10 Aralık 1948’de kabul ediln İnsan Hakları Evrensel Bildirisi, insanlık tarihinin en önemli dönüm noktalarından biridir.

II. Dünya Savaşı’nın ardından yaşanan büyük yıkımlar, milyonlarca insanın hayatını kaybetmesi, yerinden edilmesi ve ağır insanlık suçlarının işlenmesi, tüm dünya devletlerini ortak bir adım atmaya zorladı.

Bu adım, her bireyin doğuştan sahip olduğu hak ve özgürlükleri güvence altına almayı amaçlayan İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi oldu.

Bu bildirge, sadece belli bir milleti ya da coğrafyayı değil, insan olmanın kendisini esas alarak tüm dünyayı kapsayan evrensel bir çerçeve sundu.

Irk, dil, din, cinsiyet, etnik köken, siyasi görüş veya sosyal statü fark etmeksizin herkesin eşit ve vazgeçilmez haklara sahip olduğu kabul edildi.

Dünya insan hakları durumu

10 Aralık 1948’de kabul edilse de ne yazık ki aradan geçen onlarca yıla rağmen dünya üzerinde insan hakları ihlalleri hâlâ devam ediyor.
Bir yandan devletler insan haklarına saygılı olduklarını ilan ederken, diğer yandan:

Yoksullaştırıcı politikalar,
Hak ve özgürlük taleplerine yönelik saldırılar,
Gözaltında kayıplar,
Savaş ve çatışmalar,
Açlık ve yoksulluk giderek artıyor.

Özellikle içinde bulunduğumuz Ortadoğu coğrafyası, günümüzde de acıların, çatışmaların ve savaşların merkezi hâline gelmiş durumda.

Suriye’de rejim değişiminin ardından süren çatışmalar, İsrail’in Gazze’ye yönelik şiddeti, Ukrayna–Rusya savaşı, Irak, İran ve Lübnan’daki istikrarsızlık bölgeyi büyük bir ateş çemberine dönüştürdü. Böyle bir ortamda insan haklarından söz etmek neredeyse mümkün olamıyor.

Dünya insan hakları günü neden kutlanır,?

Bu özel gün, insan haklarının evrenselliğini vurgulamak; bireylerin hak ve özgürlüklerinin korunmasının önemine dikkat çekmek amacıyla kutlanmaktadır.
Kutlanma amaçları arasında:

Farkındalık yaratmak: İnsan hakları ihlallerine karşı toplumsal bilinci artırmak,
Katılımı teşvik etmek: Toplumun insan hakları mücadelesine aktif olarak katılmasını sağlamak,
İyileşme çabalarını desteklemek: Uluslararası dayanışma ve işbirliğini güçlendirmek
yer almaktadır.

Her 10 Aralık’ta dünya genelinde paneller, konferanslar, eğitim programları ve çeşitli kampanyalar düzenlenerek insan hakları savunusu daha güçlü bir şekilde dile getirilmektedir.

Sunum ve eğitimlerde neler bulgur almalı?

Bildirgenin amacı ve içeriği
İnsan haklarının insan olmanın doğal bir sonucu olduğu
Eşitlik, adalet ve özgürlük kavramlarının önemi
Mülteci sorunu, dijital haklar, kadın hakları gibi güncel tehditler
Toplumsal farkındalık, dayanışma ve eylem çağrısı
Dünya genelinde yapılan etkinlikler ve kampanyalar

Bu başlıklar, insan hakları konusunda bilinç ve duyarlılık oluşturmanın temel taşlarıdır.

Barışın ve insan haklarının önemi

Egemen devletlerin ekonomik ve askeri çıkarları çoğu zaman silahlanmaya dayalıdır. Nükleer, biyolojik ve kimyasal silahların varlığı, küresel barışı tehdit ederken, savaş politikalarının sürdürülebilir hâle gelmesi insan haklarını daha da kırılgan kılmaktadır.

Bu nedenle günümüzde barışa her zamankinden daha çok ihtiyaç vardır. Bölgesel gelişmeler ve çatışmalar barışçıl çözümlere duyulan ihtiyacı açıkça göstermektedir.

Barışın hukuki güvencelerle desteklenmesi, eşitliğin ve kardeşliğin pekişmesi insanlık adına hayati önem taşımaktadır.

Bizlere düşen görev; yaşanan ağır hak ihlalleri karşısında insan haklarını savunmak, barışı ve adaleti talep etmek ve her koşulda insan onurunu korumaktır.

“Dünya İnsan Hakları Günü” kutlu olsun. İnsan haklarının gölgesiz, özgür ve eşit bir geleceğe kapı aralamasını diliyorum.

Muzaffer KALABA