Türk-İslam âlimleri serisi – 16
EL- CAHIZ
D. 777 – 781 – Ö. 868

TAM ADI; Ebu Osman Amr bin Bahr El- Kinani
El-Fukaimi El-Basri kısaca Cahız dendi.
El-Cahız, Basra’da dünyaya gelmiştir,
Etnik açıdan Doğu Afrika kökenli!

Bilimsel, teolojik, polemik, edebi,
İslam felsefesi, biyoloji, zooloji,
Tarih ve İslam’i psikolojiye değinmiş,
Bu konularda vardır pek çok eserleri.

Genç iken filoloji ve şiirle ilgilenir,
Ku’ran ve Hadisler üzerine eğilir,
Yaşamı boyunca iki yüz eser yazmış,
Basra’da doksan üç yaşında vefat etmiştir.

Hayvan psikolojisi ile de ilgilenmiş,
Karıncalar örgütlenmesini incelemiş,
Hayvan iletişimi hakkında bilgi verir,
“Kitab el-Hayavan” onun güzel eseriymiş.

Üç yüz elli kadar hayvanı incelemiş,
Genellikle şiir diliyle belirtmiş,
Bu ansiklopedik bir eser denilir,
Besin zincirlerinden örnekle bahsetmiş.

“Kitab el-Buhala”; cimriler kitabı denir,
Cimri ve açgözlü üzerine bir eserdir,
Mizahi ve hicivsel bir üslup takınmış,
Bu insan psikolojisi incelemesidir.

İslam kültürünün altın çağında yaşamış,
Çok yönlü uğraşı olan bilim adamıymış,
Mutezile ekolüne girmiş bir zaman,
Hatadan dönüp kendini İslam’a adamış.

İslam, ilim çağının anahtarı denir,
Ku’ran ilim ve de irfanın özündedir.
Bağnazlığa yer olmaz ilim dünyasında,
İlimler evrensel olup insan içindir.

Şair, Araştırmacı, Yazar: Abdullah Yaşar Erdoğan