Karakter, teşekkül etmiş şahsiyet, terbiye görmüş irade, uyanık bir şuur,fikir ve hareketlerine sahiplilik,prensip adamlığı manasına gelir ki, bunu Türkçe de seciye kelimesiyle ifade ederiz.

Karakter, kişiye özgü davranışların bütünü olup,insanın bedensel,duygusal ve zihinsel etkinliklerine çevrenin verdiği değerdir.Bireyin karakteri kişisel özelliklerle içinde yaşanılan çevrenin değer yargılarından oluşur.Başka bir ifade ile,karakterde,kişilikle içinde yaşanılan çevrenin değer yargıları birlikte yorumlanır.Bu tür bir yorum,karakteri benlik kavramına yaklaştırır. Ancak, karakterin kişilik ve benlik kavramlarından farkı şudur: Karakter, içinde yaşadığı çevrenin toplumsal değerlerinden ve ahlak kurallarından oluşur ve değerlendirilir. Genellikle toplumda iyi, güzel, doğru olumlu davranış biçimi anlaşılır. "İyi ahlaklı" dendiğinde iyiyi, güzeli, doğruyu yapan, başkalarını seven insan anlaşılır.Aksini yapan karaktersiz sayılır.

Bazı alimler karakteri çevrenin yönlendirdiğini, kişinin içinde yaşadığı değer yargıların oluşturduğunu ifade etmektedir.

Alfred Adler de karakter hakkında şunları söylüyor:

Karakter özelikleri, bir bireyin çevresine, başka insanlara, içerisinde yaşadığı topluma ve genellikle hayatın gereklerine karşı takındığı tutumu anlamamızı mümkün kılmaktadır.Karakter özellikleri, ne verasetle geçen günlerin ifadesindedir,ne de doğuştan gelen bir takım yatkınlıklardır, onları özel bir beden yapısı veya bünyeyi yaşatabilmek amacı ile kazanılmış özellikler olarak görmek gerekir.

Örneğin bir çocuk tenbel olarak dünyaya gelmemiştir. Hırs, haset, güvensizlik vs. gibi karakter özelliklerinin kişinin ayrılmaz bir parçası olduğunu kabul etmekle beraber, verasetle geçtiğine ve değişmez olduğuna inanmıyoruz. Daha derin bir gözlem,bize göstermektedir ki,bunlar davranış kalıbı için gerekli ve uygun olarak görülen ve bu amaç ile bazen hayatın çok erken kazanılmış olan özelliklerdir.

Adler karakteri verasete bağlayıp onu toplumda iyi münasebetler kurarak, çevresiyle uyum içinde yaşaması için insanın beden yapısını veya ruhi psikolojik yönünü oluşturabilmesi için kazanılmış bazı özellikler olarak değerlendiriyor.


Ahmet TULGANER