Mimarî, eskilerin hendese dedikleri geometriyi yardımcı unsur olarak kullanır. Musikî, türkü olsun, şarkı olsun ses ve şiirden beslenir. Roman ve hikâye, olaylara dayanır. Resim boyasız, fotoğraf makinesiz olmaz! Şiir ise doğrudan ruhun sesidir. Malzemesi kelime olsa da, duygunun ruh fırınında kavrulmuş yankısını bulmadıkça, bir şeyler ifade etmesi mümkün değildir…

Bizim toplumumuz başta olmak üzere, hemen bütün cemiyetlerde, şiir her insanın başvurduğu ilk sığınma yeridir. Ninni ile ağıt çizgisi arasındaki o kader coğrafyamızda ve hayatımızın birçok durağında belirleyici faktör olarak şiiri görürüz. Gerçek şair, kendi kültüründe şuur seviyelerini oluştururken çok önemli bir sorumluluğun altına girdiğinin farkında olmalıdır. Her şair şiirinde belli bir dünya görüşünü, belki bir felsefî disiplini bütün şiirlerine yayarak verir, onun şiiri bütünüyle bir hayat tarzının ana parçalarını oluşturur. Şair, inancını şekil olarak değil, iç ses olarak şiirine taşırsa, Aşkı anlatırken de bu kendisini hissettirir, sosyal olayları anlatırken de. Metafizik ürpertiyi bir gönül alevine dönüştürürken de. Şaire, seçkin olma kimliğini kazandıran şiiri, ona böyle bir yük getirir. O, eserini zaman ve mekân imkânlarını kullanırken objektif gerçeğin duygudan bilgiye dönüşmesine, o bilginin yine de duygulaşarak ifade edilip muhatabında kalıcılığa ulaşmasına zemin hazırlar. Ebediyetle zamanın kesiştiği noktada şairin görevi, kendi toplumunun millî duygularına tercümen olması, milletinin kültürünü ve sosyal şahsiyetini en iyi, en sıcak ve en kalıcı bir biçimde ifade edebilmesidir… Olgun bir kültürden, dil ve zihinden süzülen bu şiir, kendi müştereklerini bunlarla bulursa, kalıcılığa doğru ciddî mesafeler almış olur ve insanları heyecandan alıp aklın sınırları içine çeker... Onun yoğun bir ruhi tecrübenin sonucu organik bir bütün olmasına rağmen, günümüzde bunun pek farkına varılmamıştır gibi geliyor bize. Bu bakımdan şiir üzerinde en az düşünülüp konuşulan da bir edebiyat alanıdır.

Bizde, bizim şairlerimizin arasında poetik anlayış yaygınlaşmamıştır. Kendi şiir tavrını yazan şair, iki elin on parmağını geçmez. Hâlbuki şiirden beklenilen kadar, şiirdin çıktığı kendi kaynağındaki fırtınanın duygularımızı örseleyen ve vurucu darbelerini de şair okuyucusuyla paylaşmalıydı. Bu, şiir kültürümüzün gelişip yaygınlaşmasına imkân verir. Şiiri duygularımızın çıplak ifadesi olarak görür ve o çerçeve içerisinde tutarsak, gelişmemiş bir şiir tarzının ötesine geçemeyiz. Şekilde yenileşsek bile, muhteva doyurucu olmayacağı için özde çarpıcı etkiyi bulmakta çok zorlanırız. Günümüzde giderek ruhî çözülmeye doğru hızlı bir çöküşe içinde olan toplumların, kendini bulmada uyarıcı olacak ana faktörlerden birisi şiirdir. O ruh’tan doğar ama bana göre duygudan önce ruha hitap eder. İnsanın kendi derûnuna bırakacağı tohum, bakarsın günün birinde onda kurtarıcı dönüşümünü başlatmış olur. Şiirin bu vurucu aynı zamanda kavurucu etkisinin duygu
arkasındaki bilgi birikimini irdelemenin gerekliliği bunun için önem taşımaktadır.

Batı kültür ve medeniyeti, şiiri sadece ferdî bir olgu olarak görmemekte, onun felsefî ve sosyolojik boyutları üzerinde de durmaktadır. Batı medeniyet tarihinde, kültürel formlar incelenirken ilk başvurulan kaynaklardan birinin şiir oluşu bundandır. Bizde bu alanda arzulanan çalışma pek olmamıştır. Dışımızdakileri, özellikle de Batı’yı kültür hareketlerinde ileriye götüren de işte bu yanı olmalıdır. Tabii bizi gerilerde oyalayan da bu zaafımızdır!..

Edebiyatı, toplumun zihinsel kalkınması için bir vasıta olarak görenlerin, artık bu alanda da bir şeyler yapması gerektiğine inanıyoruz.

Kültürlü insan, kendi zihnî kabiliyetlerini kullanarak insanın fizikî sırlarını keşfedebilir ama onun ruhî derinliğine ulaşabilmesi için şairlerin şiirlerinden faydalanması gerekir. Şairler bu alanda öncü birer rehber, hatta yol açıcı işaret taşları durumundadır. Tabiî bu bilinci taşıyorlarsa. Duygunun ruhsal tecrübeden geçmeden, sayıklama şeklinde ortaya çıkması hâlinde, ne bu şiir, ne de onu üreten şair geleceğe bir şey bırakır!

Son zamanlarda şiir üzerine yazılan bir yığın deneme, araştırma ve makaleye rağmen, şiirimizin pratikteki sorunlarının irdelendiği tespitler pek olmamıştır. Teorik yazıların eserlerimize yansıması için böyle bir eğilime ihtiyaç vardır. Özellikle genç şairlerimizin, şiire yeni başlayan, şiire başladığı halde arayışını tamamlayamamış olanlara bu tür çalışmalar önemli kapılar açacaktır.

Bu bir yakınma da olsa itiraf edelim ki, şiire yönelen gençlerimiz, ustalarının birikiminden, bilgisinden ve tecrübesinden faydalanmamaktadır. Bizde çok şiir yazılmasına rağmen, kaliteli şiirin çok çok az oluşunun ana sebebi budur.

Bu bakımdan deriz ki, gençler, öncelikle bir şiir kültürüne sahip olmalılar. Şiir kültürü nedir? Belki bunu anlamak ve anlatmak ayrı bir konu olacak, ama ana hatlarıyla, Türk şiir birikiminin İslam öncesi örneklerinden Divan şiirine, Halk şiirinden Tasavvuf şiirine kadar bütün kanalların yetkin öneklerini bilmeden şiirde mesafe olmak hayli zor gibi geliyor bana. Halk irfanının en gizli duyguları şiirle ifşa edilir. Osmanlı döneminin entelektüel birikimini günümüze getiren en önemli vasıtalardan birisi şiirdir. Tasavvuf hayatının uhrevi sırlarını şiirlerin gergef gibi işlenen satırları arasında bulursunuz. Bir kesimin “modern şiir” adına sırtını döndüğü bu ana kaynaklara yaslanamayanlar onların durumuna düşer ve kadavra şiirden öteye geçemezler. Genç şairlerimiz, bunların yanında, yazdıkları şiirlerini ustalarına, ağabeylerine, şiirden anlayıp kendisine yardım edeceğine inandığı şairlere göstermeliler, onların uyarıları doğrultusunda da şiirlerinde gerekiyorsa yeni düzenlemeler yapmalılar. Ortak şuur kişisel duyguya bir şeyler verir, ama kişisel duygu ortak şuura arzu eden katkıyı sağlayamaz. Artık, modern şiir için irticalen şiir yazma dönemi bitmiştir. Şiiri, bir mimarın binayı yaparken sarf ettiği emeği, bir heykeltıraşın taşı şekillendirirken gösterdiği çabayı göstererek ortaya getirirsek, işte kalıcı olan esere o zaman imza atmış oluruz. Değilse, “ben yazdım oldu” gibi bir erken kifayet duygusuyla şiire soyunursanız, bu yol çok inişli çıkışlıdır; bir yamaçta, ya da bir bayırdan aşağı inerken başınıza bir şeyler gelir ve bu iş yarıda kalabilir. Açın bakın dergi sayfalarını nice iyi başlayıp kötü bitiren şairin hazin sonunu göreceksiniz…