Tam cinas: kelimelerin her yönüyle birbirine uygun olması sonucu meydana gelen cinastır. A- harflerin uygunluğu, B- harflerin sıralarının uygunluğu, C- harf sayılarının uygunluğu, D- harflerin okunuşlarının uygunluğu ( hala ve hâlâ tam cinas olamaz)


“Onsuz da geçer günler, vuslat yakındır” (derdim)
Sonsuzda hapsedildim bitmedi arttı (derdim.) – Afet Kırat –

Basit cinas: tek kelime ile yapılan cinastır.
“Ferim sensin” demiştim düzen kurdum (kuralı)
Neferim sensin bil ki budur aşkın (kuralı.) – Afet Kırat

Mürekkep cinas; cinaslı kelimelerden birisi iki kelime veya fazlasından oluşmuşsa bu cinaslar mürekkep cinas adını alır.

Bulutlardan süzülen ya yağmurdum (ya kardım)
Bereket versin diye Yaratana (yakardım.) – Afet Kırat

MEFRUK CİNAS: İmlası farklı okunuşu aynı olan kelimelerden meydana gelen cinas türüdür.

Sal artık coşkun suya hırs ve k(in sandalını )
Al yeni baştan yeşert kırmaz (insan dalını.) Afet Kırat

MEFRU CİNAS: bir adı da yamalı cinastır. Cinaslı kelimelerden birisi bir başka kelimenin eklenmesiyle meydana gelir. Edebiyatımızda buna tunç kafiye de denilir.

Neden değer vermedim olmalıydı baş tacım
Hançer gibi saplandı içimde büyür acım
Kendi olmasa bile gölgesine muhtacım – Afet Kırat

MÜMASİL CİNAS: cinaslı kelimelerin anlam yönünden aynı kelime çeşidinden olmalarıdır. Birisi isimse diğeri de isim, birisi fiilse diğeri de fiil olmalıdır.

Sen ey! (Kara) (karanın) üzgün ve bahtsız kızı
Olanaksız kurtulmak istersen bağır, bağır. Afet Kırat
Burada cinas kafiye olarak kullanılmadı birisi siyah diğeri toprak anlamında. Aynı şey fiille de yapılabilir.

MÜSTEVFA CİNAS: söz konusu kelimelerin birisi isimken diğeri fiildir bu çeşitte.

Doğan güneşim sendin yüreğimden (kanadım)( fiil)
Boğan sensizlikteyim kırık kolum (kanadım.)(isim) Afet Kırat

LAHİK CİNAS: kelimelerde sadece bir harfin uyumsuzluğu sonucu kabul edilen cinas çeşididir.

Fırtına mı yakmıştı, gözünden hüzün (damlar)
Sırtına mı yüklenmiş buluttan düşen (gamlar)? Afet Kırat Sadece ilk harfleri değişik
Mutarraf cinas: cinaslı kelimelerden birisinin başında fazla bir harf vardır.

Sesin duyulmasa da el sallarsın uzaktan
Kesin kahroldum artık kurtulamam tuzaktan. Afet Kırat

Cinasların adını bilmek pek de gerekmez, sadece ne yazınca cinas olduğunu bilmeniz yeterli olacaktır.

Şimdi ne dersiniz birer cinaslı beyit yazıp hangi çeşit cinası kullandığınızı yazar mısınız?



Mefru cinas:
Güllerle yarışırsın, güzel adın Gülden mi?
Söyle kimden feyz aldın? Bülbülden mi, gülden mi?....Fatma Biber


Mefru cinas:
Gülmedi bahtım gitti bu hayattan bi_zarım
Nasıl bir şansızlıktır hiç dönmedi bi zarım – Mehmet Nalbant


Mürekkep cinas:
Herbir veda sözcüğün bir kurşundur bu kalbe
Yalvarırım sevgili, ne olur gitme kal be! ---Mustafa Çetiner

Tam cinas:
Yıllardır ağlıyorum yetmez mi döktüğüm yaş
Kurumadı mendilim, kaldı dört bir yanı yaş... Emre YILDIZ


Mutarraf cinas:
Ne olur bir kerecik, sende sevdim diyesin
Bilmezsin ki sen bana, en büyük hediyesin .....BOZOK KIZI

MÜSTEVFA CİNAS:
Ah benim sevdiceğim ,arada bir selam sal
Boğazda gezinelim ,ya kayık al ya da sal. Birselamver 25

Tam Cinas:
Nasıl da hızla döner zaman denilen teker
Mutlaka gideceğiz buradan teker teker. – Afet Kırat

Mutarraf cinas:
Benim yüküm zaten çok alıp kendin ayıkla
Bana gemi gerekli uğraşamam kayıkla – Afet Kırat

Mürekkep cinas:
Yüzün gördüğüm günden bahtıma hediyesin
Dünür gönderdim dünden düğüne “he” diyesin._____muhacir bozkurt

MÜSTEVFA CİNAS: 
Siz beni gelin birde eski dostlardan sorun
Ortada kalmayacak ne tereddüt ne sorun .....Yasemen Akyürek

MÜSTEVFA CİNAS:
Her ne derde düştüysem, sebebi sensin (DiLiM),
Durun, etmeyin! demem, kesseler dilim (DiLiM).- Mecit Akyürek

MÜSTEVFA CİNAS:
Yâri Allah olana en büyük rehber AKIL
Kullan aklini ey kul! Hep Kur-an’i rehber KIL! - Mecit Akyürek

MEFRUK CİNAS:
Kurtar artik kendini, şu kin koKAN DiLiNDEN
Yol bulsun yol arayan senin de KANDiLiNDEN.  - Mecit Akyürek

MÜSTEVFA CİNAS:
Senin adını verdim,bahçemdeki asmaya.
Yarim senden ayrılmam,götürseler asmaya.- Gülperi

Tam Cinas:
Gittiğin yerler uzak, kaybolurum yola çık
Ellerimi tuttuğun anda bütün yol açık – Cemile Düzgün

Sen benim baharımdın, hangi bahardır adın,
Naz ederek durursun başka mevsime kaldın....

Adın ve kaldın cinas değil sadece kafiye, yazdığınızdan yola çıkarak cinasa şöyle çevirebiliriz.

Mutarraf cinas:
Sen benim baharımdın, hangi bahardır adın,
adı ile bahara tat veren eşsiz kadın- Leyla Yıldırım

Mümasil cinas:
Bir an bile ayrı düşsek seninle ben susardım...
Susardı yüreğim, Sana...Sesine...Nefesine susardım... Ali Asafoğulları (serbest Beyit)

Kurban olsun bu gönlüm kapısı sana açık,
Ver elini elime al bohçanı yola çık.... Leyla YILDIRIM

Kazılmasa da olur, gönül hanene adım
Yüreğim yüreğinde, giderken adım adım . – Zaralı Eren


gözlerim hayli yorgun bakışlarım çok dolu
bulutlar geçer iken yağıyor iri dolu.- Hayşah

Müstevfa cinas:

Sal beni yâr sal beni, şu gönlünden sal beni
Diyar diyar götürsün bineceğim sal beni......Fatma Biber

Mutarraf cinas:
Sen benim baharımdın, hangi bahardır adın,
adı ile bahara tat veren eşsiz kadın- Leyla Yıldırım

Olmadık mı hepimiz bir damlacık Nutfeden?
Olur muyduk dünyada olmasaydı Lütfeden?-- Hülvani

Bir damlacım Muğzada muhteşem sırlar saklı
Erermi hiç Maymunun sırrı hikmete aklı....-- Hülvani

Aman ha laf etmesin kimse benim kelime
Saçkıran olsun derim ederse tek kelime--- Mehmet nalbant

Bırakın bir ekmeği muhtaç kalsam dilime
Halime şükrederim isyan düşmez dilime-- Mehmet nalbant

Her nefes aşkın ile arşa çıkar bu hârım
Hayy hayy diye inlerken tutuşuyor buharım-- Mehmet nalbant

Basit cinas
Geldim gidiyorum, yok köşküm sarayım
Demez ki hiç kimse yaran sarayım-- Sündüs Yaşar


Mürekkep cinas
Güler gezerim hergün, çoktur elbet günahım
Bu dünyanın dertlerine yoktur hiçbir gün ahım. -- Sündüs Yaşar

ayaklarım tutmaz oldu sağa sola sendeli,
derdimi kimse bilmez bana derler sen deli:---Dursun BAŞĞUT -Diriliş-

Namaz, niyaz tam takır dünyada yoktur eşin
sen benden iyisin de; neden sevmez ki eşin--Dursun BAŞĞUT -Diriliş

Andım bu gece seni gözlerim dolu dolu
Baharım kışa döndü her yanım kar ve dolu...--- Işık Mehmetali

Cehalet hakim ise iktidar olur kandil
Barış adı altında meclise indi Kandil- Tunay Deren

Kızlarına babalar sanki vakardan adam
çimdik kadar yürege ihtiva kardan adam.......yok,sul

Hiç aldırmam inan ki ele batan dikene
Altında gölgelenen can şükran duyar dikene_________hisbey

kim bilir kimden gelir avuç açana hoşluk
dünya malı değil mi geçer gider ser hoşluk... Eflatun ( Nadir Atalay)


Semer vurulmak imiş merkepliğin bedeli
Sen de eşeklik etme, akıllı ol be deli.-- Birselamver 25


Özel Bir çalışma bir edebiyat öğretmenimizden.

Yüz ister.....Feyilsize on yetmez elli ister yüz ister......Hep daha fazlasını istemeye yüz ister....Eskidi yorgan döşek astar ister yüz ister.....Derelerde boğulma ummanlarda yüz ister....Canımdan sen bezdirdin derimi de yüz ister..........29.09.2013 NÜRNBERN Şükran Uçkaç Yargı Sazsızozan

ISSIZ BAKIŞLARIN

Issız bakışlarında üşür gözlerim, elim
Hergün coşar taşar yüreğim nedir günahım
Gökler yitirdi tüm maviliğin,hicranım elim
Kırgın yürek! Yaram sararım, yok bir gün ahım

Hergün yaşattığın ne yazık anladım, düştü
Sessizce savrulan yüreğim, yok ki kol kanat
Hasretle yangılar, acılar, hisseme düştü
Git! Haydi durma kalbimi hiç durmadan kanat

Artık şiirlerimde adın, söylemez dilim
Elbet güler kader, bu değildir benim yazım
Solgun ruhumda olsa da sevdam dilim dilim
Kışlar geçer gider ve baharlar ,gelir yazım -- Sündüz Yaşar

Mef’ûlü / Fâilâtü / Mefâîlü / Fâilün


Sabiha Küçüktüfekçi çalışması


Yazı yazmış yaz ısı yaza durmuş yaz anım
Yazı yazmış yazısı yazadurmuş yazanım

yaratıcı edebiyat..)
teori: mısra cinas..şah cinas
sabiha küçüktüfekçi

bu yeni bir tür cinas: mısra cinas... şah cinas...
özelliği mısra boyunca tüm kelimeler cinaslı ise mısra cinas
bu özellik beyit vs de tamamında ise -şah cinas- olarak isimlendirilir..

örnek: mısra cinas / şah cinas


Sesler eş anlam farklı, kelimeler cinaslı
Çin sahnede şey tan ki şeytan aslı cin aslı

Kıtalar kandan donmuş sütten çıkmış ak Asya
Çocuklar orman olmuş çiçek açmış akasya

Medeni-yet dediğin görgülü mü görgülü
Gül-zarı bülbül ötmez diken sarmış gör gülü

Ah vah eyvah da gönül geçmiş zaman beyhude
Be ey hu de ey canım cananım ey bey hu de

Ay sızlar aya sızlar kalp vurur haya sızlar
İnsanlığın dilinden anlar mı hayasızlar
Sabiha Küçüktüfekçi....