Koronanin ülkelere ekonomik tahribatınin ne olacaği öngörülebiliyor mu? Arz ve talepte düşüş hangi sektörleri olumsuz.etkileyecek? İnsanlar ne gibi zorluklarla karşılaşacak? Bütün dünyada gıda enflasyonu nasıl hissedilecek? Bir yaranın ilk anda sıcağı sıcağına açısının hissedilmemesi gibi bir durumdayiz belki.

2020’nin ilk çeyreğinde Dow ve FTSE,1987’deki ilk çeyrekten sonraki en büyük düşüşü gördü.Buna cevaben birçok ülkede kredi maliyetini düşürüp tüketici harcamalarını teşvik etmek ve ekonomiyi canlandırmak amacıyla merkez bankaları faiz oranlarını indirdi.Tüm ülkelerde işsizlik artıyor. ABD’de yüzde 4,4 olan işsizlik oranı Mayıs ayı ortasında yüzde 14,7’ye yükseldi. Son verilere göre, burada işsizlik yardımına başvuranların sayısı 38 milyona ulaştı. Nisan ayında işsiz kalanların sayısı 20.5 milyon oldu.
Birleşmiş Milletler’in Mayıs ayında yayınladığı bir raporda ise küresel ekonominin yüzde 3,2 oranında küçülmesi, dünya ticaretinin ise yüzde 15 daralması bekleniyor.Asya Kalkınma Bankası, küresel ekonomiyi altüst eden koronavirüsün dünya ekonomisine maliyetinin 8.8 trilyon dolar olacağı tahmininde bulundu.(1)
Mart ayında açıklanan destek paketlerinin toplamı CNN’e göre 7 trilyon doları buldu :Japonya: 2,2 trilyon dolar, ABD: 2 trilyon dolar, Almanya: 750 milyar euro, İngiltere: 350 milyar sterlin, İngiltere: 350 milyar sterlin , Hindistan: 265 milyar dolar, Türkiye: 100 milyar TL (15 milyar dolar). (2)
ABD’de koronavirüs salgını nedeniyle talebin azalması üzerine petrol fiyatları rekor düşüşe devam edip ilk defa negatif fiyattan işlem gördü.(3)
Türkiye’de yılın birinci çeyreğinde, turizm gelirleri de 2019’un aynı dönemine göre, yüzde 11,4 azalarak, 4,1 milyar dolara geriledi.(4)
Uluslararası Para Fonu küresel ekonominin 2020’de yüzde 4,4 daralacağını hesaplarken 2021’de yüzde 5,2 büyüme olmasını bekliyor. IMF’nin ekomi ayında yayınladığı rapora göre devletler tarafından pandeminin ekonomik etkisini azaltmak için hazırlanan paketlerin büyüklüğü 12 trilyon dolara ulaştı.Piyasalara pompalanan likidite aynı zamanda kamu borçlarının da rekor seviyelere yükselmesi anlamına geldi. (5)
İlk Covid-19 vakasının mart ayında görülmesinin ardından birinci çeyrekte yüzde 4,5 büyüyen Türk ekonomisi ikinci çeyrekte yüzde 9 oranında daraldı. Salgının ilk şokunun atlatılmasının ardından ekonomik aktivite hız kazandı ve milli gelir temmuz, ağustos ve eylül aylarında yüzde 6,7 oranında büyüdü. Tüketici fiyat endeksi kasım ayında yıllık bazda yüzde 14,03’e çıkarak yılın en yüksek seviyesine ulaştı. 2020 yılına yaklaşık 78 milyar dolar düzeyinde başlayan merkez bankasınıın brüt döviz rezervi kasım ayında 40 milyar dolar düzeyine kadar geriledi. (6)
Çin ekonomisi üzerinde oldu. Son 30 yılda ilk defa sanayide daralma yaşayan Çin’de birinci çeyrek küçülmesi %10 civarında oldu ve emisyonlar tahmini %25 azalma gösterdi.Financial Times haberine göre, bu dönemde Avrupa Birliği’nde (AB) günlük emisyon azalışları yaklaşık %60’a ulaştı.(7)
(1) bbc.com 02.07.2020
(2) bbc.com ,28.05.2020
(3) bbc.com. /20 Nisan,2020
(4) bbc.com.17.06.2020
(5) euronews,1.1.2021
(6) Faruk Can euronews,26.12.2020
(7)Etem Karakaya ,iklimhaber.org

20.03.21