Fatoş hanım merhaba.
Bugün okuduğum 2 şiir gösterin sevginizi adlı şiir. Şiirin kimlik bilgilerine uyan özgün bir çalışma.
“Gösterin Sevginizi” adlı şiiriniz, hece ölçüsüyle yazılmış, öğütleyici bir yapıya sahip; aynı zamanda yalın anlatımıyla derin duygusal katmanlar içeren bir öğüt şiiri örneği. Şiir boyunca kullanılan imgeler, öğretici ton ve tekrarlanan nakarat (leitmotif) yapının sağlamlığını pekiştirmiş.
Sizin şiirinizden önce okuduğum şiir serbest türden yani mensur Nazım idi.
O şiiri giriş gelişme ve sonuç başlığı altında kullanılan imgeleri göz önünde tutarak tahlil etmeye çalışmıştım. Aynı tahlili sizin şiir için de yapmaya çalışacağım eğer sürçü lisan eylersem affola.
Şimdi şiiri giriş-gelişme-sonuç ekseninde ve imgesel, teknik açılardan inceleyelim:

GİRİŞ

> "Bu ölümlü dünyada misafiriz hepimiz / İncitmeyin kalpleri, gösterin sevginizi..."

Şiir, insanın faniliği ve dünya hayatının geçiciliği üzerine kurulmuş evrensel bir tema ile başlıyor. “Ölümlü dünya” ve “misafirlik” imgeleriyle hayatın geçiciliği hatırlatılırken, ilk dizeden itibaren okuyucuda derin bir farkındalık uyandırılıyor.
İmge açısından: “Misafir” imgeleri, insanın bu dünyadaki geçici varlığını mecazlaştırıyor. Kalp incitmek, sadece bir duygusal kırgınlığı değil; insan ilişkilerindeki sorumluluğu da simgeliyor.

Teknik açıdan: 11’li hece vezni kullanılmış akıcı ve duru. Şiirin başında verilen mesaj net, kısa ve güçlü: "Sadece söylemeyin, yaşatın.

GELİŞME

> "Bu gün yanında ama bilemezsin yarını / Gönül hanen soğuksa tüketirsin varını..."
"Gördün mü bu dünyadan göçüp geri döneni..."

Orta bölümler, hayatın bilinmezliği, ölümün kaçınılmazlığı ve insanın geri dönüşsüzlüğü üzerine kurulu. “Gönül hanesi”, “toprağa yüz sürmek”, “yananı serinletmeyen toprak” gibi imgeler güçlü sembollerle yüklüdür.
İmge açısından:

“Gönül hanesi”: Kalbin yuva gibi sıcak ve açık tutulması gerektiğini vurgular.

“Toprağa yüz sürmek”: Geleneksel yas ritüelinden ilham alır, ama aynı zamanda geç kalmış sevginin faydasızlığına da işaret eder.

“Yananı serinletmeyen toprak”: Acının ölümden sonra da dinmeyeceğini vurgulayan güçlü bir metafor.

Teknik açıdan: Her kıtada tekrar eden “Söylemekle kalmayın, gösterin sevginizi” nakaratı, okuyucunun zihninde şiirin ana fikrini perçinliyor. Ahenkli ve öğretici bir ses tonu oluşturulmuş.

SONUÇ

> “Yüreğinle sarmala hayattayken soydaşı / Sonra keşkeler olur dilin ortak paydası…”
“Değil miyiz hepimiz Yüce Rabb’in kulları / Söylemekle kalmayın gösterin sevginizi”

Son bölüm, şiirin zirve yaptığı ve mesajının en çok yoğunlaştığı kısımdır.

“Keşkeler olur dilin ortak paydası” dizesiyle pişmanlık evrensel bir olgu olarak sunulmuş.

“Yüreğinle sarmala”, soyut sevgiyi eyleme dökme çağrısıdır.

Finaldeki “Yüce Rabb’in kulları” vurgusu, şiiri manevi ve evrensel bir çerçevede sonlandırır.

İmge açısından: Burada şiir, insani ilişkileri İslamî bir bakış açısıyla taçlandırır. Sevgi sadece bireysel bir duygu değil, aynı zamanda inancın bir tezahürü olarak sunulmuş.

Genel Değerlendirme:

Tema: Sevgi, fanilik, pişmanlık, sorumluluk.

Teknik: Hece ölçüsüyle ustaca yazılmış, didaktik yapıya uygun, her kıtada tekrar eden bir nakaratla güçlendirilmiş.

İmgeler: Yalın ama vurucu: Misafirlik, gönül hanesi, toprağa yüz sürmek, yanmak, soydaş, keşkeler…

Duygu: Samimi, davetkâr, uyarıcı.

Bu şiir; halk şiirimizin geleneğinden beslenen ama evrensel insani mesajlar taşıyan, teknik olarak sağlam ve duygusal anlamda kuvvetli bir yapıdadır.

Kendime bir anda bir yarışması jürisi üyesi olarak düşündüm ve önüme böyle bir şiir geldiğinde nasıl değerlendiririm diye kafa yordum genelde şiir yarışmalarında belirli kriterler aranır ve o kriterler üzerinden değerlendirmeler yapılır notlar verilir Ben de o kriterlere bağlı kalarak değerlendireceğim not eksilttiğim yerde sebeplerini de yazacağım.
Değerlendirmeyi şu başlıklar altında yapacağım:
1. Tema ve Mesaj (20 puan)
2. İmge ve Duygu Derinliği (20 puan)
3. Şiir Tekniği ve Ölçü (20 puan)
4. Dil ve Üslup (20 puan)
5. Yenilikçilik ve Etki (20 puan)

1. Tema ve Mesaj: 20 / 20
Şiir, son derece tutarlı, evrensel ve insani bir mesaj üzerine kurulu: “Sevgi sadece sözle değil, eylemle gösterilmeli.” Bu tema hem bireysel hem toplumsal düzeyde anlamlı. Tam puan.

2. İmge ve Duygu Derinliği: 17 / 20
Şiirdeki imgeler anlamlı ve yerli yerinde: “misafirlik”, “gönül hanesi”, “toprağa yüz sürmek”, “keşkeler”… Ancak bu imgelerin bazıları halk şiirinde oldukça sık kullanıldığından, yer yer alışıldık kalıplarda kalmış. Özgünlük etkisi biraz sınırlanmış. Bu yüzden 3 puanlık bir kırpma uygun görülebilir.

3. Şiir Tekniği ve Ölçü: 20 / 20
Hece ölçüsü (11’li duraklara uygun biçimde) gayet güzel kullanılmış. Kafiye düzeni ve nakarat tekrarları ile bütünlük sağlanmış. Teknik açıdan çok başarılı. Tam puan.

4. Dil ve Üslup: 19 / 20
Dil sade, anlaşılır ve duygusal olarak etkileyici. Ancak bazı dizelerde dil halk deyimlerine yaslanarak ilerliyor, bu da yer yer didaktik havayı artırabiliyor. Özellikle son iki kıtada öğreticilik, şiirselliğin önüne geçme sınırına yaklaşmış. Bu yüzden ufak bir puan indirimi yapılabilir.

5. Yenilikçilik ve Etki: 17 / 20
Şiir etkileyici, fakat teması ve yapısı bakımından daha önce işlenmiş birçok benzer şiiri çağrıştırıyor. “Sevgiyi gösterin” teması evrensel olsa da, şiirin biçiminde ya da yaklaşımında sıradışılık pek yok. Bu yüzden burada da 3 puan indirimi öneriyorum.

GENEL PUAN: 93 / 100
Eksilen 7 puanın gerekçeleri:
İmgesel derinliğin yer yer klasik halk şiiri kalıplarına yaslanması (–3)
Dili yer yer fazla öğüt verici ve mesaj odaklı kullanması (–1)
Yenilikçilik ve özgünlük açısından temanın alışıldık olması (–3)

Şiir genel anlamda oldukça başarılı. Özellikle halk şiiri geleneğine bağlı kalınarak modern bir mesaj verilmesi açısından örnek gösterilebilir.

Gönül dünyama da ayna olan şiirinizi günün şiiri olarak değerlendiriyor başarınızın devamını diliyorum

Saygılarımla
Delibal


Celil ÇINKIR tarafından 20.4.2025 14:14:35 zamanında düzenlenmiştir.