Sesini yükseltme mülayimce ol
Çok bağıran yük taşıyor ambara.
Bülbüle özen de dağlarda Şenol
Rastgele ötenin adı bak kara…

İslam ‘da konuşma adabı

1-açık ve anlaşılır bir şekilde muhatabın seviyesine göre konuşulmalı,gerektiğinde önemli görülen ifadeler tekrar edilmelidir
2-bağırıp çağırmak suretiyle yüksek sesle konuşulmamalıdır
3-bilgiçlik taslama ve kendini başkalarına üstün gösterme niyetiyleyapmacık konuşmalarda bulunmak veya insanların anlayamadıları kelimelerle onlara hitap etmek şiddetle yasaklanmıştır

Kötüleme küçük görme kimseyi
Gıybet etme hüsnü zannet her şeyi
Önce kardeşine veriver peyi
Dostunun gönlünde açmasın yara…

104/1,2- Mal toplayan ve onu durmadan sayan, insanları arkadan çekiştiren, kaş göz işaretiyle alay eden her kişinin vay haline!

49/12- Ey iman edenler! Zannın bir çoğundan sakının. Çünkü zannın bir kısmı günahtır. Birbirinizin kusurlarını ve mahremiyetlerini araştırmayın. Birbirinizin gıybetini yapmayın. Herhangi biriniz ölü kardeşinin etini yemekten hoşlanır mı? İşte bundan tiksindiniz! Allah’a karşı gelmekten sakının. Şüphesiz Allah tövbeyi çok kabul edendir, çok merhamet edendir.


Sırrı ifşa etme sırrın dökülür
Laf taşıma sakın boynun bükülür
Hele söver isen ruhun sökülür
Şaşar da feleğin düşersin dara…

“Ey iman edenler! Zandan çok kaçının Çünkü zannın bir kısmı günahtır Tecessüs etmeyin (birbirinizin gizli yönlerini araştırmayın) Kiminiz de kiminizin gıybetini yapıp arkasından çekiştirmesin Biriniz, ölmüş kardeşinin etini yemekten hoşlanır mı? İşte bundan tiksindiniz O halde Allah 'tan korkun Şüphesiz Allah, tövbeyi çok kabul edendir, çok esirgeyicidir" (el-Hucurât, 49/12)

Canlı cansız mahlûka lanet etme
Çok yeminden sakın günaha gitme
İnsan’ı yüzüne asla methetme
Benliğe kapılır da düşer nara…

“Her kim bir mü’mine lanet ederse, bu, onu öldürmek gibi günahtır Her kim bir mü’mine küfür isnat ederse, bu da onu öldürmek gibi günahtır ” (8) Bu hadisin izahında şöyle denilmektedir: “Çünkü lanet, mü’mini uhrevi nimetlerden mahrum olmasını temennidir, öldürmekle müsavidir, günahtır ” Bu meselede rivayet edilen bir başka hadis de şu mealdedir:
“Muhakkak, lanet bir kimseye tevcih edildiği zaman ona yönelir Eğer ona bir yol ve menfez bulursa (o kimse laneti hak etmişse) onda kalır Lanet hakkı değilse, “Ey Rabbim, falan kimseye yöneltildim, fakat ona ne bir yol ve ne de bir menfez bulabildim” der Kendisine, “Geldiğin yere geri dön” denilir (9)

Peygamberimiz (a s m ) birçok hadislerinde lanet ve bedduayı yasaklamış, bu şekilde davranışın mü’mine yakışmayacağını bildirmiştir Yani hiçbir haklı ve meşrû bir sebep yokken bir mü’mine lanet okumak büyük günahlardan sayılmıştır

İbni Hacer laneti ikiye ayırır: Birincisi, belli bir topluluğa, diğeri de belirsiz bir topluluğa yapılan lanettir Belli bir topluluğa misal olarak, Resulullah (a s m ), Ra’lan, Zekvan ve Asabe kabilelerine lanet etmiştir; ancak bunların küfür üzerine öleceklerini biliyordu Belirsiz bir topluluk üzerine yapılan lanete hadis kitaplarında pekçok misal verilmektedir ki, bu da genel bir ifade içinde geçmektedir


En iyisi az öz konuşmak daim
Dilimiz her zaman olmalı Saim
Büyüklere karşı ol da mülayim
Garibi hiç fırsat verme eşrare…


Peygamberimizin, toplum binasının temellerini oluşturan ve geçmiş ile gelecek arasında bir köprü olan yaşlılarla ilgili hadislerden birkaçını sizlere sunmak istiyorum:
”Ağarmış saç, müminin nurudur. Bir kişi İslam yolunda saçını ağartırsa, ağaran her kıl karşılığında bir sevap kazanır ve bir derece yükseltilir.” (Münavi, Feyzür17;l-Kadir, 5/184)
”Saçı-sakalı ağarmış yaşlı müslümana, hükümlerini çiğnemeyen ve okumayı bırakmayan Kurr17;an okuyucusuna, adil idarecilere ikram etmek ve saygı göstermek, Allahr17;a saygıdandır.”(Ebu davud, Edeb, 23 (4843)
”Bereket büyüklerimizin yanındadır. Küçüklerimize şefkat, büyüklerimize hürmet göstermeyen bizden değildir.” (Münavi, Feyzür17;l-Kadir, 3/220)


saygımla