Bu şiir, Enver Özçağlayan üstadımın kaleminden sanki bir ömürlük iç dökümü gibi akıyor. “Son Rahmet” başlığı, zaten baştan okuyucuya hem yorgun hem de hüzünlü bir ton vaat ediyor; bir yandan hayatın çetin gerçekleriyle yüzleşme, bir yandan da en sonunda göğe açılan bir dua gibi.

İlk dörtlük, bir atasözüyle açılıyor: “Can çıkar, huy çıkmaz…” Bu söz, yılların yorgunluğundan süzülüp gelmiş bir kabullenmeyi yansıtıyor. Şair, toplumun ve bireyin değişmez huylarına, yalanlara, umut ticaretine gönderme yapıyor. Hayâl diyarlarında umut arayan insan manzarası, aslında bu şiirin temelinde duran hicvin ilk işareti.

İkinci ve üçüncü dörtlükler, çok somut ve keskin. “Tüsiad, Müsiad gevelemekte…” diyerek sadece bireysel bir serzeniş değil, toplumsal bir eleştiri de getiriyor. Tabiplerin çaresizliği, pazar yerinde zamla boğuşan halk, zenginlerin firari oluşu… Şair, bir gazete haberinden, bir kahve köşesi sohbetinden ya da bir evin mutfağından fırlamış bir fotoğraf gibi bu tabloyu önümüze koyuyor. Bu, bir klasik hiciv şiiri formunda değil ama tam anlamıyla “halkın gözüyle” yazılmış bir serzeniş.

Şiirin sonlarına doğru bireysel yorgunluk ağır basıyor. “Sürüdüm hayatı çaresiz, mutsuz…” dizesi, bir kader teslimiyeti gibi görünse de aslında bir isyanın da sesi. Bu ömrün “hep beklemekle” geçtiğini söyleyen şair, gelecek için umutsuzluğunu dile getirirken bile ironiyle konuşuyor: “Ne umarım güne gün eklemekle?” Yani, günü gününe eklemekle bir şey değişmiyor, umut da tükeniyor.

Ve son kıta… İşte burada “Son Rahmet” tam anlamıyla tecelli ediyor. “Çıkardım şapkamı koydum önüme…” derken hem bir yüzleşme hem de bir vedalaşma var. Kendi kendine konuşur gibi, ama aslında hepimizin adına. Bu, sadece bir bireyin değil, bir toplumun da iç dökümü. “Tanrım, son rahmeti kabrime damlat…” dizesi, hem bir dua hem bir teslimiyet hem de hafif bir serzeniş içeriyor.

Bu şiir, ilk bakışta sadece bir iç döküm gibi görünse de alt katmanlarında çok güçlü bir toplumsal eleştiri barındırıyor. Hem bireyin hem toplumun yaşadığı ekonomik, sosyal ve moral çöküntüyü, sanki ince ince işlenmiş bir nakış gibi, fakat duyguyu saklamadan aktarıyor. Bir yandan da çok yalın ve gerçek bir dille, çok sahici bir teslimiyet ve dua hâliyle bitiyor.

Şiir ipini çözdükçe, içinden yeni düğümlerle çıkan eski bir bavul gibi; her okuduğunuzda başka bir sızı, başka bir çare arayışı, başka bir serzeniş buluyorsunuz. Enver Özçağlayan, burada sadece bir “son rahmet” dileği değil, aslında bir ömürlük yolculuğun, hayal kırıklıklarının ve umudun son kırıntılarının da fotoğrafını çekmiş. Bu da şiiri, hem içten hem evrensel kılıyor.

Vesselam.

Selam ediyor ellerinizden öpüyorum.

Ser Feyzlizof Delibal Hazretleri namı diğer Celil ÇINKIR