GÜLCE EDEBİYAT AKIMI

NAZIM TÜRÜ: ÇAPRAZLAMA
**************************************

1-Hece şiirimizde kafiyenin yönlendirici, çoğu kere kısıtlayıcı etkisinin azaltılmasını amaçlayan bir şiir türüdür. Kafiyelerin bir dörtlük içinde ÇAPRAZLAMA olarak yerleştirilmesi ile meydana gelen bir şiir türüdür.

2-Kafiye dizilişi şöyledir.
a- (mısranın başında)
-b (mısranın sonunda)
-a (mısranın sonunda)
b- (mısranın başında)
x

-c (mısranın sonunda)
d- (mısranın başında)
c- (mısranın başında)
-d (mısranın sonunda)

Diğer kıtalar bunların(bu iki kıtanın) tekrarı şeklindedir.

3-Şiir tarihimizde çok önceleri kafiye mısra başında idi, sonra mısra ortasına alındı; İslâmiyet'i kabulümüzden sonra mısra sonlarına alınmıştır. Şairin, kafiye kıskacında sığ - verimsiz duruma düşmemesi için çaprazlama olarak kafiyeler yerleştirilmiştir. Yukarıdaki kafiye dizilişinin dışında kafiyeler değişik şekilde de çapraz olarak yerleştirilebilir ler, bu, tamamen şairin isteğine kalmıştır.

4-Genellikle 7artı7=14 Heceli-kalıplı şiirlerde kullanılırsa da, 6artı5=11 dahil diğer ölçü-kalıplarda da kullanılarak veya beşlik, altılık mısralardan oluşan şiirlerde ve de gene 'çaprazına yerleştirilmiş' kafiyelerle değişik ÇAPRAZLAMA örnekleri verilebilir, şiirler yazılabilir. Önemli olan kafiye kıskacından şairin ve şiirin kurtarılarak, yeni nefes alanı ve şekli ortaya konulmasıdır.Serbest şiirde yapılan 'Çaprazına Serbest' adı ile anılır. Öneren Mustafa CEYLAN'dır.

"Gülce Edebı Topluluğu "



Yeni Edebî Akım: GÜLCE Çaprazlama nazım türüyle yazılmış VE BELİRGİNLEŞTİRMEK İÇİN BÜYÜK HARFLERLE YAZDIĞIM dizelerin teknik yapısı aşağıdaki gibidir;


Kanadı Yarasından

KALEMİ elindedir gönülden kırgın yazar
neden böyledir bilsen dağılacak GİBİYSE
aklınla neler gelmez seyrederken ALEMİ
DİBİYSE köhnemiş yer yutar mı öfkesine

düne var bugüne yok geldi geçti ANSIZIN
ÜZÜLDÜĞÜNE yanar gama dolunca canan
SIZIN çoğalır artar ören yerinden durak
anlam veremez sandı iner SÜZÜLDÜĞÜNE

ÖKSÜZDÜ hemi yetim sarardı soluncaya
esrir kayboluncaya esenliğinden DOLSA
yaşamına çalına mavilik yok GÖKSÜZDÜ
OLSA da us başında ayağından duracak

umarsızlığa neden gözüne seyrir ZAMAN
GAMI kasavet yükü boynuna vurulmadan
AMAN dediğinden bak bulununca dolanır
sonra zordur taşırma seçebilirsen HAMI

DEDİĞİN ozan efem gitmez sandı hoşuna
bozulan bahçesine çiçeğinden YOLUNMUŞ
yokuşa sardı dağı kar buzudur YEDİĞİN
KOLUNMUŞ kırılanın kanadı yarasından


1. ve 2. dörtlüğün kafiye şekli:

1.dörtlük:

1.mısra- a)-KALEMİ …..
2.mısra- ………GİBİYSE -(b
3.mısra- ……….. ALEMİ -(a
4.mısra- b)-DİBİYSE….

2.dörtlük:

1.mısra- ………ANSIZIN -(c
2.mısra- d)- ÜZÜLDÜĞÜNE………
3.mısra- c)- SIZIN…………………..
4.mısra- ……..SÜZÜLDÜĞÜNE -(d

Diğer dörtlüklerde bu şekilde devam ediyor.
Öksüzlük, yetimlik, yitiklik, göksüzlük ve hazin son…
Çok etkileyici dörtlükler! Ha bir kuş olmuş ha beşer! Fark eder mi? Mavilerin yitikliğinde aynı sona götürmüyor mu yitiklik!

Gülce’ nin değerli kalemine saygı ve dostlukla…