NEWROZ

Newroz konusuna başlarken, Newroz’un birbirine komşu dillerde Nevruz, Noruz, Navrız ve daha nice farklı şekillerde söylenen kelimenin anlamı ‘’yeni gün’’ olarak isimlendirildiği vurgulayarak başlamak istedim.

Anadolu ve Orta Asya Türk halklarında da Göktürklerin Ergenekon’dan çıkışı anlamıyla ve baharın gelişi olarak 21 Mart’ta kutlanır. Kürtlerde ise, Nevruz bayramının Kürt ve İran mitolojisindeki Demirci Kawa Efsanesi’ne dayandığına inanılır.

1970’lerin sonundan günümüze, temel figürleri olan Kawa ve Dehak arasındaki mücadelesi ekseninde siyasal enerji üretmeye devam ediyor.

Kürtler için Newroz, doğanın dirilişinin yanısıra direnişin, özgürleşmenin, kurtuluşun sembolü olarak günümüze kadar gelmiştir. Bugün Kürtler tarafından, zulmün ve zorbalığın sona erdiği, hak, hukuk ve adalet kavramlarının ön plana çıktığı, yaşanılır ve aydınlık günlerin başlangıcı olarak görülmeye devam ediliyor.

Kürtler çoğunlukla şehir dışındaki bölgelerde ve açık alanlarda bir araya gelir ve gelmekte olan ilkbaharı kutlarlar. Kadınlar rengarenk elbiseler giyerler ve başlarına pullarla süslenmiş ışıltılı örtüler örterler. Topluluk büyük bir ateş yakar ve bu ateşin etrafında dans ederek ya da üstünden atlayarak büyük bir coşkuyla bu bayramı kutlarlar.

‘’Ortadoğu’da halklar tarafından baharın gelişi, yeniden doğuş ve diriliş anlamına gelen Newroz, binlerce yıldır yakılan ateşlerle kutlanmaya devam ediyor. Kürt halkının yıkım, ölüm ve zulme karşı verdiği mücadelenin simgesi haline dönüşen Demirci Kawa’nın Dehaqa karşı yaktığı isyan ateşi, Ortadoğu’ya yayıldı.

Newroz’un nasıl kutlanacağını devletin Kürtlere yönelik politikaları belirliyor. Çoğu zaman sudan gerekçelerle engellenmek istenilen; saldırıların, gözaltıların yaşandığı Newrozların yanı sıra 2015 yılında Diyarbakır Newroz alanında Abdullah Öcalan’ın yazdığı mektubun okunması örneğinde olduğu gibi iyimser arayışlar da unutulmuyor.

Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren küçük gruplar tarafından gizlice kutlanan Newroz, 90’lı yılların başından itibaren çok daha geniş kitlelerce alenen kutlanmaya başlandı. Newroz Kürtlerin özgürlük, barış, demokrasi özlemlerini ve siyasal, sosyal kültürel taleplerini dile getirdikleri kitlesel mitinglere dönüştü.

1999 yılından itibaren Kürt hareketinin farklı bir çizgi benimsemesiyle birlikte, Newroz kutlamalarında alanlarda dile getirilen taleplerde farklılıklar olsa da ve devlet Newroz’un kitleselleşmesini/siyasallaşmasını farklı biçimlerde engellemeye çalışsa da; Newroz Kürtler tarafından kitlesel bir şekilde kutlanmaya devam etmektedir.’’

Dünden bugüne gelecek olursak, bu yıl 2024 Newroz’unun başlangıcı Diyarbakır’da açıklanan deklarasyonla ilan edildi. Deklarasyonda, Kürt sorununa çözüm ve Newroz’un direniş ruhuyla mücadele vurgusu yapıldı.

Deklarasyonda, bu yılki Newroz kutlamalarının “ Kalk özgürlüğün ve başarının zamanıdır şiarıyla yapılacağına dikkat çeken Öztürk “Mezopotamya halkları için baharın başlangıcı, yeniliğin müjdecisi olan Newroz, Kürt halkı şahsında yüz yıllardır süren bir direniş ateşine dönüşmüştür. Halkımız için yeni bir doğuşun, yaşamın ve özgür bir geleceğin kıvılcımı olan Newroz, bugün başta Ortadoğu halkları olmak üzere tüm dünya halklarının kendini içinde gördüğü, sahiplendiği ve kutladığı gün olmakla birlikte tekçi, milliyetçi ve cinsiyetçi faşist devlet zihniyetine karşı evrensel mücadeleyi temsil etmektedir” diye vurgu yapmıştı.

57 merkezin yanı sıra birçok il, ilçe, köy ve beldede Newroz ateşi yakılacak.

Kutlama prgramı 2024 Newrozu kent kent şu tarihlerde kutlanacak şeklinde belirlendi:

İlk kutlama 15 MART Elazığ Karakoçan

17 MART Ağrı-Diyadin, Antep, Bingöl-Karlıova, Hakkari, Kars-Digor, Şırnak, Urfa-Suruç, Urfa-Halfeti, Van, İstanbul, Bursa, Denizli, İzmir, Kocaeli, Osmaniye, Tekirdağ



19 MART Ağrı-Patnos, Ağrı-Doğubayazıt, Ardahan-Göle, Dersim, Erzurum-Karaçoban, Hatay, Kars-Kağızman, Mardin-Nusaybin, Muğla, Muş-Malazgirt, Muş-Bulanık, Siirt-Eruh, Şırnak-Uludere, Şırnak-Cizre, Urfa Viranşehir, Balıkesir

20 MART Van-Erciş, Aydın, Batman, Bitlis-Tatvan, Çanakkale, Hakkari-Yüksekova, Iğdır, Konya, Manisa, Mardin Kızıltepe, Mersin, Siirt, Bingöl, Şırnak-Beytüşşebap gibi yerlerde kitlesel olarak kutlandı.

Newrozun yeni bir yaşam inşa etmeye, bir arada eşit koşullarda yaşamaya, barış içinde demokratik haklarını kullanma çerçevesinde, kırmadan dökmeden, herkesin kendi sesi, kendi rengi ve kendi düşleri ile yer alacağı yarınlara olan umudun ifadesi olarak kutlanmalı diye düşünüyorum.

Bugün 21 Mart’ta büyük bir coşku, milyonların katılımıyla Diyarbakır’da gerçekleşmesi bekleniyor.

Son olarak da, gününü anlam ve önemini belirten NEWROZ adlı şiirimi sizlere sunuyorum. Keyifli okumalar diliyorum.



NEWROZ

Hatırla sevgili

Newroz’da yaşanan

O çocukluk günleri

Newroz dağlarda yakılan

İsyan ateşi

Zulme başkaldıran

Mazlumun direnişiydi

Newroz geldi mi

Dört bir yanda

Yaşanırdı bayram sevinci

Yeni umutlar yeşerir

Davul zurnalarla

Omuz omuza

Kol kola halaylar çekilirdi



Newroz geldi mi

Dalda çiçek açan

Rengarenk akasyaya

Çatıda yuva yapan

Göçmen kuşa

Topraktaki karıncaya

Sudaki balığa

Denirdi merhaba

Nevroz’da

Bahar bir başka

Dağ başında

Kaval çalan çoban

Şafakta süt salan

Berivanlar gelirdi akıllara



Newroz geldi mi

Munzur asi akar

Dicle heybetli

Fırat coştukça coşar

Her biri bereketli

Topraklara can katar

Sanmayın boşuna

Bu birlik bu beraberlik

Bunca çaba

Yürek yüreğe

Bunca dayanışma

Ve barış içinde

Kardeşçe

Newroz’da saflaşma


*

Newroz geldi mi

Açılırdı dağ başlarında

Yedi veren

Özgürlük çiçekleri

Newroz dendi mi

Barış

Kardeşlik için direnen

Zulme boyun eğmeyen

Çağdaş Kawalar gelir

Veya

Yirmi bir Mart’ta

Mezopotamya’da yakılan

Yüreklerde tutuşan

Özgürlük meşalesi gelir

Muzaffer KALABA