Dürüst olmak, özü sözü bir olup hile ve iki yüzlülükten uzak, erdemli davranışlar sergilemek demektir. Dürüstlük, insanî değerleri çürümemiş her toplum ve kültürde “adamlık nişanı” olmuştur.

Toplumda saygı duyulan, sözüne ve işine güvenilen kimselerin hemen hepsinde dürüstlük vardır. Zira bu temel dinamik, kişiyi erdemli kılan birçok karakter ve davranışın oluşma ve gelişme kaynağıdır.

Dürüstlüğün ilk göstergesi sözde doğruluktur. Sözde doğru olma hassasiyeti, kişilik mayamıza dürüstlük aşısı yapmak gibidir. Sözdeki doğruluk, öze ve davranışa dürüstlük kıvamı yükler ve şahsiyet dilini etkinleştirir.
Doğruluk ise; gerçeğe uygun olmaktır. İnsan düşüncesinin gerçekle uyuşması, sözlerin olaylara uygun olması kast edilir.

Doğruluk sözcüğü hakikat, dürüstlük ve adalet ile yakın anlamda kullanılmaktadır. Aynı zamanda olgu ve gerçek ile yakın veya eş anlamda kullanılabilmektedir. Ne var ki bu ikisinin farklı anlamlara geldiği de düşünülmektedir.
Günümüzde karşılaştığımız bazı olaylar, dürüstlük ve doğruluk kavramlarını yeniden zihinlere taşımıştır.

Geçen gün haberlerde; bir sipariş kolisinden 300 bin TL para çıktığını duyduk. Para, siparişi gönderen firmaya aitmiş. Yanlışlıkla kolilere karışmış. Mal alan şahıslar, yanlışlıkla gelen bu parayı derhal sahibini arayarak teslim etmişler.

Yine aynı günlerde bir araçta unutulan 55 TL değerindeki altınlar, sürücü tarafından sahibine teslim edildi.

Bunlar çok anlamlı ve yüreğe dokunan örnekler elbette. Günümüzde gıpta ve biraz da hayretle karşılanan bu dürüstlük örnekleri geçmişte her yerde vardı. Gayet normal ve olağan şeylerdi. Çünkü toplum ahlakın en nadide özellikleri ile donanımlıydı.

Yıllar önce öğretmen bir yakınımla, görev yaptığı Balıkesir’in bir köyüne gidiyorduk. Yol kenarında; ceviz, elma, kestane, patates vb. çuvalları görmüştüm.

Sorduğumda: “Yarın pazara gidecekler. Bir gün öncesinden hazırlanarak yol kenarına konur.” Dedi.

“Peki, gece bunları götüren olmaz mı?” Diye sordum. Gülerek; “ yıllardır bu böyle. Kimsenin aklına bu soru gelmez. Şimdiye kadar da hırsızlık olayına rastlanmadı.” Demişti.

Kirlenmeyen doğanın bağrında bir inci gibi serpilmiş; o nadide, duru, doğal Anadolu beldeleri şimdi ne haldedir bilemiyorum. İnsanımızın mayasında hala var olan, zamanla küllenmiş hasletler, su yüzüne çıktığında bizi gururlandırmakta, gözlerimizi yaşartmaktadır.
Fakat gün geçtikçe toplum olarak biraz daha bozulduğumuz da aşikâr. Yaşlılara kurulan kirli ve insafsız tuzaklarla maaşlarının nasıl gasp edildiğini, ev ve arsalarının nasıl el değiştirdiğini izliyoruz basından.

Kamyonetlerle elektronik mağazalarına girilerek, alenen eşyaların yağmalandığına şahit oluyoruz. Kuyumculardaki akla gelmedik hırsızlık olaylarını görüyoruz. Teknolojinin yardımı sayesinde bu oyunlar kameralara takılarak bir nebze telafi edilse de, önemli olan zararın telafisi değil, toplumun iyileştirilmesi olacaktır kanımca.

Umarım imrendiğimiz; paylaşan, yardımlaşan, güven veren, huzur dağıtan, gururlandıran o eski mutluluk tablolarını yeniden hep birlikte yaşarız. Çünkü kötüleri kızdıracak ölçüde daha güzel örnekler de gün be gün çoğalmakta.

Yine basından izlediğimize göre, bir mahallede gece yarısı birileri fakir evlerin kapılarına para zarfı bırakıyormuş. Adını ifşa etmeden, böylesi yardımları “reklamsız, basınsız” yapan elleri öpmek gerekir.

Manisa da bir okul kantininde; “dürüstlük alışverişi” başlatılmış. Her öğrenci alacağı ürünü kendi seçiyor ve parasını kasaya bırakıyor. Para üstünü de yine denetimsiz kendi alıyor. Sevinçle izledim, mutlu oldum.

Bütün bunlar, yıllardır bizde var olan dürüstlüğün, doğruluğun, mertliğin ürünleri. Bir zamanlar her yerde, hepimizde vardı. Kötü örnekler, bunları yavaş yavaş bizlerden götürdü maalesef.

Burada elbette ki “aileye, eğitime ve basına ve devlete” büyük görevler ve sorumluluklar düşmektedir.