Fransız ihtilali ile başlayan ’’aydınlanma’’ gençlik tabanından ivme kazanıyordu. Batı kendi toplumunu sarsıp yeni bir ’’aydınlanma’’ yoluna adım atıyordu. Emperyalizm aşamasında gericileşen Batı çürümeyi bu yolla engellemeye çalışıyordu. Ama o 60’larda ortaya çıkan ve sanat alanında bir hayli etkili olan canlılık Batı’nın malı değildi. Tam tersine Batı’nın Doğu’daki devrimci uyanıştan etkilenmesiydi. O dönemin içinde direnen bir Doğu vardı. Yüzyılın yılın başında Sovyetler’le başlayan dönüşüm sanat ve kültür alanında da kendini gösterecekti. Ardından Mustafa Kemal’in bağımsızlık savaşı bir çok mazlum ulusa örnek olacak ve 60’lara doğru Afrika bağımsızlık rüzgarlarına yelken açacaktı. Artık insanlığın kültürel hayatında Asyalı bir düşünür ya da Afrikalı bir şair vardı.

Dünyada bütün bunlar olup biterken biz de ise 27 Mayıs devriminin ertesi yaşanıyordu. Genç bir Cumhuriyet, ’’Aydınlanması’’ nı sağlarken yediği ’’karşı devrim’’ çelmesini aşmış yoluna devam ediyordu.

27 Mayıs ile başlayan hareketlenme toplumun tümüne yayılarak kültürel alandaki hareketlenme toplumun tümüne yayılarak kültürel alandaki hareketlenmeyle kendini gösterecekti. Ayrıca temsil yöntemimizde yapılan düzenlemelerle, ilk defa sosyalist bir parti, Türkiye İşçi Partisi meclise girecekti.

Bugün Batı’dan geleceği söylenen demokrasi, o gün Batı’ya rağmen gerçekleşiyordu. Ve o dönemin sonu 12 Mart’la gelecekti ve cuntanın liderleri; ’’Kültürel gelişme, ekonomik gelişmenin önüne geçmişti’’ diyerek açıklayacaklardı geliş nedenlerini.

Sonrasında malum bir şekilde 12 Eylül’lere geldik ve ardından ’’Özalizm’’rüzgarı takip edecekti. Biz karşı devrimi hızlandırdıkça Batı’ya yaklaştık ama çağdaşlıktan uzaklaştık. Çürüyen Batı kapitalizmine özendik ama onun emperyalist salyalarla idareten ayakta kalmasını göz ardı ettik. O Cumhuriyet’in ilk yıllarındaki ’’Aydınlanma’’ atağını tekrar yakalayamazsak sonuç daha da vahimleşecek

Kimse kendini kandırmasın aydınlanma olmadan kültürel hayat, sosyalizm olmadan da insanlık kurtulamaz.