Dataizm

Maddi bedeni yöneten yazılım, "Ruh" olarak düşünülür. Ruhun bedeni idare ettiği şeklinde düşünülür. Tüm varlıkların atomik yapılarında "Data" gözlemlenebilir. Ruh ve bedeni data üretiyor ise datanın kaynağı nedir? Ruh mu bedeni üretti, beden mi ruhu üretti? Sorusuna popüler cevapları üretilir. Bedeni olmayan bir ruh algılanabilir mi veya ruhu olmayan beden canlı sayılabilir mi? Ruh, beden ile kabul ediliyor. Beden ise ruh olmadığında "Ölü" olarak düşünülüyor. İnsan bedenini ve ruhunun datasını taşıyan DNA, hem bedeni hem de ruhu özünde taşıyor. "Yumurta mı tavuktan çıktı, tavuk mu yumurtadan çıktı?" sorusunun cevabı, ruhu taşıyan bedeni geliştiren "DNA" nın taşıdığı dataya işaret eder. Bedenin varlığı, DNA üzerinde taşınan datanın açılmasına, ruhun bedende var kabul edilmesi de bedenin varlığına bağlı. Tüm varlıklar için "İlk data" nasıl açığa çıkmış? Bu sorunun bir kısa bir de uzun cevabı var. Kısa cevabı bilirsiniz, kabule bağlıdır; felsefidir. Uzun cevap ise birikim ve deneyimler kullanılarak bilimsel araştırma sonucunda varılan kanaattir. Mesela "İlk data" nasıl oluştu? Bunun uzun cevabı henüz verilmedi. Var olan evrenin incelenmesine dayalı olduğundan tüm sonuçlar, evrenin içinde kalacaktır. Dışarıdan evrene bakmak mümkün olmadığından bu sorunun cevabı hep araştırma safhasında kalacaktır.

İnsanlık ne kadar gelişebilir? Doğal olarak evreni incelemek zorunda olan insanlar, en fazla evren kadar gelişebilir. Çünkü evreni araştırıyor, buluşları da evrenin dahilinde olacaktır. Evreni oluşturan ilk data, bilinmezliğini koruyacaktır. Popüler soruları bilirsiniz. Gelecekte robotlar, insanlığa hükmedebilir mi? İnsan üretimi olan robotların insanlığı esir alması yine insanların diğerlerini esir almasına benzer. Data açısından bakıldığında robotu işleten data, insan kaynaklı. Robotlar kendilerini üretirken kullanacakları "İlk data" insan kaynaklı olacaktır.

Kadim dönemlerde tanrılar, "İlk datayı" üstlenebilir ya da diğerleri onlara yükleyebilirlerdi. Günümüzde "İlk data" üzerinden değil de güncel data üzerinden insanlar etkilenmeye çalışılıyor. Güncel yazılımlar revaçta. Toplumsal alanlarda güncel data işliyor. Ekonomi güncel datalarla yönlendiriliyor. Üretim ve tüketime dair tüm aşamalarda güncel data kullanılıyor. Tercihler takip ediliyor, etki altına alınabiliyor. Tüm yazılımlar, güncellemelerle yenileniyor. Datayı yöneten, data etkisinde olanları da yönetiyor. İnsanlardaki etkiyi devam ettirmek ve bağı koparmamak için yazılımlar, ilk oluşturanların formatına muhtaç olarak geliştiriliyor. Güncelleniyor.

Robotlar konusunu biraz açalım. İnsanların oluşturduğu data ile üretilen ve kendi kendini üreten robotların insanlara olan bağı ve ihtiyacı kalmadığında insanlara saygı duymayacağı ve hizmet etmeyi bırakacakları düşünülebilir. Yazılımlara insanları kutsallaştıracak ve insanlara bağlı kalmayı gerektirecek kodların konulması gerekir. Bazı kuralsız dataistlerin robot yazılımlarındaki "İnsanlara itaat kodunu" silmeleri, felaketin nedeni olabilir. Robotların insanları kutsayan kodlarının kaldırılması, kadim dönemlerdeki çoğul ve insan bedenli veya yarı insan bedenli ilahların akıbeti gibi düşünülebilir.

Son tahlilde; tüm işleyişte algoritma var ve data, tüm işleyişin asli unsuru. Gözlenen de dataizm. Data ile yönlendiren ve yönlendirilenler de dataist.

Saygılarımla,
Ahmet Bektaş