Max Weber ’PROTESTAN AHLAKI VE KAPİTALİZMİN RUHU’ İsimli eserinde, Benjamin Franklin’den alıntı yaparak KAPİTALİZMİN RUHU’ nu şöyle açıklıyor;

’ŞUNU UNUTMA; ZAMAN PARADIR.
HER GÜN ÇALIŞARAK EMEĞİNİN KARŞILIĞI OLARAK 10 ŞİLİNİ KAZANABİLEN VE YARIM GÜNDE ODASINDA YAN GELİP YATAN BİRİ, 5 ŞİLİN HARCAMIŞ DEMEKTİR YA DA KAZANABİLECEĞİ 5 ŞİLİNİ SOKAĞA ATMIŞ DEMEKTİR.

ŞUNU UNUTMA; KREDİ PARADIR.
BİR ÇALIŞANA ÖDEME YAPILDIKDAN SONRA PARASINI BANA TESLİM ETSE, FAİZİ BANA ARMAĞAN ETMİŞ DEMEKTİR. TEKRAR ALINCAYA KADAR, BENİM KULLANABİLECEĞİM KADARINI BANA HEDİYE ETMİŞ OLUR. PARANIN TESLİM EDİLDİĞİ İNSAN, İYİ VE BÜYÜK BİR KREDİYE SAHİPSE VE BUNU GÜZEL VE FAYDALI BİR BİÇİMDE KULLANIYORSA ÖNEMLİ BİR MİKTAR PARA KAZANMIŞ DEMEKTİR.

ŞUNU UNUTMA; PARA ÜRETİME GÜÇ VEREN VE VERİMLİLİĞİ ARTIRAN YAPIDADIR. PARA PARAYI ÜRETİR. ONDAN ELDE EDİLEN İLE DAHA FAZLASINI VE DAHA FAZLASINI ÜRETİR. ANA DOMUZU ÖLDÜREN, BİN NESİLİ BİRDEN YOK ETMİŞ OLUR. BEŞ ŞİLİNİ ÖLDÜREN ONUN ÜRETEBİLECEĞİ HER ŞEYİ ÖLDÜRÜR.

ŞU ATASÖZÜNÜ UNUTMA; ’İYİ BİR ÖDEYİCİ, HERKESİN CÜZDANININ EFENDİSİDİR.’ ALDIĞINI SÖZ VERİLEN ZAMANDA ÖDEMESİYLE TANINAN BİR KİŞİ, ARKADAŞININ O ANDA İHTİYACI OLMAYAN PARAYI HER ZAMAN ÖDÜNÇ ALABİLİR.

BU BAZAN ÇOK İŞE YARAR. ÇALIŞKAN VE ÖLÇÜLÜLÜĞÜN YANINDA, İNSANIN BÜTÜN TİCARİ İŞLERİNDE İLERLEMESİNİ SAĞLAYACAK, DAKİKLİK VE ADALETTEN DAHA ÖNEMLİ BAŞKA BİR ŞEY YOKTUR. ÖDEME ZAMANI GELDİĞİNDE, SÖZ VERDİĞİN GİBİ, ÖDÜNÇ PARAYI GEREĞİNDEN BİR SAAT BİLE FAZLA ELİNDE TUTMA! ARKADAŞININ KIZGINLIĞI, CÜZDANININ AĞZINI TAMAMEN KAPAMASINA NEDEN OLMASIN.


KİŞİ, KREDİSİNİ ETKİLEYEN EN ÖNEMSİZ EYLEMLERİ DİKKATE ALMAK ZORUNDADIR. EĞER İŞİNİN BAŞINDA OLMAN GEREKEN SAATTE, SESİN MEYHANEDEN GELİRSE, O ZAMAN, ERTESİ SABAH SANA BORCUNU HATIRLATIRLAR VE SEN DAHA PARAYI KULLANMADAN, GERİ İSTERLER.

BUNUN DIŞINDA; BORÇLARINA SADIKSAN, BU DURUM SENİN ŞEREFLİ BİR İNSAN OLDUĞUN KADAR SORUMLU BİRİ OLDUĞUNU DA GÖSTERİR; BU DA SENİN KREDİNİ ARTIRIR.

SAHİP OLDUKLARINI MÜLKİYETİNDE TUTMAYA VE ONA GÖRE YAŞAMAYA DİKKAT ET. GELİR VE GİDERLERİNİ TAM OLARAK HESAPLA. UFAK ŞEYLERİDE HESABA KATARSAN ŞU İYİ SONUÇ ORTAYA ÇIKAR; KÜÇÜK GİDERLERİN NASIL BÜYÜK YEKÜNLERE ULAŞTIĞINI FARK EDERSİN VE NEYİN TASARRUF EDİLEBİLMİŞ OLDUĞUNU, GELECEKTE NEYİN TASARRUF EDİLEBİLECEĞİNİ GÖRÜRSÜN.

AKILLILIĞIN VE SAYGIDEĞERLİLİĞİN İLE TANINAN BİR İNSAN OLDUĞUNU FARZEDERSEK, YILLIK 6 STERLİN İLE 100 STERLİNİ KULLANABİLİRSİN. GÜNDE BOŞ YERE 2 PENS HARCAYAN, YILDA 6 STERLİNİ KAYBETMİŞ OLUR VE BUDA 100 STERLİNİN KULLANIMININ FİYATIDIR. BÖYLECE, YILLIK 100 SERLİNİN SAĞLAYACAĞI YARARLARIDA KAYBETMİŞ OLURSUN.
ZAMANININ 5 ŞİLİNE EŞDEĞER OLAN KISMINI HARCAYAN BİRİ, BEŞ ŞİLİNİ DENİZE ATMIŞ GİBİDİR. 5 ŞİLİNİ KAYBEDEN, SADECE TOPLAMI KAYBETMEKLE KALMAZ, İŞ ALANIN DA O PARANIN DÖNÜŞTÜRÜLMESİYLE KAZANILABİLECEK HER ŞEYİ KAYBEDER. BU DA YAŞLANINCAYA KADAR KAYBEDİLMİŞ OLDUKÇA BÜYÜK BİR YEKÜN DEMEKTİR.’

Görüleceği gibi Para kazanmanın en önemli yolunun başkalarının cüzdanından geçtiğini salık veren bir anlayıştır KAPİTALİZM. Bir ekonomik sistemden çok, bir sömürü düzenidir.
Bu anlayışa sahip ve günlük yaşantılarında bu prensipler doğrultusunda hareket eden insanlara da biz KAPİTALİST diyoruz.
Kapitalistin tek düşüncesi, doğayı ve emeği sömürerek, sermayesini, her üretim sonunda arttırmak ve yine doymak bilmeyen bir hırsla arttırmaktık. Kapitalistin sermayesini arttırma arzusuna hiçbir düşünce ve eylem karşı koyamaz ve hatta sermayesini arttırmak için hiçbir ahlaki değeri tanımaz. Bir başka deyişle Ahlâk kuralları kapitalisti ilgilendirmez.

Büyük ve teorik sözler etmeden anlaşılabilir bir örnekle açıklamaya çalışayım.
Şöyle düşünelim;
Kapitalist olan kişi, evinin balkonunda ya da terasında mangalı yakmış et pişiriyor. Mahalleyi ızgara kokusu sarmış. Duyarlı birisi çıkıyor ve Kapitaliste sesleniyor; ‘’Ya arkadaş senin yaptığın ayıp, parası olan var, olmayan var. Et alacak durumda olan var olmayan var, bırak bunları ekmek almaya gücü yetmeyenler var. Kokutmadan yap ne yapacaksan!’’
Kapitalistin cevabı, büyük bir ihtimalle şöyle olur;
‘’Bana ne kardeşim, çalıştım para kazandım, kazandığım parayla da ızgara yapıyorum. Ne var bunda! Canı çeken varsa, onlarda çalışsınlar kazansınlar ve afiyetle yesinler. Onları tutan mı var? Ben mangalımı yakarım arkadaş.’’

Zihniyet budur ve bugün ülkemizde bulunan insanlarımız büyük çoğunluğu bu zihniyetin mensubudurlar. Çünkü devir o devirdir.

Peki! Bize; ‘’KOMŞUSU AÇKEN; TOK YATAN BİZDEN DEĞİLDİR’’ diye öğretilmemişmiydi. Millet bir kuru ekmeği zor bulurken kokuta kokuta mangal yapmanın âlemi ne!


Hani diyorlar ya; ‘’Hem Müslüman hem laik olunmaz’’ diye

Ben de soruyorum; Bir insan,
HEM MÜSLÜMAN, HEM KAPİTALİST OLUR MU?
(Ulema’ya sorarsanız, olunamayacağını söylüyor.)

Tekrar soruyorum;
BU RUH BİZE UYAR MI?

ELE VERİR TALKIMI KENDİ YUTAR SALKIMI.

Bekir GÜÇLÜER