Daha önce kaleme aldığınız bu eserinizi şahsıma ithaf etmenizden dolayı çok teşekkür ediyorum. Alan el utanır diye bir söz var ama ben utanmayacağım gene yorum yaparken paylaşımınızda gördüğümü yazacağım. Aksi takdirde Beynimle barışık olmam.

Bu şiir, hayata dönüp bakan bir bilge sesin iç dökümü gibi görünüyor. Anlatıcının kimliği, yalnızca şiirin içinde geçen yaşlara, deneyimlere ya da unvanlara bağlı değil; aynı zamanda bir neslin, bir dönemin, bir anlayışın sesiyle yoğrulmuş bir zihin yapısının da dışavurumu. Bir “ben vardı benden içeru” dizesiyle açılıyor şiir; bu dize hem divan şiirinin hem halk şiirinin hem de tasavvufî geleneğin izini taşıyor, yani bir yerlere tutunmak istiyor şiir; fakat sonra gelen dizelerde bu imgesel yoğunluk pek sürmüyor. Şiirin büyük kısmında konuşma diline yakın, anımsamalara dayanan, imgeyi değil yaşanmışlığı önceleyen bir ifade biçimi var. Bu haliyle şiir, geleneksel anlamda edebî imge derinliğine değil, yaşanmış bir ömrün yalın anlatımına yaslanıyor.

Bu anlatım, yer yer duygu yoğunluğu içerse de şiirin biçimsel gerekliliklerini her zaman karşılamıyor. Dizeler ölçü ve uyak bakımından düzenli değil, ahenk unsurları serbest yazılarda bile aranan o iç ses uyumunu tam olarak yakalayamıyor. Duygu var, hayat var, hikâye var; ama bunlar bazen doğrudanlıkla, bazen tekrarlarla şiirin doğasında olması gereken yoğunlaştırılmış dilin dışına taşıyor. Yani şiirin özü yerli yerinde olsa da dili çoğu zaman nesir düzeyinde kalıyor.

Bazı dizeler, yaşanmışlıkla yoğrulmuş bir halk bilgeliğini çağrıştırıyor: “avcı olduk avlandık, av olduk tavlandık” gibi söyleyişler dilin ritmini yakalasa da, peşinden gelen dizelerde aynı tempoyu koruyamıyor. Bu durum şiirin bütünlüğünü biraz sekteye uğratıyor. "Daha ne ola!" tekrarıyla kurulan yapı ise güçlü bir tekrar motifi gibi kullanılmış ama bu tekrar bazen anlamı pekiştirmek yerine fazla belirginleşerek monotonluk hissi yaratabiliyor.

Şiiri okurken, anlatıcının geçmişe dönük iç muhasebesiyle karşılaşıyoruz. Bir yandan tevazu içinde bir vedalaşma hissi var, diğer yandan hayattan hakkını almış bir insanın tevekkülü. Bu da şiire yer yer içtenlik ve samimiyet katıyor. Fakat, “Ben yazdım oldu, bu şiirdir” demekle şiir olunmadığı gibi, dizeleri sadece bebek göbek yapar gibi sayfaya yerleştirmekle de edebî metin oluşmaz. Şiirin şiir olması için, yalnızca duygunun değil, biçimin de belli bir yoğunluk ve yapı içinde yoğrulması gerekir.

Bütün bu yönleriyle şiir, içerdiği değerli yaşam deneyimlerine rağmen daha çok manzum bir hayat anlatısı olarak okunabilir. İçinde şiir potansiyeli barındıran bölümleri var; fakat bu potansiyelin daha çok çalışılmış, daha çok damıtılmış ve şiirin diline dönüştürülmüş haliyle ortaya konması hâlinde gerçek anlamda bir şiire dönüşebilir.
Saygılarımla

Celil ÇINKIR tarafından 3.5.2025 18:03:16 zamanında düzenlenmiştir.