Adıyaman ilinin önemli yerleşim yerlerinden biri olan Yaylakonak Beldesi, hem coğrafi konumu hem de arazi çeşitliliği ile dikkat çekmektedir. Aşağıdaki analiz, beldenin eldeki notlardan elde edilen temel özelliklerini detaylandırmaktadır.
Konum ve Sınırlar
Yaylakonak Beldesi, Adıyaman ilinin Kuzeyinde yer almakta olup, il merkezine yaklaşık 23 km mesafededir. Belde, geniş bir arazi üzerinde kurulmuş olup, komşu yerleşim yerleriyle olan sınırları bölgenin fiziki yapısını yansıtmaktadır:
Güney: Şerefli köyü
Batı: Dandırmaz köyü, Başlıca köyleri ve Tut ilçesi
Kuzey: Çamyurdu Gümüka, Doğu : Karaağac ve Uzan köyleri
Kuzey: Akdağ ve Erkenek ilçeleri
Bu konum, beldeyi hem dağlık hem de daha düz arazilere komşu kılan bir geçiş noktasında konumlandırmaktadır.
Yerleşim Tipi ve Arazi Özellikleri
Yaylakonak'ın yerleşim ve arazi yapısı, merkezin ve mahallelerin farklı karakterler taşıdığını göstermektedir:
Merkez Yerleşim Tipi: Belde merkezi, genellikle yerleşimin yoğun ve toplu olduğu toplu köy tipi yerleşim özelliğini gösterir.
Mahalle Yerleşim Tipi: Merkeze bağlı mahalleler ise daha dağınık ve birbirinden uzak ev gruplarından oluşan dağınık köy tipi yerleşim şeklini benimsemiştir.
Arazi Morfolojisi
Beldenin arazisi büyük bir çeşitlilik sunar:
Güney Doğu Kısmı: Bu kısım, nispeten daha düz arazi yapısına sahiptir ve tarım ile yerleşime daha elverişlidir.
Batı Kuzey Kısmı: Beldenin bu kesimi ise güdür (eğimi az), tepeli ve yer yer dik arazi yapısıyla daha engebeli ve dağlıktır.
Yüksek Nokta: Belde sınırları içerisinde yer alan Akdağlar'ın (2550 metre) zirvesi, bölgenin en yüksek ve belirgin coğrafi özelliğidir.
Mahalle ve Mezralar
Yaylakonak Beldesi, merkezle birlikte toplam 8 adet mahalle/mezradan oluşmaktadır. Bu yerleşim birimleri şunlardır:
Merkez Mahallesi
Karaçalı Mahallesi
Çatderesi Mahallesi
İncekoz Mahallesi
Çimenke Mahallesi
Yünlüce (Zivar) Mahallesi
İncirlik Dere Mezrası
Keşiş Mezrası
Kurt Dere Mezrası
Yüzölçümü ve Alan Dağılımı
Beldenin toplam yüzölçümü, sunulan tablo verilerine göre 12094 hektardır. Bu, yaklaşık olarak 120,94 km²'ye denk gelmektedir ve coğrafi konum bilgisindeki 120 km² tahminiyle uyumludur.
Tablo, bu toplam alanın mahalleler bazında nasıl dağıldığını göstermektedir. Özellikle Çatderesi Mahallesi (4115 hektar) ve İncekoz Mahallesi (3699 hektar), toplam alanın büyük bir kısmını oluşturan en geniş yerleşim birimleridir.

MAHALLE ALAN (Hektar)
Catderesi 4115
İncekoz 3699
Karaçalı 1799
Zivar 1618
Merkez 616
Çimenke 244
TOPLAM 12094

Sonuç
Yaylakonak Beldesi, 12094 hektarlık geniş bir alana yayılmış, toplu ve dağınık yerleşim tiplerini bir arada barındıran, düz ve engebeli arazilerin kesişim noktasında bulunan bir yerleşim yeridir. Akdağlar'ın zirvesinin de bulunduğu bu bölge, Adıyaman'ın coğrafi ve sosyal yapısı açısından incelenmeye değer bir örnektir.