’Anlamak istemeyene hiç bir şey öğretemem ben;düşüncesini dile getirmek niyetimnde olmayana da yardım edemem.’ diyen Konfüçyüs, Çinli düşünür ve din kurucusudur. Yin hanedanından inme olduğu var sayılan Konfüçyüs Şongton’da doğmuş ve çok küçük yaşta öksüz kalmıştır. Gene de iyi bir eğitim gören, on dokuz yaşında evlenip iki çocuk babası olduktan sonra bir süre memurluk yapmış, bir okul kurmuştur. Bunu bir gezici hayat dönemi izleyecektir. Bir ara ülkesine dönmüş, hatta bakanlık görevinde bulunmuş;ama çok geçmeden, ’soylu’ların hükümdarının zorlamasıyla, gene yurdundan ayrılmak durumunda kalmıştır. On iki yıl boyunca, yanında bir kaç öğrenciyle yeniden gezici hayat sürmüş ve asıl öğretisini bu dönem süresince geliştirip kurmuştur. Gene bu gezi dönemi sırasında Lao Tsö ile karşılaşıp görüştüğü söylenir.

Daha sonra ülkesine çağrılınca dönmüş, ama kendisine teklif edilen yüksek görevleri kabul etmeyerek, geri kalan ömrünü kurduğu okullara ve yapıtlarına adamıştır. Mezarı kısa zamanda bir hac yeri haline gelen ve adına tapınaklar dikilen Konfüçyüs, Çin’in ulusal dininin kurucusu olarak bilinmektedir ve ’On bin kuşağın hocası’ ünvanını almıştır.

Filozofun bugün Konfüsyüsçuluk diye anılan öğretisini, öğrencilerinin aldığı notlarından kurulu ’Konuşmalar’adlı yapıttan öğreniyoruz. Konfüçyüs her şeyden önce, kurulu düzen ve gelenek saygısına dayalı bir ahlak anlayışı getirmiştir;yüzyıllar boyunca Çin’in resmi filozofu olarak kabul edilmesinin nedeni de budur. Pratik ahlak anlayışının yanı sıra düşünürün, hükümet etme konusunda olumlu bir doğrultuda olduğunu söyleyebiliriz.

Yazımıza ünlü düşünürün sözleriyle başlamıştık. Yine onun sözleriyle bitirelim:

’Hocaların hocası şöyle dedi:Erdemliliği sayesinde hükümet eden kişi, Kutup Yıldızı’na benzetilebilir. Nitekim Kutup Yıldızı’da daima yerindedir ve bütün öbür yıldızlar onun çevresinde dönmektedir.

İnsanlığı yaratırken gökyüzünün planı şuydu:İlk bilgileri edinmiş olanlar, bu bilgileri henüz edinmemiş olanları eğitecek;ve ilkeleri ile sezmiş olanlar, bunları sezmekte geri kalmış olanları eğitecek. Ben, Gökyüzünün halkları arasında, ilkeleri ilk sezmiş olanlardan biriyim;ve bu ilkelerle, bu halkları eğiteceğim;ilkeleri öğreteceğim onlara. Bunu ben yapmayacak olursam, kim yapacak?’