Malatya'nın Evladı Adıyaman: Ayrılığın 65. Yılında Bir Değerlendirme
Hüseyin TURHAL (1 Aralık 2019)
Bugün büyük bir ayrılığın, Malatya'dan kopuşun ve yeni bir başlangıcın yıldönümü: 1 Aralık 1954. Bu tarih, Adıyaman'ın Malatya'dan ayrılarak il statüsüne kavuştuğu gündür. Bu vesileyle, Adıyaman ile Malatya arasındaki bu 65 yıllık ayrılık hasretini ve sonuçlarını derinlemesine değerlendirmek elzemdir.
📉 Gelişimde İki Farklı Kader
Adıyaman'ın il olmasının ardından geçen 65 yıllık süreçte, ne yazık ki arzu edilen gelişim sağlanamamıştır. Yazık ki, Adıyaman adeta öksüz, yetim ve sahipsiz kalmış, ekonomik olarak "Afrika" benzetmesini akla getiren bir yoksullukla mücadele etmiştir.
Buna karşın, Malatya, aynı süre zarfında devasa bir ilerleme kaydetmiştir. Sanayi, ekonomi ve yatırım alanlarında adeta on kat büyüyerek, bir altın çağ yaşamıştır. Kayısı bahçeleriyle tarımda zenginleşmiş, hastaneler, fabrikalar, üniversiteler ve modern yollarla her alanda gelişmiş, büyük ve zengin bir şehir kimliği kazanmıştır.
🚧 Adıyaman: Köy Görünümünden Kurtulamayan İl
Adıyaman, resmî statüsü "il" olmasına rağmen, maalesef bu 65 yılın sonunda dahi köy görünümünden tam anlamıyla kurtulamamıştır. Sanayi, ekonomi ve eğitim gibi temel alanlarda sınıfta kalmış, kentin gelişimine yönelik ciddi ve kapsamlı yatırımlar yapılmamıştır.
🌊 Susuzluğun Paradoksu
Adıyaman'ın en büyük dramlarından biri, Atatürk Barajı gibi dev bir su kaynağına sahipken, bu sudan mahrum bırakılmasıdır. Adıyaman'ın toprakları, bir su cennetinin ortasında Kerbela misali susuz kalırken, barajın suyu Urfa'nın tarım arazilerini sulamakta ve çiftçisine kazanç sağlamaktadır. Adıyamanlı çiftçi, köylü ve halk ise sulu tarım imkânından yoksun, perişan durumdadır. Bu konudaki projeler de ne yazık ki fiyasko ile sonuçlanmıştır.
🏗️ Yatırım ve Turizm İhmali
Altyapı Eksikliği: Adıyaman'da ne bir demiryolu ne de ekonomiyi canlandıracak büyük fabrikalar ve sanayi tesisleri mevcuttur.
İşsizlik ve Göç: İşsiz kalan Adıyaman gençleri, gurbet yollarında "ırgat" ve "hamal" olarak çalışmak zorunda kalmış, bu durum kenti kör bir kuyu haline getirmiştir.
Turizm Potansiyeli: Dünyaca ünlü Nemrut Dağı, Pirin ve antik tarihi zenginliklere rağmen, ne yazık ki kente bir turist akışı sağlanamamaktadır. Gerekli turizm altyapısı, yatırım ve tanıtım faaliyetleri büyük bir eksikliktir.
🚬 Tütün ve Sahipsizlik
Adıyaman'ın elinde kalan tek değerlerden biri de tütün üretimidir. Ancak sahipsiz ve yetim bırakılan bir ilin elinden her şeyinin alınması mukadderdir. Dün suyu alındığı gibi, bugün de tütünü elinden alınmak istenmektedir. Bu gidişat, yarın tarihin ve diğer tüm değerlerin de kaybedileceği korkusunu beraberinde getirmektedir.
🙏 Keşke Ayrılık Olmasaydı...
Bugün Adıyaman için hissedilen ortak bir ah, bir feryat vardır: Keşke Malatya'dan ayrılmasaydın. Keşke il olmak yerine, Malatya'nın gelişmiş bir ilçesi veya beldesi olarak kalsaydın. Şayet Malatya'ya bağlı kalınsaydı, bugün tüm tarım arazileri sulu, her taraf kayısı bahçesi olurdu. Sanayi, ekonomi, sosyal ve kültürel alanlarda tüm büyük yatırım ve gelişim hamlelerinden Adıyaman da payını alırdı.
"Adımız yaman, soyadımız çile..."
Bu gidişatın tek bir sonucu var: Çilekeş, sahipsiz Adıyaman.