Mesnevi, İran edebiyatına ait bir nazım şeklidir. Divan edebiyatının en uzun eserleridir. Kısacası Divan edebiyatının, hikâye ve romanlarıdır. (Beyit sayısı otuz bini bulan mesnevilerin olduğunu biliyoruz.)Mesneviler, Divan Şiirinde hikâye ve romanların yerini tutar. Her beyit kendi içinde kafiyelidir. Kafiye örgüsü “aa bb cc çç dd…” biçimindedir. biçimidir. Oradan Arap edebiyatına ve Türk edebiyatına geçmiştir.
Bir şairin beş mesneviden oluşan eserine “hamse” denir.
Mesneviler “aşk, tasavvuf, savaş, kahramanlık, peygamber ve din büyüklerinin yaşamları, bir şehrin güzellikleri, evlenme ve sünnet törenleri, mizah, hiciv, eleştiri, nasihat” gibi konularda yazılır.
Türk edebiyatındaki ilk mesnevi, Yusuf Has Hacip’in “Kutadgu Bilig” adlı eseridir.

EDEBİYATIMIZDA Kİ ÜNLÜ MESNEVİ ÖRNEKLERİ

Aşk Konusunda Fuzulu’nin “Leyla ve Mecnun”u, Din-Tasavvuf konusunda Mevlana’nın : “Mesnevi”si ve Süleyman çelebi’nin Mevid’i, Didaktik (Öğreticilik alanın da) Nabi’nin “Hayriyye”si
Mizah (Alay, Eleştiri konusunda) Şeyhi’nin “Harname”si sayılabilir
Beş’er divanı bulunan Hamse sahibi olan Divan şairlerimiz, Ali Şir Nevai, Taşlıcalı Yahya, Nev’izade Atâî’dir.

AYLAK ADAM

Sevmezdi, çalışmıyor, bu erkek
Miskin di, becerse yok, ve ürkek

Hep zevce, işindedir, o boştur
İşsiz ya, içer şarap, na hoştur

Akşam da, kadın döver, içince
Günleri, yatıp yatıp geçince

Beş oldu, velet de bak, sayınca
Evler de, gürültüler, duyunca

Aklınca, kadın ise, köleydi
Herkes de, onun için öleydi

Gördükçe, okurdu hem, yazardı
Korkmuştu, salak adam, bizardı

Gel gör ki, güzel kadın, sevindi
Baktıkça, inat adam, dövündü

Onlar da, bakıp bakıp, üzüldü
Döndük çe, bu kez niyet, sezildi

Terk etti, birer birer, gidenler
Anlardı, o ayrılık, tadanlar

Yalnız ve, arsızca boş yaşarmış
Kar kış da, soğuk görüp üşürmüş

Ölmüştü, sonunda bak, o aylak
Bilseydi, değer görür/dü çaylak

Sadık DAĞDEVİREN
Aşık LÜZUMSUZ

Not: Bu şiir aşağıda belirtilen aruz kalıbı ile yazılmıştır

Mefûlü, mefâilûn,feîlûn
(__.) , (._._) , (.__)
KKA , AKAK AKK