Aliustaoğlu

Stefan Zweig, eserleri dünya klasikleri içinde yer alan önemli bir hikaye yazarıdır. Bu kitabı gördüğüm anda merak etmiştim. Sonra bir solukta, keyifle okudum.
Yazar Rusya'da geçen ilginç bir olayı ele almış : Bir gemi, içindeki yolculardan bir tanesi dünya satranç şampiyonudur. Bir başka yolcu ise şampiyonla satranç maçı yapmak isteyen bir iş adamıdır. İş adamı kibirli şampiyonla maç yapma fırsatını yakalar. Maç paralıdır, İş adamı hiç dayanmaz. Tekrar oynarlarken onları izleyen romanın kahramanı meçhul bir adam iş adamına yardım eder. Böylece berabere kalırlar. Bütün bunlara yazar da şahittir.

Meçhul adamın hikayesini dinler :2. Dünya savaşı döneminde Nazilerin insanlardan tecrit ederek bir yıl ev hapsine tuttuğu bu adam, bir gün eline geçirdiği satranç kitabını defalarca okur ve şampiyonları hamlelerini ezberler. Böylece yalnızlığını yenmek ister. Tam akıl sağlığını kaybetmek üzereyken hastanede bir doktorun düzenlediği raporla kurtulmuştur.

Kitapta yer alan tahliller kusursuz, üslubu ise başlayınca bırakılmayacak denli etkileyici ve akıcıdır :
“Tek kelime etmesine izin verilmeyen nöbetçi dışında insan yüzü görmedim, insan sesi işitmedim. Göz, kulak, bütün duygular sabahtan geceye, geceden sabaha dek hiç bir şekilde besleniyor, kişi kendiyle, bedeniyle ve masa, pencere gibi dört beş dilsiz eşyaya, çaresizlik içinde yalnız başına kalıyordu. Bu suskunluğun kapkara okyanusunda, sırça fanusu içindeki bir dalgıç gibi yaşıyordu insan, dış dünyaya uzanan ipin koptuğunu sezinleyen bir dalgıç gibi hatta. “
Bir cümlesi pandemi sebebiyle evlere kapanıp kaldığımız ve kendimizi yalnız hissettiğimiz vakitleri anlatır gibiydi: “Bir şey bekliyordu insan, sabahtan akşama kadar ve hiç bir şey olmuyordu! “
Seyit R. Özer