Adıyaman Yeni Mahalle Cemevi İsim Tartışması: İnanç Merkezi mi, Şahıs Adı mı?

6 Şubat depreminde büyük yıkımın yaşandığı illerden biri olan Adıyaman'da, Yeni Mahalle Cemevi'nin isminin değiştirilmesi, Alevi toplumu içinde derin bir tartışmaya yol açtı. Depremde hayatını kaybeden eski Cemevi Başkanı Rıza Tanrıverdi'nin adının cemevine verilmesi, Alevi inancına ve cemevlerinin temsil ettiği değere dair önemli bir hassasiyeti gündeme taşıdı.
Edinilen bilgilere göre, "Yeni Mahalle Cemevi" olarak bilinen ibadet yerinin adının "Rıza Tanrıverdi Cemevi" olarak değiştirilmesi, Adıyaman'daki Alevi çevre halkının büyük bir bölümünde rahatsızlık yarattı. Halk, cemevinin eski ismi olan "Yeni Mahalle Cemevi" adının iade edilmesini talep ediyor.
İnanç Merkezi Kutuplaştırılmaz: Şahıs İsmi Doğru mu?
Cemevleri, Alevi inancının merkezi, ibadet ve görgü yerleri olup, tüm Alevileri temsil eden kutsal mekânlardır. Alevi toplumu, bir ibadet yerine, o yöreye ait olsa dahi bir "şahıs isminin" verilmesinin inançsal açıdan doğru olmadığını savunuyor. Geleneksel Alevi kültüründe, inanç ve ibadet mekânlarının herhangi bir kişiyi veya zümreyi öne çıkarmaması, tüm canları kapsayıcı olması esastır.
Hayatını kaybeden Rıza Tanrıverdi'nin sadece bir dernek başkanı ve bir vatandaş olduğu, bir Alevi Dedesi olmadığı veya Alevi kültürüne doğrudan bir "Dede" statüsünde katkısının bulunmadığı belirtiliyor. Alevi halkının dile getirdiği temel rahatsızlık, bir şahsın adının cemevine verilerek, cemevinin "kutuplaştırılması" ve kamusal/kolektif kimliğinin zedelenmesi endişesidir.
Temsil ve İnancın Bütünlüğü Vurgusu
Alevi toplumu, cemevlerinin isimlendirilmesinde yerel aidiyet (mahalle, köy, bölge adı) veya inançsal sembollerin kullanılmasının, merkezin bütünleştirici ruhuna daha uygun olduğunu vurguluyor. Halk, Rıza Tanrıverdi'nin anısının yaşatılması için başka yöntemlerin (anma etkinlikleri, cemevi içinde bir bölüme adının verilmesi vb.) tercih edilebileceğini, ancak kutsal mekânın isminin değiştirilmesinin geri dönülmez bir yanlış olduğunu ifade ediyor.
Alevi çevre halkı, cemevi yöneticilerine ve ilgili kurumlara çağrıda bulunarak, Rıza Tanrıverdi isminin derhal kaldırılarak cemevine eski ismi olan "Yeni Mahalle Cemevi" adının iade edilmesini talep ediyor. Bu tartışma, bir kez daha ibadet yerlerinin toplumsal barış ve inançsal bütünlüğü sağlama misyonunun, kişisel anma ve siyasi temsillerin önüne geçmesi gerektiği gerçeğini ortaya koyuyor. Alevi toplumu, cemevlerinin şahıslar üzerinden değil, inanç ve yol üzerinden tanımlanması gerektiğini savunuyor.

Hüseyin TURHAL