Türk-İslam âlimleri serisi – 14






EL – HARİZMİ
D. 770-780 – Ö. 840

Doğum tarihi kesin olarak bilinmiyor denilir,
Yedi yüz yetmiş, yedi yüz seksen bilinir,
Ebu Abdullah Muhammed bin Musa El-Harizmi,
Dünya onu “El – Harizmi” diye bilir.

Özbekistan Karizmi’de dünyaya gelmiş,
Sekiz yüz ellide Bağdat’ta vefat etmiş,
Türk olduğu kesin olarak söylenmekte,
Türk-İslam âleminin en büyük âlimiymiş.

Devrin ünlü âlimlerinden ders okumuş,
İlim için geldiği Bağdat’ta oturmuş,
Matematik, astronomi ve de coğrafya,
Bu konularda eser verip uzman olmuş.

“Bağdat ilim diyarı” der oraya gelir,
İlme doyumsuz bir aşkla kendini verir,
Abbasi Halifesi Me’mun görev vermiş,
Saray kütüphanesini emrine verir.

Cebir sözcüğünü de El-Harizmi koymuş,
Bu konuda eser telifinde bulunmuş,
“El-Kitab’ül-Muhtasar fi Hisab’il Cebri
Ve’l Mukabele” Garpta ders diye okutulmuş.

Matematik, Cebir’in temelini oluşturur,
Bu konuda sayı sistemini kurmuştur,
El-Harizmi Cebir ve de Geometriyi,
İlk defa astronomiye uygun bulmuştur.

Yeni astronomi tabloları hazırlamış,
Eseri Latinceye çevrilip aktarılmış,
El-Harizmi’ye “Cebir’in babası” denir,
Sistematik çözümlü eserler bırakmıştır.

Batı bilimine derin etkisi olmuş,
Pek çok konuda da eserleri bulunmuş,
Yetmiş âlimle birlikte çalışarak,
Dünya haritasına da katkısı olmuş.

Cebir ilminde ilk eser yazan kişidir,
Denklemleri açıklayan bir şaheserdir,
Bunlar geometrik olarak ispatlanmış,
Matematik tarihinde önemli eserdir.

Roger Bacon, Fihonacci eseri sevmiş,
El-Harizmi hakkında övgüler dizmiş,
Batıda altı asır dersliklerde vardır,
Bütün icatların arkasında bu esermiş.

Garp okumakla ilim elde etti denir,
Okumaktan çok çalmakta da birincidir,
Günümüzde okumaktan uzaktayız biz,
Batının gözünde bizler gericiyizdir.

Gerici olmak ilericiye öğretmekse,
Asıl meselede biz bizi küçümsemekte,
Teknoloji günümüzde batınındır,
Oysa temeli atılmış İslam âleminde.

Bilinsin ki İslam dini ilmin temeli,
Müslüman kendini hiç hakir görmemeli,
Özümüze dönüp ilimle barışıp,
Dünyaya yeni El-Harizmiler vermeli…

El’Kitab’ül-Muhtasar fi Hısab’il Cebri ve’l-Mukabele” : Cebir ve Denklem Hesabı Üzerine Özet Kitap

Şair, Araştırmacı, Yazar: Abdullah Yaşar Erdoğan

NOT: Kur’ân’daki bütün emir ve yasaklara itaatte büyük hassasiyet gösteren Müslümanlar, ilme teşvik eden, hatta ilmi emreden âyetlere itaatte de aynı titizliği göstermişlerdir. İtaatteki bu hassasiyet onların Fizik, Kimya, Tıp, Astronomi ve Jeoloji üzerindeki araştırmalarını başlatan ve devam ettiren en büyük muharriktir. Bu sayede İslâm dünyasında dev isimler yetişmiştir.