Atasözleri Destanı

Halik’i ararsan mahlûkuna bak
Can içinde olur canan diyorlar
Gittiðin yer körse, muma gerek yok
Huyla gider Hayy’dan gelen diyorlar

Tartýya vurulmaz bendeki hasar
Ölümün elinden korumaz hisar
Muhannet, býrakmaz ardýnda eser
Mert ölürse kalýr ad, san diyorlar

Geceler gündüze tanýk olurmuþ
Birlik varsa orda dirlik olurmuþ
Büyük baþýn derdi büyük olurmuþ
Kalkmaz dað baþýndan duman diyorlar

Ýlahi emirken kýsassa kýsas
Kamil insanlara yakýþmaz kumpas
Duvarý nem yýkar, demiri de pas
Ýnsanlar çürürmüþ gamdan diyorlar

Yaparken iþini yapsa da yalpa
Vurulmaz kimsenin sýrtýna sopa
Gerdaný kýrarak oynayan sýpa
Çýkarýr eþeði baþtan diyorlar

Gününü gün etsen pavyonda, barda
Havyarýn yanýnda yesen lakerda
Karun kadar malýn olsa ne fayda
Akýbet Hakk ile yeksan diyorlar

Güzel huydur insanlýðýn temeli
Muhabbet olmalý kulun emeli
Rehber bilir isen güzel ameli
Rahman’a götürür Furkan diyorlar

Ayrýlmadan erenlerin dizinden
Götür caný ariflerin izinden
Hayvan yularýndan, insan sözünden
Birdir ikrar ile iman diyorlar

Dostumuzdur azý çoða sayanlar
Bizden deðil aþka sýnýr koyanlar
Dikkat eylemeli nefse uyanlar
Gafili aldatýr þeytan diyorlar

Umutlara bayrak açanlar bilir
Muhabbet deminden içenler bilir
Gönül kapýsýndan geçenler bilir
Olmaz her kapýda Selman diyorlar

Garipler çekemez sevda yükünü
Çözmekte zorlanýr gam yumaðýný
Yiðide vermeli sözün hakkýný
Boþ torbaya gelmez kolan diyorlar

Fýrsat ele geçse üzmeli onu
Görüldüðü yerde ezmeli onu
Aklýn kiriþine yazmalý onu
Dost olamaz eski düþman diyorlar

Hak aþýðý olur düþle badeli
Olamaz onlarýn gözü perdeli
Bildiðini yapar devletli, deli
Cahiller dinlemez ferman diyorlar

Gönül dostlarýna uzaktan bakma
Seni üzenleri kafana takma
Hak etmeyen için kendini yakma
Gemiyi kurtaran kaptan diyorlar

Elif’e özenen olamaz yamuk
Dýþ etkenden korur gövdeyi kabuk
El atýna binen inerken çabuk
Tez eskir iðreti kaftan diyorlar

Geçirmez kötülük insan zihinden
Uzak durulmalý hin oðlu hinden
Gýybet çýkarýrken insaný dinden
Tatlý söz yýlaný inden diyorlar

Güzel huyla olur özde mahirlik
Yakýþmaz kimseye asla muhbirlik
Görmek istiyorsan varlýkta dirlik
Eþek gibi çalýþ kazan diyorlar

Hak indinde birdir körü, topalý
Yapana ceza var kural ihlali
Cimriyle cömerdin aynýdýr salý
Bulunursa hoþtur meyan diyorlar

Okunu atýnca yayýný asma
Baþýn dara düþse feryadý basma
Sabreyle felekten umudu kesme
Devir biter, döner devran diyorlar

El olma ellere, aranan el ol
Yürekten sevene gönüllü kul ol
Çevreye yararlý iþle meþgul ol
Budur akil için mizan diyorlar

Etmeli gözlerden gamý tahliye
Edenler kârdadýr aklý terbiye
Sevinme ha sakýn dostum çok diye
Bin dosttan çoktur bir düþman diyorlar

Akmasýn boþuna nafile yaþýn
Ameline baðlý dünyalýk iþin
Bir söz söylemeden kýrk kere düþün
Sözünden bilinir irfan diyorlar

Yeri olmaz soframýzda suþinin
Yanýnda durulmaz yüzü ekþinin
Kýlavuzu karga olan kiþinin
Çýkmaz asla burnu boktan diyorlar

Âdemle atýlmýþ aþkýn temeli
Nefsine yenilen gezer sükseli
Yabana atma ha darbýmeseli
Verilmez yoz mala saman diyorlar

Yakýnla bir tutar gönül uzaðý
Ýlmi rehber bilen bozar tuzaðý
Ortaklýk nahýrdan yeðdir buzaðý
Belli olsun alan satan diyorlar

Edepten yoksundur sonradan görmüþ
Pýrlanta yerine konamaz gümüþ
Yüce dað baþýný andýrýr imiþ
Yiðidin baþýnda boran diyorlar

Almamýþsa insan kulluktan hisse
Makbul yapmaz onu takým elbise
Ýman ehli olan her kim var ise
Paris’ten güzeldir vatan diyorlar

Cilve, kur yakýþýr naz erbabýna
Yangýn kâr eylemez köz erbabýna
Kucaðýnda sazla söz erbabýna
Ýþte saz, iþte söz, meydan diyorlar

Kaybeder çeviren yönü dünyaya
Adamaz akiller caný dünyaya
Bel baðlanmaz asla fani dünyaya
Önü yalan, sonu yalan diyorlar

Bizden deðil aþka memur olmayan
Aþký taþýyamaz, cesur olmayan
Enel hak yolunda Mansur olmayan
Geçirsin boynuna urgan diyorlar

Rahmete dönerek yaðmak kolaymýþ
Ak gönlü karaya boðmak kolaymýþ
Aðacý yaþ iken eðmek kolaymýþ
Küçükten yetiþir sübyan diyorlar

Olamaz her insan, insaný kâmil
Önlem almayanlar olacak sefil
Düþmaným yok diye avlanma gafil
Doðurur düþmaný anan diyorlar

Kurtuluþun olmaz alýn yazýndan
Sevmeyen anlamaz gönül sýzýndan
Tanýmak zor iken dostu sözünden
Gözünden bellidir düþman diyorlar

Kazanýr hayatý düþü bilenler
Yýkýlmaz altýyý, beþi bilenler
Dost baþa bakarken iþi bilenler
Ayaða bakarmýþ düþman diyorlar

Yaratandan almýþ kanunu doða
Göbekten baðlýyken akþam sabaha
Kavuþmazken asla bir dað bir daða
Ýnsana kavuþur insan diyorlar

Güç alýp damarda dolaþan kandan
Verilemez vatan kopsa da tufan
Bey deyip ederler insaný candan
Cömert der ederler maldan diyorlar

Güvenme sözüne atsa da nutuk
Sözünün sahibi deðildir lavuk
Kümesteyse þayet bugünkü tavuk
Ýyidir yarýn ki kazdan diyorlar

Serapla beslenir çölde nilüfer
Tanýmaz kimyasý konsa bariyer
Akýlsýz olanlar malý satar yer
Katar yer akýllý olan diyorlar

Candan davranana, can veren caným
Karþýlýksýz aþka þefkattir taným
Anasý ölene denilir haným
Bey olur babasý ölen diyorlar

Ne sýrlar saklýdýr söze raðbette
Huzuru yakalar canlar sohbette
Görmesen de mektep yüzü hayatta
Ýdare etmeyi öðren diyorlar

Yalancý dünyada meþke doyanlar
Aný kulluk için fýrsat sayanlar
Elbiseyi kefen diye giyenler
Allah’a borcumuz bir can diyorlar

Özü bilinmeyen her þey manidar
Eþkýya dünyaya olmaz hükümdar
Akýllý, gelinlik bulana kadar
Everirmiþ deli oðlan diyorlar

Olmaz yan sanayi ürün canlýda
Aynýdýr dokunuþ hüzün canlýda
Deðiþmeyen gerçek bütün canlýda
Analar yavruya kalkan diyorlar

Üzüldüðün þeye aslýnda sevin
Ýlelebet sürmez dönemi devin
Gün gelip ölürse kedisi evin
Meydana konacak sýçan diyorlar

Ýlmi geliþmede bitmez aþama
Ayrý bir haz verir sevmek yaþama
Kuþla kuþ avlamak âdettir amma
Avlanmaz araçla tavþan diyorlar

Abalý çobandýr nahýrý güden
Düþersen çok olur fikir yürüten
Topal eþek ise katarý yeden
Yarý yolda kalýr kervan diyorlar

Mutlu eyleyemez caný el kiri
Neþe kaynaðýdýr güldüren espri
Pýrlantaya benzer onun her biri
Kârdadýr nasihat tutan diyorlar

Talibi olurum dost edinenin
Ceremesi olmaz düze inenin
Kýlýç kuþananýn, atlar binenin
Su aktýðý yere revan diyorlar

Aþktan habersizse tam müptezel o
Kalpte taht kurarsa cana özel o
Gönül kimi sever ise güzel o
Gencelir güzelle yatan diyorlar

Derdi dünya olanlarda hep sorun
Yalancý dünyadan olan yok memnun
Leyla’dan Mevla’ya çýkarken Mecnun
Belasýný bulur azan diyorlar

Geçilmez yüzmeden aþkýn deryasý
Gerçek olmaz gariplerin rüyasý
Deðiþmez zamanla iþin kimyasý
Od olmadan yanmaz odun diyorlar

Yaþamak imkânsýz taraf olmadan
Yükselemez insan hedef olmadan
Benlik âlemine vakýf olmadan
Bilinmez Hazreti Yezdan diyorlar

Kullar iþkenceye olursa maþa
Ezelden ebede sürer karmaþa
Ayak baþa baðlý, baþlar da baþa
Lazýmdýr sürüye çoban diyorlar

Aklý kullananý etmem endiþe
Tatlý olmayan tok, gelse beleþe
Unutmamak lazým acele iþe
Karýþýr her zaman þeytan diyorlar

Davranamaz asla onlar imalý
Gözlerdir kanýmca aþkýn hamalý
Dünyada kalýrmýþ dünyanýn malý
Dona kalýr, sona kalan diyorlar

Murada eren az, hayaller kurup
Varýlmaz menzile yalan uydurup
Doðru konuþalým eðri oturup
Aþar vermez yanan harman diyorlar

Düþününce sürer iþkence serde
Oyun bittiðinde kapanýr perde
Ellik eksik olmaz el olan yerde
Batman döðer aðýr duran diyorlar

Hikmetli sözleri diyenler veli
Dünyaya postayý koyanlar deli
Eli dar olanýn kýsadýr dili
Bulunmaz her ata meydan diyorlar

Ayakta tutsa da aþk kâinatý
Ebediyen sürmez han saltanatý
Caný yanan eþek geçermiþ atý
Ettiðini bulur insan diyorlar

Bulanýk sularda inmem derine
Söz olmaz hakiki söz üzerine
Bizim mahallede Çingen yerine
Oklavayý hacet sayan diyorlar

Aklý engel olur hayaller kursa
Rahat býrakmazlar çile doldursa
Davul patlar fakir halaya dursa
Okunmaz saðýra ezan diyorlar

Öyle kolay kolay deðiþmez töre
Ýnsanýn nasibi kalbine göre
Garibi misafir edecek yere
Ya bitli han, ya da külhan diyorlar

Sevgi ile nefret, sýký arkadaþ
Onlar canýmýzla hep sarmaþ dolaþ
Fazla aþ, ya karýn aðrýtýr ya baþ
Her gönülde var bir aslan diyorlar

Kalýnca gerçekle karþý karþýya
Hamilik yapmalý erkek, diþiye
Ýçten pazarlýklý olan kiþiye
Yere bakan, yürek yakan diyorlar

Baþýna taç eyle kaþý kemaný
Çýkarma aklýndan ahdi amaný
Saklarsan samaný, gelir zamaný
Damlalardan olur umman diyorlar

Garibanýn sözü kendine geçmiþ
Daðdaki eþkýya kanundan kaçmýþ
Gel demek kolay da, git demek güçmüþ
Kaybeder nefsine uyan diyorlar

Olunca sevenler gönül esiri
Olmaktan evladýr koltuk veziri
Yakýþmaz insana davranmak cimri
Barýnmaz bencilde iman diyorlar

Muhabbet görmeli gözü eladan
Uzak kalýnmalý yedi beladan
Umut kesmemeli Yüce Mevla’dan
Eder kullarýna ihsan diyorlar

Hakkýn kulu deðil defter dürenler
Âþýktýr maþuka göðüs gerenler
Ýnsanlara sabrý salýk verenler
Neler doðar gün doðmadan diyorlar

Cananý can diye sevmeli kiþi
Candan selam mutlu eder derviþi
Tecrübeyle sabit, bozar her iþi
Yangýna körükle varan diyorlar

Aðacýn yelleri dal ile olur
Bülbülün sevinci gül ile olur
Harman yelle, düðün el ile olur
Darý biçmez arpa eken diyorlar

Ýnsanýn deðeri olamaz ucuz
Kötü iþ yapýnca kýzarmalý yüz
Dostun ikramýdýr dosta acý söz
Bok getirir çokça gezen diyorlar

Arifler âlemin seyrine dalar
Parayý verenler düdüðü çalar
Horoz ölür gözü çöplükte kalýr
Övünsün deveyi yeden diyorlar

Nasip için doðru yoldan sapana
Ayaðýna gelen rýzký tepene
Irmak kenarýna çeþme yapana
Ýt sürü de para kazan diyorlar

Pimini çekmeden patlamaz bomba
Gezip görülmeli hýsým, akraba
Baðý baðýþlar da evlada baba
Salkým üzüm vermez oðlan diyorlar

Sýkýntýda olan, düþler ferahý
Dost eden kazanýr veliyullahý
Yoklamaya görsün mazlumun ahý
Ýndirir þahlarý tahttan diyorlar

Hayalde arama düþün hakkýný
Vermeli gözlerin beþin hakkýný
Vermek istiyorsan iþin hakkýný
Eve avrat, baða baðban diyorlar

Gerçek sevgi gözden kalbe akýþýr
Kalpten sevmeyenler boþ boþ bakýþýr
Ýki çýplak bir hamama yakýþýr
Güzel söyleyene ozan diyorlar

Olmalý imanda saflýk, halislik
Yakýþmaz inanan kula harislik
Bulaþýr insana pislikten pislik
Bu yüzden çalýyý dolan diyorlar

Asfaltta yetiþir gazoz aðacý
Bilinsin gerçekler her zaman acý
Elden bacý olmaz, kâfirden hacý
Evecene alay bozan diyorlar

Korkaklar kelleyi koltuða almaz
Sýfat kocalýr da gönül kocalmaz
Bilenler söylemez, söyleyen bilmez
Hakkýn sýrrý olmaz beyan diyorlar

Mümin seccadeyi suya salarmýþ
Gurbette olanýn gözü dolarmýþ
El atýna binen yaya kalýrmýþ
Öðün olmaz elden gelen diyorlar

Fiyatý belirler arz ile talep
Kullanamaz aklý yüklü her merkep
Zararla oturur, ziyandadýr hep
Öfkeyle yerinden kalkan diyorlar

Hak eden olursa yapmalý jesti
Arayýp sormalý eþi ve dostu
Kasap yere vurur sevdiði postu
Parmak yalar baldan tutan diyorlar

Almalý nasibi yara neþterden
Kötülük beklenmez hayvan severden
Tavuk esirgenmez kaz gelen yerden
Zordur, her oyunu bozan diyorlar

Umutsuz vakadan çekmeli fiþi
Sözünde durana derler er kiþi
Kiþi bedeniyle tutmalý iþi
Yüðrük at artýrýr yemin diyorlar

Sert vurma yürürken sakýn ökçeni
Ayýrma kendinden konan göçeni
Denk getirmek istiyorsan bütçeni
Uysun ayaðýna yorgan diyorlar

Eninde sonunda bitecek süreç
Teslim edilecek emanet er geç
Komþunun külüne olurmuþ muhtaç
Ýþini yarýna koyan diyorlar

Saðýr gibi davran her þeyi duy da
Örnek al kendine Yunus’u huyda
Deðneksiz gezilmez köpeksiz köyde
Bulunmaz açlarda iman diyorlar

Anlatsan cahile söz fayda etmez
Karanlýk geceye göz fayda etmez
Lezzetsiz çorbaya tuz fayda etmez
Geç kaynarmýþ aðýr kazan diyorlar

Kadri bilinmeli unun, eleðin
Farkýnda olmalý yensiz gömleðin
Laklak ile geçer ömrü leyleðin
Aðlayana olur gözden diyorlar

Çalmasýn zamaný cep telefonu
Gülmektir en büyük mutluluk fonu
Yürekten aðlamak olursa konu
Anadan baþkasý yalan diyorlar

Gönülleri yýkan söz unutulmaz
Gidenin ardýndan matem tutulmaz
Lokma bile çiðnemeden yutulmaz
Akan sular tutmaz yosun diyorlar

Gýybet eyleyenin ayaðý kayar
Eceli gelen it camiye siyer
Ýleri gidemez, yerinde sayar
Akýntýya kürek çeken diyorlar

Olmalý iþ gören iþinde ehil
Sadece Yaratan önünde eðil
Can malý kazanýr, mal caný deðil
Pul olmaz düþmeyle altýn diyorlar

Bazý kullar var ki paha biçilmez
Bazýsýnýn gölgesinden geçilmez
Kenara bakmalý alýnýnca bez
Anasý bilinir kýzdan diyorlar

Yapmamalý insan kara mizahý
Gerçek Mümin olmaz sevgi tamahý
Temkinli olmalý, serçenin ahý
Ýndirir þahini gökten diyorlar

Kadere inanan olmaz isyankâr
Þüpheye düþenler aynaya bakar
Yaprak kýmýldamaz esmezse rüzgâr
Dertlerden bitermiþ insan diyorlar

Asalet genlerle eder intikal
Sözü geçenlere denir Aksakal
Arslan yuvasýna giremez çakal
Oturaktan belli þahan diyorlar

Konuþulmaz aðýzdan bal akmadan
Dert onulmaz çaresine bakmadan
Gökyüzü gürlemez þimþek çakmadan
Aþ sabahýn, iþ sabahýn diyorlar

Yârdan ayrýlanýn sýzýsý dinmez
Yürekten sevilen kapýya konmaz
Taþýma su ile deðirmen dönmez
Tamahlýk getirir ziyan diyorlar

Salýyý görmeden gelmez çarþamba
Gönül fethedemez her iþi zorba
Tekkeyi bekleyen içermiþ çorba
Ateþ yoksa çýkmaz duman diyorlar

Ödün vermemeli güzel Türkçeden
Beslenmeli görüþ arka bahçeden
Býkaný görmedim kelle paçadan
Bal yiyenler býkar baldan diyorlar

En çetin sýnavla akýl baþ gelir
Akiller elinden güzel iþ gelir
Uzaktan davulun sesi hoþ gelir
Beleþ sirke tatlý baldan diyorlar

Hak eden herkese verilir nota
Gönül dostlarýna konulmaz kota
Bayýr yerde biten bir tutam ota
Deveyi attýrýr yardan diyorlar

Sevginin hasýdýr en büyük servet
Sofrayý görenler edilir davet
Biri yer birisi bakarsa þayet
Kýyamete kopar ondan diyorlar

Gidilmez peþinden çalým satanýn
Yanýnda olmalý hüzün tadanýn
Durmadýkça kalbi hasta yatanýn
Umut var çýkmayan candan diyorlar

Güven olmaz asla kabadayýya
Sevilene ikram gelmez sayýya
Kýz halaya çeker, oðlan dayýya
Ölmüþ eþek korkmaz kurttan diyorlar

Cahilden uzak dur, alma kapýna
Misafir eyleme gönül yapýna
Zarar verir, keskin sirke küpüne
Kendi bulur kendi eden diyorlar

Namazdýr bilene dinin direði
Terk etmeli insan neme gereði
Yufka olur emanetin yüreði
Gideni aratýr gelen diyorlar

Dost ararsa yeter kullara Allah
Delibal muhtaca etmez eyvallah
Lidyalýnýn aþký olunca ilah
Varsa pulun, herkes kulun diyorlar

Celil ÇINKIR - DELÝBAL

Sosyal Medyada Paylaşın: