heykel yapmadan insan, resim yapmadığına inanan teorisyenler bir haylidir.
"insanoğlu heykel yapmadan somut kütleyi iyi idrak etmezden onu iki boyutlu çizmeğe geçememiştir."
bu iddia sahipleri heykeli evvela olarak resme göre teyit ederler.
resim önce çizilmiştir heykelse sonra... diyenler vardır.
her iki görüş öne sürülmüştür.
fakat bize göreyse iki unsurun aralarındaki bağ: bir güzeştedir (geçiş).
heykel öce, resim sonralıkta ayrı ayrı bağımsızlık varmış gibi bir çıtlatma var sanki.
hayır o şekilde değildir.
tactual/ dokunmak olmadan, visualite olamaz gibi düşünmek lazımdır.
insanoğlu dokunmadan göremiyor.
bu her zaman böyleydi.
arkamızdaki masada sürahiye dönmeden el yordamıyla dokunuyoruz ve sürahi masadaymış demiyor muyuz?
cebimizde bozuk paraya dokunarak paraların adedini söylemiyor muyuz? görmezden!
bu şekilde bir örnekle, modelimizi güzeşteli bir dokunmak ve görmek silsilesini teşekkül edebiliriz.
heykel resimden evveldir.
insanoğlu önce dokundu sonra çizdi.
yani üç boyutluk iki boyutluktan öncedir.
bu diyalektiği eski yunan uyguladı. ve rönesans, resimde geliştirerek modelini benimsemiştir.
resim formları doğuşu ve evrilişi halen bu mahreçten devam etmektedir.
eski yunan heykelleri, rönesansta ilke olarak tayin edilmesi işte bu arkaik arketip itiyatiyledir.





yalçıner yılmaz
05-08-2020
lapseki