Kime Ne?

"Bana ne, sana ne?"

Nasrettin Hoca fıkrası olarak duydum. Birisi hocaya; "Elinde baklava tepsisi olan biri mahalleye geldi!" diyor. Hoca; "Bana ne?" der. Bir müddet sonra aynı kişi; "Hocam bu kişi sizin eve gelmiş." der! Hoca bu sefer; "Sana ne?" der.

İnsanlar, ilgi alanlarını kendisi belirler. Başkalarını ilgilendiren ve kişiyle doğrudan alakalı olmayan şeyler ile ilgilenmemek, doğal bir hak! Kişinin kendi alanına giren ve başkalarını alakadar etmeyen şeyler için "Sana ne?" söylemi de bir haktır.

Sosyal medyada sık rastlanır. Kişi kendi özel hayatındaki ayrıntıları görsel veya sözlü paylaşıyor. Bundan kime Ne? Eleştirme hakkı olmadığı gibi ilgilenmeme hakkı da var! Bir de başkalarının özel tercihlerini yönlendirmek veya onları küçük düşürmek, suçlamak, korkutmak, aşağılamak gibi maksatları içeren paylaşımlar oluyor. Bundan da bana- bize ne?

Mükellef tayin etme modası, başkalarının yaşam alanına müdahale ve başkalarının yaşam tercihlerini düzenlemeye yönelik olabiliyor. Şu vazifeyi yerine getirdiniz mi? Şeklinde sorularla, insanlara vazife yüklemek gayreti görünüyor. Genelde çoğunluğun itiraz etmediği konularda, başkalarının ensesinde boza pişirmeye çalışanlar olabilir. Örneğimiz hayvanseverler olsun. "Severler" tüm konular için geçerli. Kendi seçtiği değer "Severlik", üzerinden diğerlerini vazifelendirme ve suçlama gayreti. Şunu yapmayana insan denir mi? Şuna tepki göstermeyen haindir! Şeklinde kendi kabulünü geçerli kılmak, başkalarını da suçlamak eğilimi göze çarpıyor.

Vergi dairesinin "Verginizi verdiniz mi?" sorusuna, vergi mükellefi; "Sana ne?" diyemez! Maske takılması zorunlu olan yerde "Maske tak!" ikazına, "Sana-bana ne?" denilmez! "Bana ne?" veya "Sana ne?" diyebilmek için konunun sadece o kişiyi ilgilendirmesi gerekir. Başkalarını dolaylı yoldan dahi ilgilendiren konularda kişi bu hakkını kullanamaz! Genelde bu söylemleri yapanlar, toplumun çoğunluğunun değer verdiği görüşler veya kişilerin sözcüsü gibi davranarak o değerin ucundan tutmak ve onunla değerlenmek maksadını güdebilir. Bu toplumun kabul ettiği, reddedilemeyeceği düşünülen değerler üzerinden genelleme yaparak kendini bu kapsam içinde değerlendirme çabasıdır.

Son tahlilde; kimseyi ilgilendirmeyen bir konuda, "Kime ne?"; sadece kişiyi ilgilendiren konuda, "Başkasına ne?"; beni ilgilendirmeyen şeyde ise "Bana ne? Bazılarının kendi değerleriyle başkalarını yönlendirmek veya suçlamak istediğiyle yaptığı ikaz, teşvik, suçlama ve tehditten de kime ne?

Saygılarımla,
Ahmet Bektaş