A priori kavramı bizim kültürümüzde İPTİDA/ İPTİDAİ olarak mevcuttur.
Her iki karşılık, fenomenin özüne hizmet etmekle ilginç bir kavramdır.
İptida kavramına rastladığım; bir şiirdi.
Kars’lı halk ozanı:
" O yaratıcının bir göstergesi de ilk ışınlardadır."
İptidai nurdadır...
İptidai ilkin, ilk, ilkler manasındadır.
İlklerin ilk: Şüphesiz Tanrıdır. Çünkü ilki yaratan ilklerin ilki Tanrı oluyor.
Bütün bilgi Tanrı’da mevcuttur. O hal de ilk bilginin mercii de orasıdır.
Bilim ve sanatta büyük sanatçıların ve kurdukları sistemler, kurumlar bu ilkeye gayet güzel şekilde uymuşlardır.
Charlie Chapline... en ilk komik sinema tasarımcısıdır. İlk sistematik humor ve komik filmi ironizmayla gerçekleştirmiştir.
Sonra yapılan tüm filmler ŞARLO’nun iptidasından ister istemez faydalanmak zorundadır.
İlk olan ne kadar bereketliymiş? Şarlo gibi mucitler, tasarımcılar özgünlüğe meyil ederken iptidanın bu bereketiyle karşılacaklarından mıdır... ilk olana bu denli iştiyakla yönelmişlerdir?
Özgün olan eşittir iptidadır. İlk yani a priori; ilk olan sonrakine giriş oluyor... bu tasarım felsefesinin üzerinde çok düşünmek ve çalışmak lazımdır.
Biz iptida yani a priori olanın bir nevi misterium varlığına ki bu şaşkınlığı yaşadık... bunu paylaşmak istedik.
Şarlo gibi ilk tasarımlar nasıl oluyor da sonradan gelenleri her zaman kuşatıyor?
İlk olan özgün, nasıl oluyorda bereketli oluyor?
İlk olmalar nasıl oluyor da sonrakilere a priori oluyor?


Yalçıner Yılmaz
Akçansa Güzel Sanatlar Lisesi Uz. Görsel Sanatlar Öğt.
Çanakkale
19-05-2021