HZ. ALİ’NİN ŞEHİD EDİLİŞİNİN ( 18 RAMAZAN 661 ) 1355. SENESİ SEBEBİYLE ONA OLAN SEVGİ VE 1355 SENEDİR HİÇ EKSİLMEYEN ONA OLAN ÖZLEMLE…

İslam Tarihinde bazı olaylar ve bazı durumlar karşısında benim kafam resmen durur. Ne diyeceğimi, nasıl bir yorum getireceğimi şaşırırım.

Bu olaylardan ya da durumlardan veyahutta doğrudan dağruya şahıslardan biri Amr ibn’ül Âs dır.

629 Yılına kadar Mekke’de ticaret ile uğraşan zengin bir insandır Amr ve 629 yılına kadar Müslümanların karşısında olan bir kişidir.

Bedir, Uhud, Hendek Savaşlarında Müslümanlara karşı savaşmıştır. Habeşistan’a yapılan ilk hicret esnasında da Hebeş Kralının muhacirleri öldürmesi ya da hapse atması konusunda girişimlerde bulunmuş ise de başarılı olamamıştır.

Daha sonra yine Habeş Kralının tavsiyeleri ile Müslüman olduğu ve 629 yılında Müslümanların safına geçtiği bilinmektedir.

Müslüman olduktan sonra Kudüs’ün, Filistin’in ve Mısır’ın fethinde çok önemli roller oynamış, hatta bu sebeple kendisine ‘’Mısır Fatihi denmiştir’’

Yani Hz. Ebubekir, Ömer ve Osman dönemlerinde İslam Devletinin büyümesinde ve gelişmesinde çok önemli rolleri vardır.

Buraya kadar güzel…

Bundan sonrasında ilk başlarda Hz. Ali taraftarı iken daha sonra Muaviye taraftarı olmuştur.

Pek çok peygamber sahabesinin ki içlerinde dünyada iken cennetle müjdelenen Talha ve Zübeyr’in de Muaviye tarafında olduğuna bakarsak bu da acayip değildir.

Yok…Aslında burası da acayiptir. Çünkü peygamberimiz Veda haccından sonra Gadr-ı Hum’da açık açık ‘’ Kim Ali’nin dostu ise benim dostum, kim Ali’nin düşmanı ise benim düşmanımdır’’ Buyurduğu halde Talha ve Zübeyr’in Hz Ali’ye karşı kılıç kuşanmaları, böyle bir şey yaptıkları halde ( Bir yerde peygamberimizin düşmanı oldukları halde – çünkü hadis gayet açık…) dünyada iken cennetle müjdelenmiş olmaları acayip değil de nedir? Yine de ‘’Bizim anlamadığımız bir hikmeti olsa gerek ‘’ Diyerek Amr’a dönelim. Dönelim zira Hz. Ayşe’nin , Hz. Ali’ye karşı kılıç kuşanmasını da ‘’Abdullah İbni Sebe’’ Adlı - uydurulmuş- bir Yahudinin fitnesi’’ ne bağlamak maalesef tarihi gerçeklerle örtüşmüyor.

Neyse…Biz Amr İbn’ül Âs dedik madem onunla devam edelim.

Bu gün İslam dünyasında yaşanan Sünni, Alevi, Harici ayrışması ve hâlen süregelen çatışmaların tam ortasında Amr İbn’ül Âs vardır. Neden mi ?

657 yılında Muaviye ile Hz.Ali orduları Sıffin denilen yerde karşı karşıya gelirler. Yapılan savaşta Hz. Ali’nin ordusu savaşı kazanmak üzeredir. Ancak Amr İbn’ül Âs’ın aklına gelen bir çare ile yenilmekten kurtulurlar. Bu çare ise askerlerin mızraklarının ucuna Kur’an sayfaları takmak olur. Hz. Ali’nin ordusu - Hz. Ali’nin tüm itirazlarına , ‘’ Bu bir hiledir, savaşa devam edin’’ Demesine rağmen - ‘’ Biz Kur’ana kılıç çekemeyiz’’ Diyerek savaşmak istemezler.

Bu durumda yapılacak tek şey kalmıştır: Her iki taraf da bir hakem tayin edecekler ve kimin halife olacağına bu hakemler karar verecektir. Hakemlerin kararına ise itiraz olmayacaktır.

Hz. Ali, Basra Kadısı Ebu Musa El Aş’ari’yi hakem tayin eder. Muaviye ise tabii ki kurnazlığı ile ünlü Amr İbn’ül Âs’ı…

Sonrası aslında bilinen şey ama yine de yazalım:

İki hakem bir çadıra girerler. Amr , Ebu Musa’ya ‘’ Bu ikisi yüzünden çok kan döküldü boş yere. Gel her ikisini de halifelikten atalım. Daha sonra uygun birini halife seçer bu millet’’ Der. Ebu Musa bu tekifi uygun görür ve kabul eder.

Çadırdan çıktıklarında Amr ‘’ Sen daha yaşlısın. Önce sen çık ve Hakemi olduğun Ali’yi halifelikten attığını söyle’’ Der.

Ebu Musa, önlerine konan kürsüye gelir ve ‘’ Ben hakemi olduğum Ali’yi parmağımdaki bu yüzüğü nasıl çıkarıyorsam aynen öyle halifelikten çıkarıyorum’’ Der. Parmağındaki yüzüğü çıkarıp kürsüye koyar.

Daha sonra Amr gelir kürsüye ve ‘’ Ebu Musa’yı duydunuz. Ben de bu yüzüğü parmağıma nasıl geçiriyorsam Muaviye’yi de öylece Halife ilan ediyorum’’ Der ve Ebu Musa’nın kürsüye bıraktığı yüzüğü parmağına geçirir.

Ebu Musa ‘’Kavlimiz böyle değildi’’ Diye itiraz etse de çadırda ne konuşulduğunu bilen, duyan olmamıştır elbette.

Bunun üzerine bir grup ‘’ Bu bir hile. Ali Halifedir’’ Der ve Hz. Ali ile birlikte Sıffin’i terk eder. Hz. Ali’nin ordusunda bulunan bir grup ise ‘’ Siz Kur’anı değil, insanları hakem tutarak dinden çıktınız’’ Der. Muaviye ordusu ise zaten en başından beri Muaviyenin Halifeliğini kabullenmişlerdir.

Yani Amr İbn’ül Âs’ın bir hilesi, İslam Dünyasını üçe bölmüştür.

Bu bölünmeden hemen o anda doğan grup Haricilerdir. Alevi ve Sünni bölünmesi Kerbela olayından da sonra ortaya çıkan bir bölünme olsa da ilk temelleri bu Hakemler olayında atılmıştır.

Geçenlerde bir arkadaş bir vesile ile sormuştu ‘’ Hakemlere neden ib… Hakem ‘’ Dendiğini.

Bir komplo teorisi olacak ama bu olay olabilir mi acaba?

Yani şu hakemler olayı günümüzde yaşansaydı Amr İbn’ül Âs’a ‘’ Ama senin yaptığın ib..lik’’ der miydik demez miydik?

Şimdi ben desem ki ‘’Hakemlere İb.. denilmesi 657 yılındaki o hakemler olayı ile başlamış ve günümüze kadar bu böylece devam etmiştir ‘’ buna inanan pek çok insan olacağı şüphesizdir:

Evet..Hakemler olayında müthiş bir alervere dalavere yapılmıştır ama yine de Amr İbn’ül Âs gibi bir peygamber sahabesine, İslam’a bunca hizmeti olan birine – Sıffin Savaşında ve hakemler Olayında yaptıklarını hiç bir zaman onaylamayıp kabullenmesem de- o çirkin sıfatı yakıştırmaktan Allah’a sığınırım.

Evet…Bunca uzun bir girişten sonra ana konumuza yani alnı ve dizleri - çok secde etmek sebebiye- nasır bağlamış kafire gelelim.



- Ey Ali ! Sen her türlü ayıptan ve şüpheden uzaksın. Sen dost ve düşmana cömertsin. Sen Aslan’ın çocuğusun.
Sen eski ve gelecek bütün fenleri bilensin. Cesur ve meşhursun. Ey Peygamber (s.a.s)’in vasisi,seni bu makama Allah-u Teala seçti. Her türlü fazlını Kur’ân’da sana verdi.

Hz. Ali’nin yanındaki Müslümanlar, göz yaşları ile dinlemekteydiler bu orta yaşı çoktan aşmış kişinin sözlerini. Bu nasıl bir Ali sevgisi, bu nasıl bir Ehl-i Beyt sevdasıydı böyle? İçlerinden hiç biri Ali’yi bu kadar güzel cümlelerle övemezdi. ‘’ Maşallah, Sühanallah, Barekallah’’ Diyerek ve gıpta ile bakıyorlardı o kişiye. Hz. Ali ise sadece hafifçe tebessüm ediyordu.

Daha sonra hafifçe doğruldu.

- Ben sana nasihat ediyorum zahiri dostluktan; Gizlide ise bana düşman olmaktan.

Herkes şaşırmıştı. Zira Hz. Ali bu kişiye ‘’ Senin dostluğun sadece görüntü. Sen aslında bana düşmansın’’ Diyordu.

Adam da şaırmıştı. Ona olan sevgisinden zerre kadar şüphesi yokken nasıl olur da Ali onun için ‘’Sen benim düşmanımsın’’ Derdi.

Hz. Ali elbette ki bir şeyler biliyor, o sebeple böyle konuşuyordu. Çünkü Resulullah hayattayken Ehl-i Beytini
Tüm Müslümanlara emanet ettiği halde kendi ölümünden sonra onların başına gelecekleri tek tek söylemişti.

Ali için ‘’ Sakalını senin kanınla ıslatacak’’ Diye tam karşısında oturup şimdi ona methiyeler düzen kişiyi yani Abdurrahman İbni Mülcem’i işaret etmişti.

Abdurrahman İbn-i Mülcem elini alnında gezdirdi. Secde etmekten nası bağlamıştı alnı. Avuçları, dizleri hep nasır bağlamıştı secde etmekten. Hayretle sordu.

-Ben mi? Ben mi seni öldüreceğim? Bu nasıl olur ya Ali ! Madem ki öyle bir şüphe var, o halde öldür beni.

Abdurrahman İbni Mülcem ‘’ Ya Ali ! Öyle bir şüphe varsa öldür beni’’ Derken gerçekten de son derece samimiydi. Sözlerinde en ufak bir riya yoktu.

Hz. Ali sustu önce

İbn-i Mülcem tekrar etti

- O halde emret de beni öldürsünler.

Sahabeler ayağa kalmışlar onlar da ‘’ Evet. Madem ki sana düşman, madem ki seni öldürecek, o halde ondan önce biz onu öldürelim ‘’ Dediler.

Hz. Ali gayet munis bir edayla:
- Bu mümkün değildir. Dinim cinayetten önce kısasa izin vermez. Benim ilmim senin beni öldüreceğini beyan ediyor. Ama dinin hükümleri zahiri amellerle ilgilidir. Senden henüz bir şey görmediğim için şer’i açıdan sana bir şey yapamam.”

Devamını gelecek bölüme saklayalım ama bu arada yıllardır tartışılan bir konuya da bu vesile ile değinmeden geçmeyelim. Eğer atlarsam bir tarih öğretmeni olarak çok önemli bir sorumluluğu atlamış olurum.

Fatih Sultan Mehmet’in Kanunname-i Âl-i Osman’ı ile başlayan ‘‘…Ve her kimseye evlâdımdan saltanat müyesser ola, karındaşların Nizâm-ı Âlem için katl eylemek münasiptir. Ekser ûlema dahi tecviz etmiştir. Anınla amil olalar.’’ Hükmü ne derece şer’i bir hükümdür burada tartışmaya açmak gerekir Hz. Ali’nin yukarıdaki sözlerinden sonra…

Ve…Sayın Prof Dr İlber Ortaylı der ki ‘’ Osmanlı Fetvalarının pek çoğu aslında Şer’i hükümler değildi’’
(Zaten Osmanlıda sadece şer’i hukuk değil, aynı zamanda örfi hukuk denen bir hukuk sistemi de vardı. Yani Osmanlı Devleti salt Şer’i hukuku işleten ve kanunları, kuralları sadece şeriata dayanan bir devlet asla değildi.)


Değerli hocam çok doğru der her zaman olduğu gibi. ‘‘…Ve her kimseye evlâdımdan saltanat müyesser ola, karındaşların Nizâm-ı Âlem için katl eylemek münasiptir. Ekser ûlema dahi tecviz etmiştir. Anınla amil olalar.’’ Hükmünü şeriatın hiç bir yerine koyamazsınız. Yani ‘’ Muhtemeldir ki o beni öldürecek, o halde ben onu ortadan kaldırayım’’ Hükmü şeriat hükmü değildir.

Yukarıdaki Hz. Ali ve İbn-i Mülcem olayında da görüldüğü gibi şeriat olasılıklarla hareket etmez.