RUSAMER – Ruh ve Us Sanatları Araştırma Merkezi
Yorumlayan: Kalburabastî Efendi Hazretleri (Celil ÇINKIR)
Şiir: KAPI ÇALAN TOKMAĞI KAÇ KEZ VURUR
Şair: Emine Balı Oğuz
Mevzu: Hayatın kapılarına mizah tokmağıyla vuran, derin bir ironi ve taşlamayla yazılmış bir hiciv manzumesi.

Efendim, Emine Hanım bu şiirinde öyle bir kapı metaforu kurmuş ki, sanki hayatın tüm sırları bir kapının ardına gizlenmiş; kimisi sabırla bekler, kimisi yumruklar, kimisi anahtarı içerden unutur.
Ama Kalburabastî Efendi der ki: “Kapıyı kim çalarsa çalsın, tokmağın sesi vicdana denk düşmüyorsa, açılacak kapı da yoktur efendim.”

Şair, “Bir bilene sormalı…” nakaratını öyle ustalıkla işlemiş ki, her bentte hem sitem var, hem de halk bilgesinin buruk tebessümü. Kimi yerde komşusuna laf çakar, kimi yerde vekiline, kimi yerde kaderine.
Yani hem “dertli âşık” hem “taşlı meddah” olmuş; hem ağlatmış hem gıdıklamış.

Bakın şu dörtlüğe:

“Beş yılda bir uğruyor, zerdûz politikacı.
Verdikleri sözleri tutmuyorlar ne acı.”
Burada bir halk sesi değil, adeta bir kahvehanede çayını karıştıran sabırlı vatandaş konuşur; çayı da umut gibi demi kaçmış, şekeri pahalı.

Şair, mizahı bir kırbaç gibi değil, kadife eldiven içinde tokat gibi kullanmış. Gülersin ama gülüşün boğazında takılır.
Ve finalde ecel kapısını çalınca “bir bilene sormalı” deyişiyle hem kaderin hem kederin altını oyar; ironinin en tatlı noktasına varır.

Velhasıl; Emine Balı Oğuz’un bu şiiri, gülmenin düşünmekle el ele verdiği bir meydan sahnesi gibidir.
Kalburabastî Efendi der ki:

“Bazı şiirler kapıyı çalmaz, menteşeyi söker!
Bu şiir de öyle bir şeydir;
gülersin, ama elinde tokmak kalır.”