Allah’ın yasakladığı, Peygamberimizin ( a.s.m.) yapılmasını tavsiye etmediği,insanların hoş karşılamadığı huylara kötü,çirkin huylar denilmektedir.

Kötü huylardan bir tanesi dahi insanda bulunsa o kişiye ve toplum içindeki insanlara büyük zararı dokunur.Bu tür çirkin huylara sahip insanların cemiyet içinde çoğalmaları bir felaket olur.Çünkü insanlar arasındaki münasebetleri zedeler.Ayrıca bu tür huylarla mücadele zorlaşır.Kötü huylara sahip olan insanların sayısı arttıkça ve bu insanlar devletin üst kademelerine geçtikçe hadise daha vahim bir hal alır.Bu tür insanlar cemiyetteki kötü huyları meşrulaştırmış olurlar. Sarhoşluk,kumar,rüşvet,zina gibi kötü huylar tabii günlük hadiseler haline getirilmeye çalışılır. Dolayısıyla bu huylara sahip insanların,kınanması,cezalandırılması rafa kaldırılır.Hatta kanunlar bu yönde değiştirilebilir.Böyle birşey söz konusu olduğunda ise önce ferd,sonra toplumun en küçük çekirdeği aile ve derken devletin çöküşüne zemin hazırlamış olur.

Bu bakımdan çirkin huyları çok iyi tanımalı ve onlardan uzak durmaya çalışmalıyız.Bu da ancak Cenab-ı Hak’kın emrettiklerini ve yasakladıklarını harfiyen uygulayarak,nefsimizi çok iyi terbiye ederek gerçekleşebilir.Bu bakımdan Allah hepimizin yardımcısı olsun.

Biz burada kötü ve çirkin huylardan bir kısmını ele alarak sizlere hiç olmazsa,biraz olmasa da ışık tutmaya çalışacağız.


Riya 1


Riya iki yüzlülük demektir.Bazı kişilerin işlerinde, sözlerinde ve davranışlarında samimi olmayıp,insanlara yaranmak için onların istediği gibi davranmasıdır.Kısaca ifade edilecek olursa riya: Olduğu gibi görünmemek veya göründüğü gibi olmamaktır. Mesela,birisi özel hayatında dine uzak,dinin emirlerini uygulamıyor fakat,insanların içinde namazını samimi bir şekilde kılan takva,ağırbaşlı bir insan görüntüsü sergiliyor.Yani olduğu gibi her ortamda davranmıyor,ikiyüzlülük riyakarlık yapıyor.Bu tür kişiler aslında insanları değil kendilerini kandırıyorlar.Çünkü samimi ve gerçekte olmayan hareketler insanlar tarafından anlaşılır veya kısa sürede yalanı ortaya çıkar.Bu durumda da insanlar arasındaki ilişkiler zedelenir,güven ortamı ortadan kalkar.İlişkiler sunileşir.

Riyakar insanlar,cemiyet hayatından dışlanmakla kalmaz, Allah’ın katında da değerini yitirir.Böylece dünyası mahfolan insanın,ahiret hayatında mahfolmuş olur.İki cihanda da kaybedenlerden olur.

Sıdk ve doğruluk İslâmiyet’in hayat veren kaynağıdır. Riyakârlık,fiilî bir nevi yalancılıktır. Dalkavukluk ve yapmacık hareket, alçakça bir yalancılıktır. Yalancılık ise,Sâni-i Zülcelâlin kudretine iftira etmektir.

Demek ki riyakar kişiler yalancılık yaparak Cenab-ı Hak’kın kainattaki tasarrufuna hakarette bulunmaktadırlar. Böyle bir duruma düşülmesi arzu edilmiyorsa riya adı verilen bu kötü huydan kurtulmanın yolları aranmalıdır.

Bütün kurtuluş yolları ve riyanın kötülüğü ile ilgili bir çok ayet ve hadis bulunmaktadır.

"...namaz kılan(münafık)ların vay haline ki,onlar namazlarından gafildirler.Onlar riyakarların ta kendileridir." Maun,107/312

"Artık kim rabbine kavuşmayı ümid(ve arzu)ediyorsa güzel bir amel işlesin ve Rabbine ibadette(hiç bir kimseyi ve hiç bir şeyi)ortak tutmasın." Kefh,18/110

"Ey iman edenler!Sadakalarınızı,insanlara gösteriş için malını harcayan,Allah’a ve ahiret gününe inanmayan kimse gibi başa kakmak ve eziyet etmek suretiyle boşa çıkarmayın.Çünkü onun bu gösterişin hali,üzerinde az bir toprak bulunan bir kaya parçası haline benzer ki,ona şiddetli bir yağmur isabet edince üzerindeki toprağı temizleyip kendini katı bir taş halinde bırakır." Bakara,2/264

"Muhakkak ki,sizin için en çok korktuğum şey,küçük şirk,yani riyadır." (Tirmizi,a.g.e.,Hudud,24)

"Her kim duyulsun diye bir iş işlerse,Allah onun kıymetsizliğini duyurur.Her kim gösteriş olsun diye bir iş yaparsa Allah da onun gösteriş yapmasını ve değersizliğini ortaya çıkarır." (Müslim,a.g.e.,Zühd,38)


Ahmet TULGANER