GÜLCE EDEBİYAT AKIMI

Nazım Türü : TOKMAK


VE ÇINAR DEVRİLDİ

Sonbaharda bekliyorken sevgi yağmuru
Dolu yağdı, esip geçti karla fırtına.
Deli gönül boşboşuna atar son turu
Erteleyip umutları gelmez yarına...

Yarına ey! Yarına hey! Gelmez yarına
Atın beni boz toprağın şom efkârına
...................Düşeceğim nasıl olsa dost’un nâr’ına...



Dipsiz kuyularda puslu ay ışığı
Cangıl cungul kervan, yol dağa dolanmış.
Sanmayın bu yeni gelin ayrılığı
Bir yetim ıslığı dudağa ulanmış.

Gelmesin kabrime yakından yakınım
Üç beş şiir işte kalacak çıkınım
.....................Bire bin vermedi tarlada ekinim...



El gülüp oynarken yoğruldum dertle
Bir günden bir güne gülmedi yüzüm.
Sardım acıları sırta kementle
Davacı olurken gecem gündüzüm...

Alın sizin olsun neyim var ise
Giden insan ruhu, gitmez ki kese.
....................Üstünde ot biten ses vermez sese...



Ne kavim kardeş, ne evlâd ıyâl
Yalandır hepsi, tek bana yalan.
Som altın düşler, zehirden hayâl
Gel gel! Demişti: Biraz oyalan...

Oyun bitti bak, zulüm yağıyor
Yağıyor da can, sanki boğuyor.
................Zikreden lâle boyun eğiyor...



Yamuk tahta parmak parmak iz
Orman olur aslına dönse.
Orda burda parça parça biz
Anlamadım gitti nedense...

Susar Ceyhun, kurur da pınar
Giden atlı arzuyla yanar.
.............Ve devrilir yerlere çınar...

Mustafa CEYLAN

GÜLCE EDEBİYAT AKIMI



NAZIM TÜRÜ : TOKMAK



1-Şairin kendisi veya yakınlarını-dostlarını hicvedeceği bir nazım çeşididir.(öRNEĞİN yukarıdaki şiirimde 3 evlâdım olan Ceyhun, Pınar ve Arzu’nun isimleri geçmektedir.)

2-Hece vezninin çok değişik ölçü-kalıpları bir şiirin bünyesinde toplanmıştır. Batı edebiyatının "sone" si ile bizim Halk edebiyatrımızın "koşma" sının bir araya getirilmesi gibidir.
İstenirse her kuplenin son mısraı tamamen bağımsız olabilir.

3-Hece-ölçü ve kalıpları büyükten küçüğe vaya küçükten büyüğe doğru da dizilebilr ve çok değişik şekillerde TOKMAK türü şiirler yazılabilir.

4-Dörtlüklerdeki kafiye yapısı şairin isteğine bağlıdır.

5-Örnek bir TOKMAK NAZIM TÜRÜ’NÜN ŞEMASI ŞÖYLEDİR.(Şair dilerse bunun tersini, değişik ölçü ve kafiyelerle de yapabilir. Önemli olan, hece-ölçü- kalıplarının artan ve azalan dizilişlerinin, sıralanışının bozulmaması; daha önemlisi, geleneksel şiirimizde tek bir ölçü-kalıpla başlayıp şiir bitimine kadar devam eden sistem, burada, çeşitli ölçü ve kalıplar bir araya getirilerek oluşturulmuş olmasıdır.)

--------------------------(4+4+5=13 Hece)-----a
--------------------------(4+4+5=13 Hece)-----b
--------------------------(4+4+5=13 Hece)-----a
--------------------------(4+4+5=13 Hece)-----b

--------------------------(4+4+5=13 Hece)-----b
--------------------------(4+4+5=13 Hece)-----b
....................................................(4+4+5=13 Hece)-----b



---------------------(6+6=12 Hece)-------c
---------------------(6+6=12 Hece)-------d
---------------------(6+6=12 Hece)-------c
---------------------(6+6=12 Hece)-------d

---------------------(6+6=12 Hece)-------e
---------------------(6+6=12 Hece)-------e
................................................(6+6=12 Hece)------e



-----------------(6+5=11 Hece)--------f
-----------------(6+5=11 Hece)--------g
-----------------(6+5=11 Hece)--------f
-----------------(6+5=11 hece)--------g

-----------------(6+5=11 Hece)--------h
-----------------(6+5=11 Hece)--------h
............................................(8+5=11 Hece)-----h



-------------(5+5=10 Hece)-----ı
-------------(5+5=10 Hece)-----k
-------------(5+5=10 Hece)-----ı
-------------(5+5=10 Hece)-----k

-------------(5+5=10 Hece)-----m
-------------(5+5=10 Hece)-----m
.......................................(5+5=10 Hece).......m


---------(4+5=9 Hece)----------n
---------(4+5=9 Hece)----------o
---------(4+5=9 Hece)----------n
---------(4+5=9 Hece)----------o

---------(4+5=9 Hece)----------p
---------(4+5=9 Hece)----------p
...............................(4+5=9 Hece)........p



Saygılarımla.

Mustafa CEYLAN