Ana, Sovyet Rus yazarı Maksim Gorki nin1908 yılında Znanye dergisinde tefrika olarak yayınladığı romanıdır.Büyük yazarın en popüler yapıtlarından biri olan bu roman, belirgin devrimci niteliği dolayısıyla ayrı bir önem kazanmaktadır. Kitabın kahramanı yaşlı ana
Pelajya Vlassova, bütün bir hayatı kara sefalet içinde geçirmiş bir kadın olarak, ’ böyle gelmiş böyle gider ’ inancıyla çilesine katlanmaktadır.
Ayyaş bir işçi olan kocası durmaksızın bir uşak gibi kullanmıştır onu, nitekim, durmaksızın ezmiş ve dövmüştür. Bu arada kocası ölen ’ana’ , oğlu Pavlo ile birlikte oturmaya devam eder. Zeki ve kitap meraklısı bir genç işçidir Pavlo, devrim davasına gönül vermiştir;halkın içinde yüzdüğü yoksulluk ve bilinçsizlik çemberinin kırılmasını sadece bu yoldan mümkün görmektedir...Ve Pavlo, babasının ölümünden sonra,kendisi gibi düşünen bir dizi kadınlı erkekli ’yoldaş’ getirmeye başlar eve. Yaşlı kadın, ilk günler, bu ateşli gençlerin heyecanlı konuşmalarından pek bir şey anlamaz. Ama zamanla onda da bir özgürlük arzusu ve doğru dürüst yaşama hakkını savunma iradesi doğacaktır. Nitekim ’ana’ oğlunun ve arkadaşlarının umutlarını paylaşmakla kalmayacak, eylemlerine de katılacaktır. Ve Pavlo, eylemlerinden dolayı sürgün edildiğinde, yeraltı etkinliğinde oğlunun yerini alacaktır. Dolayısıyla da polisin sürekli gözaltında bulundurduğu bir ’zararlı kişi’ haline girecektir.Nitekim çok geçmeden bir gün bir eylem sırasında ’suç üstü’ yakalanır önce hakarete uğrar, sonra da işkenceye...Ondan uzun bir isyan çığlığından gayrı hiç bir şey koparamayan bu işkence sonucunda ’ana’ devrimci düşüncenin ve çabanın gerçek bir simgesi haline gelir.

Rus eleştirmenlerinin ’çağın anıtı’ olarak niteledikleri bu roman, estetik değerlerinin yanı sıra, Rus proleteryasının xx. yüzyıl başlangıcında verdiği devrimci mücadele hakkında da temel bir tanıklık değeri taşımaktadır. Gerçekten de gerek büyük yazarın yapıtında, gerekse tüm Rus edebiyatında ilk kez bu romanla yepyeni bir çağ açılacaktır...