Eşitliğin Kaynağı: Hakk'ın Nurunda İkilik Yoktur
Alevilik, Vahdet-i Vücud (Varlık Birliği) felsefesine (Bölüm XII) sıkı sıkıya bağlıdır. Bu felsefenin en somut ve toplumsal yansıması, kadın ve erkek arasındaki mutlak eşitlik inancıdır. Alevi inancına göre, Hak (Allah) katında, yaratılan canlar arasında cinsiyete dayalı bir üstünlük veya eksiklik söz konusu değildir. Her can, İlahi Nuru (Hak'kın Işığını) eşit oranda taşır ve İnsan-ı Kâmil (Olgun İnsan) mertebesine ulaşma potansiyeline sahiptir.
Bu durum, Aleviliği, tarih boyunca pek çok geleneksel İslami yorumdan ayıran ve İslam’ın Özü olarak ileri sürdüğü Adalet ve Eşitlik ilkelerine olan bağlılığını gösteren temel bir özelliğidir.
Hacı Bektaş-ı Veli ve "Kadıncık Ana"
Alevi-Bektaşi felsefesinin kurucusu kabul edilen Hacı Bektaş-ı Veli'nin felsefesi, kadına verilen değeri temellendirir. O'nun "Kadınları okutunuz" sözü, kadının sadece sosyal hayatta değil, ilim ve irfan yolunda da erkekle eşit olması gerektiğini vurgular.
Ayrıca, Hacı Bektaş-ı Veli'nin manevi hayatında önemli bir yer tutan Fatma Bacı (Kadıncık Ana) figürü, kadının yol içerisindeki Mürşitlik ve rehberlik potansiyelini simgeler. Alevi yolunda Ana ve Bacı'nın varlığı, sadece annelik veya eşlik rolüyle sınırlı değil; bizzat yolun yürütücüsü ve koruyucusu olarak kabul edilir.
Cem'de Kadın: İbadetin Merkezinde Eşitlik
Alevilikte kadın-erkek eşitliğinin en net ve pratik görünümü, Cem ibadetinde (Bölüm VI) ortaya çıkar.
Birlikte İbadet: Cemler, kadınlar ve erkekler bir arada katılır. Bu birliktelik, Kırklar Meclisi'ndeki (Bölüm II) "Birimiz Kırk, Kırkımız Biriz" ikrarının, cinsiyet ayrımı gözetmeksizin tecelli etmesidir.
Hizmet ve Rütbe: Cem'de kadınlar, erkeklerle birlikte On İki Hizmetten herhangi birini yürütebilirler. Semah'ı birlikte dönmeleri, ibadet sırasında alınan Rızalık (Bölüm IX) ve verilen İkrar'ın ortak olduğunu gösterir. Cem'de bir Ana veya Bacı'nın Dede (Mürşit) veya Rehber olması mümkündür.
Mahremiyet Anlayışı: Cemevi, manevi bir arınma ve muhasebe yeridir; burada ibadete katılan herkes can olarak görülür. Bu nedenle kadın ve erkek arasındaki ilişki, ibadetin kutsallığı çerçevesinde, kardeşlik ve yol yoldaşlığı esasına dayanır.
Kadın ve Toplumsal Ahlak
Alevilikte kadına saygı, Eline, Diline, Beline Sahip Olmak (Bölüm X) ahlakının temel bir uzantısıdır. Özellikle beline sahip olmak, sadece zina yasağı değil; aynı zamanda kadının iffetine ve namusuna yönelik her türlü sözlü veya fiili saldırıdan kaçınmayı içerir.
Bir canın Görgü Cem'ine (Bölüm VIII) kabul edilmesinin ön şartlarından biri, kadınların namusuna ve haklarına saygı göstermesi ve herhangi bir haksızlık yapmamasıdır. Kadına yönelik zulüm, toplumda Düşkünlük sebebidir ve Rızalık Şehri idealini kökten zedeleyen bir günahtır.
Fatıma Ana: Ehli-Beyt'in Kadın Rehberi
Ehli-Beyt (Bölüm IV) sevgisi, Hz. Fatıma Ana'nın (Hz. Muhammed’in kızı, Hz. Ali’nin eşi) yüceliğini de beraberinde getirir. Fatıma Ana, sadece bir eş veya anne değil, aynı zamanda Hakk’ın Nuru’nu taşıyan, ilim sahibi ve pak bir manevi liderdir.
Alevi geleneğinde kadın, bereketin, soyun ve temizliğin simgesidir. Bu manevi yücelik, Alevi toplumu içinde kadına tanınan yüksek konumu ve eşitliği meşrulaştırır.
Alevilik, kadın ve erkeği ikiliğin ötesinde, tek bir ruhun iki yarısı olarak gören bu derin anlayışıyla, İslam’ın özündeki mutlak adaleti ve insanlık onurunu yansıtmakta ve bu değerleri yaşam pratiğine başarıyla aktarmaktadır.
Sonraki Bölümde: Aleviliğin küresel etik, barış ve hoşgörü değerlerinin yayılması misyonu olan Modern Dünyada Aleviliğin Misyonu konusu ele alınacaktır.