Değerli okuyucu,
Elinizdeki bu çalışma, Anadolu coğrafyasının en az bilinen fakat sosyolojik açıdan en karmaşık topluluklarından biri olan Balyan (Balıyan) Aşireti’nin derinlemesine bir incelemesidir. Amacımız, aşireti sadece bir tarih ya da soy kütüğü nesnesi olarak değil, aynı zamanda modern Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan günümüze uzanan süreçte kimlik, siyaset ve göç dinamikleri karşısında nasıl bir evrim geçirdiğini gösteren canlı bir laboratuvar olarak ele almaktır.
Anadolu’nun kadim inançlarından olan Kızılbaş/Alevi kimliği ile Kürt/Zaza etnik kimliğini aynı anda taşıyan Balyanlar, yüzyıllardır Malatya ve Adıyaman’ın kesişim noktalarında, iki ana kimliğin getirdiği çifte azınlık refleksiyle yaşamlarını sürdürmüşlerdir. Bu durum, onların hayatta kalma stratejilerini şekillendirmiş; en belirgin sonucu ise Cumhuriyet'in kurucu ideolojisi olan Kemalizm'e sarsılmaz bir sadakat geliştirme biçiminde ortaya çıkmıştır. Kitap boyunca, bu sadakatin kökenlerinin dinsel bir korunma arayışından mı, yoksa modernleşme idealinden mi kaynaklandığını sosyolojik araçlarla sorgulayacağız.
Bu inceleme, Balyanların geleneksel toplumsal yapısının ve Dede-Talip ilişkisine dayalı Rızalık sisteminin, 1960'lardan itibaren başlayan kitlesel göç dalgasıyla nasıl kırıldığını ve dönüştüğünü ele almaktadır. Kırsal topraklardan İstanbul ve Ankara gibi metropollere taşınan aşiret, artık sadece kırsal bir ekonomik ünite değil, aynı zamanda kentte yeni hemşehri dernekleri ve Alevi kültür merkezleri etrafında örgütlenen, eğitimle yükselen bir sosyal sınıf haline gelmiştir.
Ancak, bu dönüşüm sancısız değildir. Özellikle yeni nesillerin, geleneksel CHP bağlılığını sorgulayarak Kürt siyasi hareketine ve daha radikal sol söylemlere yönelmesi, aşiret içinde hem siyasi hem de kültürel bir kuşak çatışması yaratmıştır. Adıyaman'ın Yaylakonak gibi geleneksel merkezlerindeki yerel dinamiklerden, Kürt kültüründeki Kawa mitinin sembolik cazibesine kadar, bu gerilimlerin tüm boyutları titizlikle incelenmiştir.
Bu kitabın hazırlanmasında, sınırlı akademik literatürün yanı sıra, bizzat aşiret mensuplarıyla kırsal ve kentsel alanlarda gerçekleştirdiğimiz derinlemesine mülakatlar en önemli kaynağımız olmuştur. Bu çalışma, sadece Balyan Aşireti'nin değil, aynı zamanda çok kimlikli Anadolu coğrafyasındaki tüm azınlık topluluklarının siyasal ve sosyal kaderini anlamaya yönelik mütevazı bir katkı sunmayı amaçlamaktadır.
Umarım bu inceleme, okuyucuyu hem Balyanların benzersiz dünyasına hem de Türkiye Cumhuriyeti'nin karmaşık kimlik yapısına dair yeni sorular sormaya teşvik eder.
Saygılarımla,

Hüseyin TURHAL