“Allah’a inananlar gayba inanırlar…” (Bakara 3)

İnsan noktasından bakıldığında ‘meçhul bilgi’ olan gayb sözcüğü Kur’an-ı Kerim’de ilk kez Bakara suresinin üçüncü ayetinde karşımıza çıkar. İmanın temeli gaybtır; Mü’minler gaybın varlığına inanarak ancak iman etmiş olurlar. (Gayb sözcüğü Kur’an-ı Kerim’de farklı surelerde 43 kez tekrar edilmektedir.)

Gayb; Allah Teâlâ’nın bildiği, insanın bilmediğidir. Gayb, bizim içindir, Allah Teâlâ için değildir. Bir insanı mü’min veya kâfir yapan gaybın varlığıdır. İman ve amel, gayb temeli üzerinde ayakta durur. cennet, cehennem, berzah, melek, şeytan, cin vb. varlıklar gaybtır. Allah Teâlâ Kur’an-ı Kerim’de bunların varlığını haber verip insandan inanmasını ister. Gayb bilgilerine inanan mü’min, inanmayan kâfir sıfatını kazanır. Cehenneme gireceği bilgisini öğrenen insan kendisini cehenneme götürecek yoldan artık yürümeyecektir. Hâliyle gaybın bilinmesi, ahiret hayatını anlamsız kılacaktır. İnanan, inanmayan ve münafık üçlemesini ortadan kaldırıp sadece tek bir kategori (inanan) bırakacağından, gaybın yokluğuyla, ilahi düzen çökecektir. Bu nedenle gaybi bilgi, insan türü ahiret yaşamına son ferdiyle geçinceye kadar, var olmaya zorunlu olarak devam edecektir.

Sonuç: Şuhûd (algıladığımız varlık) ve gayb (algılayamadığımız varlık) Allah Teâlâ bakımından eşittir; Allah Teâlâ için gayb yoktur. O, şuhudi veya gaybi varlıkları ve onların fiillerini, yaratıcısı olarak teferruatıyla bilir ve onlarla ilgili tasarrufta bulunur ki, bunun Kur’an-ı Kerim’deki karşılığı, Kader’dir. Kaderi bilmek, Allah Teâlâ’nın bütün işlerini bilmek demektir. Böyle bir bilginin insana açılması mümkün olamaz. (Haşa!) Allah Teâlâ durdurulamaz; insanlar, Allah Teâlâ’nın bilgilerine sahip olup Allah Teâlâ’ya karşı önlem alamazlar! Allah Teâlâ, mutlak manada gaybını gerçekleştirir.