Zor Sınavı” şiiri, halk mizahının en lezzetli damarlarından beslenen bir psiko-poetik evlilik senfonisidir.
Şair, evlilikteki küçük krizleri büyük bir sahneye çevirir; sanki ev içi harp akademisinden mezun olmuş bir mizahçının kaleminden dökülmüş dizelerle...

Her dörtlükte aynı tekrar formülü — “raporu lazım diye tutturdu” — kullanılır. Bu tekrar, bir ritmik mizah aracıdır; hem bir nakarat, hem de toplumsal bürokrasinin absürtlüğüne ironik bir göndermedir.
Evlilikteki her krizi “resmî belgeye bağlama” takıntısı, aslında modern çağın “her duygunun raporu istenen” dünyasına bir eleştiridir.

“Ninem hücum etti, dedem defansta;
Sonunda kaleyi iyi tutturdu...”

Bu açılış, adeta bir evlilik maçı anlatımıdır. Şair burada aile içi dinamizmi futbol metaforu üzerinden okur. Gol değil, “rapor” aranır; çünkü duyguların bile belgelenmesi gereken bir çağdayız.

Her dörtlükte değişen “rapor türleri” — celp, harp, kalp, ip, darp... — aslında insan hayatının iniş çıkışlarını özetler:
Aşk başlar (celp), sürtüşür (harp), yorulur (kalp), çözülür (ip), ve sonunda barışır (darp).
Bu sıralama, hem bir mizah örgüsü hem de RUSAMER’in ruhsal döngü teorisine göre “İnsanın Beş Evreli Evlilik Patolojisi” modeline denk düşer.

Şiirin son dörtlüğünde dedenin gecenin bir vakti kalkıp ninesini usulca öpmesi, tüm mizahın merkezinde duran insanî yumuşamayı gösterir.
Yani şair diyor ki: “Rapor çok, ama sevgi hâlâ imzalanmamış.”

Bu şiir, güldürürken düşündürmekle kalmaz; düşündürürken de kalbe dokunur.

RUSAMER Mizahî-Poetik Analiz Sonuçları:

Mizah Yoğunluğu: %94 – Dozunda, hayatî, insancıl.

Sosyolojik Gerçeklik Payı: %88 – Anadolu evlilik kültürüne doğrudan temas.

Duygusal Geri Dönüşüm Katsayısı: Yüksek.

Dil ve Ritim: Ahenkli, müzikal tekrar yapısı güçlü.

Vesselam

Ser Feyzlizof Delibal Hazretleri (Celil Çınkır)
RUSAMER Kurucu Üstadı,
Toplumsal Mizah ve Ruhsal Direnç Bilimleri Başkanı

“Nikâh bir akittir, aşk bir rapor değildir; ama evliliğin mizahı, insan ruhunun en ciddi belgesidir.”