Kays’ın çöl bilmecesi, bilmeyene sır olur
Mührü kırık kapılar, şahsa münhasır olur
Barışın, istiklalin, bedeli ağır olur
Huzura giden yolda dert yokmuş, yapma yahu!

//Kays (Mecnun'un asıl adı) , Leyla'yı göremeyince üzüntüden çılgın döner,
başını alıp çöllere gider, Mecnun diye anılmaya. Çölde, ceylanlar ve kuşlarla
arkadaşlık etmektedir. Bir zaman sonra ailesi, Leyla’ yı İbn-i Selam isimli zengin ve itibarlı birine verir. Ancak, Leyla kendisini bir perinin sevdiğini ve eğer kendisine dokunursa ikisinin de mahvolacağını söyleyerek İbn-i Selam’ı vuslatından uzak tutmayı başarır. Mecnun, çölde Leyla’nın evlendiğini arkadaşı Zeyd’den işitince çok üzülür. Leyla’ya acı bir sitem mektubu gönderir. Leyla da durumunu bir mektupla Mecnun’ a anlatır. Kendisini anlamadığından dolayı o da sitem eder.
Bir müddet sonra Mecnun’ un ahı tutarak İbn-i Selâm ölür. Leyla baba evine döner. Bir çok tereddütten sonra her şeyi göze alarak, Mecnun’ u çölde aramaya başlar. Fakat Mecnun, dünyadan elini eteğini çekmiş ilahi aşk yüzünden Leyla’nın maddi varlığını unutmuştur. Leyla, çölde Mecnun’ u bulduğu halde, Mecnun onu tanımaz. Leyla onun erdiğini anlarsa da yine onsuz yaşayamaz. Hastalanıp yataklara düşer. Kısa zaman sonra da ölür. Mecnun, Leyla’ nın ölüm haberini öğrenir. Gelip mezarını kucaklar, ağlayıp inler;
“Ya Rab mana cism ü can gerekmez
Canansuz cihan gerekmez.” der, kabri kucaklayarak ölür.//

İnsan en ağır dertleri sırtında değil, içinde taşır. Bu dünyadaki en ağır yük
barış, istiklâl ve huzura giden yoldadır. Çünkü karşılığı hep dertlerle ödenir.
Anlamayacak olanlara söylenmemeli "Huzura giden yolda dert yokmuş, yapma yahu!". Söylemek istediğin kırk cümle kuruyorsun, sonra yazmaktan
vazgeçiyorsun isyan eden dizelere. Tebrikler. Saygıyla.