Merhamet ve şefkat,Allah’ın yaratmış olduğu bütün varlıklara acımak,onların iyiliğini istemek ve onlara yardım etmek arzusu duymaktır.

Çevresindeki insanlara hoş olmayan bir olay, (bela, musibet,hastalık,iflas v.b.g.) durumlar isabet ettiği zaman,bundan üzüntü duyup, bunların, elemleriyle elemlenmek ve onlara yardımcı olmaktır. Bunun aksi merhametten uzak olmaktır ki, bu çok kötü bir huydur.

Bu bakımdan merhamet duygusu ilahi bir kaynağa dayanır.Cenab-ı Allah,Rahman ve Rahim sıfatlarından doğar.Cenab-ı Hak Rahman ismiyle dünyadaki bütün varlıklara merhamet eder.Hatta ister Müslüman,ister Hıristiyan,isterse Allah’a inanmayan bir kişi olsun,aralarında hiçbir ayırım yapmadan,hepsine merhamet eder. Fakat Rahim ismiyle ahirette sadece ve sadece Kendine gerçek manada iman etmiş ve emir ve yasaklarını elinden geldiğince uygulamış olanlara merhamet edecektir. Dünyada Allah’ın rahmetinden yüz çevirip,isteklerine uymayanlara ise azabın en şiddetlisini verecektir.Çünkü bu insanlar gerçekten cezayı hak etmiş olacaktır. Bizler herkese merhamet etmeliyiz,fakat hak etmeyenlere de etmemeliyiz. Çünkü insanların şefkati Allah’ın merhametini aşmamalıdır. Çünkü bazı insanlar Allah’ın merhametine sığınmıyorlar. Allah’ı inkar ederek bütün kainatı ve dolayısı ile yaratılan her şeyi inkar etmiş olduğundan zarara bilerek giriyorlar. Ve zarara rızalarıyla girdiklerinden onlara merhamet edilmez. İnsanların bu denli isyanına karşı Allah-u Teala çok bağışlayıcı ve merhamet sahibidir.Bunu ifade eden Peygamberimizin (s.a.v.)’in bir hadis-i şerifleri şöyledir:

"Cenab-ı Hak,rahmetini yüz parçaya ayırdı. Doksan dokuz parçasını kendi yanında tuttu,bir parçasını yeryüzüne indirdi.İşte bu bir parça rahmet sebebiyle yaratıklar birbirine merhamet eder, hatta yavrulu hayvan bir tarafını incitir diye ayağını yavrusundan sakınır." (Buhari,a.g.e.,Edep,19;Müslim,a.g.e.,Tevbe,17) buyurarak, merhamet duygusunun çok az bir kısmının yaratılanlara dağıtıldığını ve onların yanında Allah’ın rahmetinin ne kadar bol ve geniş olduğunu ifade etmişlerdir.

"Merhamet edenlerin en merhametlisi" Araf,7/151 "merhamet edenlerin en hayırlısı" Mü’minun ,23/109, şüphesiz Cenab-ı Hak’tır.Fakat insanların da birbirlerine ve hayvanlara karşı merhametli olmaları gerekmektedir.

Dinimizin getirdiği merhamet anlayışı kaynağını Cenab-ı Hak’kın sonsuz rahmetinden olan ve bütün mahlukatı da içine alan bir hakikattir.Bu sebepledir ki,mü’minler sadece insanlara değil, hayvanlara ve hatta Allah’ın yarattığı bitkilere kadar merhametlerini uzatırlar. Bir çiçeğin koparılması bile kamil mü’minlerin merhametlerine dokunur;Cenab-ı Hak’kın rahmetinin aynasını soldurmak ve zikrini susturmak olarak kabul edilir.
Kalbinde acıma hissi taşımayanlara Allah’ın merhamet etmeyeceği unutulmamalıdır.Çünkü Peygamberimiz Aleyhisselatü Vesselam "Merhamet etmeyene merhamet edilmez." (Buhari,a.g.e.,Edep,18; Müslim,a.g.e.,Fedail,65)

"İnsanlara merhamet etmeyen kimseye Allah da merhamet etmez." ( Müslim,a.g.e.,Fedail,66)buyurmuşlardır.



Ahmet TULGANER