Çay Leyla’dan bir katre budur ustanın notu
İsli çaydanlık ile ateş içten söyleşir
Albenisi özünde hoştur çay anekdotu
Demlik ile semaver bu yüzden haşır neşir


Billurdan efsaneler gizemdir çay renginde
Leyla’nın kirpiğinden süzülür bardağa naz
Buselik bir şarkının ölümsüz ahenginde
Buğu buğu olur da semaya ağar niyaz


Çayla biz yabancıyken bir Zihni Derin gelir
Yeşil Karadeniz’in yeşillenir türküsü
Aramızda ünsiyet dalga dalga yükselir
İnce belli cerenin çay olur artık süsü


Yazdığım şiirlerin efsane konuğu çay
Bazen sükût demlenir bazen muhabbet haza
Çayın katresi ile kut bulur camdan saray
Kumru güvercin konar gönüldeki pervaza


Çay renkli öyküleri önce dudaklar okur
Her sözcüğünde ışık cümleler ise mercan
Demlik ile semaver aşk kilimini dokur
Çaydır bizim ülkede Leyla’dan ileri can…
Ankara, 28.08.2018 İbrahim Kilik

Türkiye’de çay tarımının başlamasına, gelişmesine ve yerleşmesine önderlik eden zirâat mühendisi. 1880 senesinde Muğla’da doğdu. İlk ve Orta öğreniminden sonra İstanbul Halkalı Yüksek Zirâat Okulunu bitirdi.

Bir müddet Orman mühendisliği ve öğretmenlik yaptı. 1920 senesinde İktisat Vekâleti, Zirâat Umûm Müdürlüğü vazifesine tâyin edildi. Vazîfesiyle ilgili bir gezi sırasında Doğu Karadeniz bölgesinin çay ve turunçgiller üretimine elverişli olduğunu görerek bu bölgede çay tarımının başlatılması için gayret sarf etti. Bunun üzerine 1924 senesinde Rize yöresinde çay, fındık ve turunçgiller üretimiyle ilgili özel bir kânun çıkarıldı ve Çay Araştırma Enstitüsü kuruldu. Enstitünün kurucusu olan Zihni Derin aynı iklim özelliklerine sâhip olan Batum’dan getirttiği çay fidanlarıyla Enstitünün bahçesinde ilk çay fidanlığını kurdu. Fidanların bir kısmını da deneme üretimi için halka dağıttı. Fakat toprağı az olan yöre halkı, geleceği belli olmayan bu ürüne fazla rağbet etmedi. Devletin de gerekli desteği sağlamaması üzerine Zihni Derin’in çalışmaları neticesiz kaldı. Zihni Derin bu vazifeden ayrılarak çeşitli liselerde ve Ankara Gâzi Eğitim Enstitüsünde öğretmenlik yaptı. 1936 senesinde Edirne’de İkinci Umûm Müfettişlik kuruluşunda tarım danışmanlığına 1938 senesinde Zirâat Vekâleti Çay Organizatörlüğüne getirildi. Bu vazifesi sırasında Batum’dan getirttiği iki ton çay tohumu ile enstitüye bağlı üç fidanlıkta çay fidanı üretimini sürdürdü.

1940 senesinde çıkarılan bir kânunla çay üreticilerine bâzı maddî kolaylıklar getirildi ve üretilen çayların devlet tarafından satın alınacağı garanti edildi. Bu özendirici tedbir ve teşvikler üzerine yöre halkı çay üretimine yöneldi. Zihni Derin’in özel gayretleriyle Doğu Karadeniz bölgesinde çay tarımı yaygınlaştı. Hayâtında iken gayret ve çalışmalarının meyvesini gören Zihni Derin, 1945 yılında emekliye ayrıldı. Emekli olmasına rağmen bakanlık organizatörü olarak çay tarımıyla ilgili çalışmalarını sürdürdü. 1964 senesinde "Çayın 40. Yılı" kutlama törenlerine katılmak üzere Rize’ye giderken bir trafik kazâsı geçirdi. Kazâda aldığı yaralar neticesinde 1965 yılında öldü. Çay tarımında önder kabul edilen Zihni Derin’in hâtırasına 1969 yılında TÜBİTAK hizmet ödülü verildi.