Öğrenilmiş (kazanılmış davranış): “Doğuştan meydana gelmeyip, yaşadığı ortamın sosyal ve kültürel durumuna göre sonradan kişiliğe eklenen davranışlardır.” diye tarif ediliyor.
Bir kısım Bilim Adamı bu davranışı açıklamak için bir deney yaptılar.
Deney şu:
“Bilim Adamları beş maymunu bir kafesin içine koydular, maymunların arasına da üzerinde muzların bulunduğu bir merdiven yerleştirdiler.
Maymunlardan biri ne zaman muzları almak için merdivene tırmanmaya çalışsa, diğer maymunları soğuk su ile ıslattılar.
Bir süre sonra, maymunlardan biri ne zaman merdivene tırmanmaya çalışsa diğer maymunlar onu dövmeye başladılar.
Aradan biraz daha zaman geçtikten sonra merdivenin üzerindeki muzlar maymunlar için ne kadar çekici olsa da, hiç biri merdivene tırmanmaya cesaret edemez olmuşlardı.
Maymunlar, içlerinden birinin merdivene tırmanması halinde diğerlerinin kendisine saldıracaklarını ve döveceklerini öğrendiler.

Maymunlar bu davranışı öğrendikten sonra Bilim Adamları, maymunlardan birini, yeni bir maymunla değiştirdiler.
Kafese giren yeni maymunun yaptığı ilk şey; merdivene tırmanıp muzlara ulaşma çabası oldu. Fakat diğer maymunlar, yeni maymuna saldırarak onu dövdüler.
Kafesteki eski maymunlardan birisi daha değiştirildi ve ilk değişimde yaşananların aynısı tekrar yaşandı. Hatta değiştirilen ilk maymun da ikinci maymunun dövülmesine katıldı.
Sırayla diğer maymunlarda değiştirildi ve kafese giren her maymun, yaşadığı tecrübelerle merdivene tırmanılmayacağını öğrendi.
Artık kafeste soğuk suyla ıslanmamış fakat buna rağmen merdivene tırmanmaya çalışana saldıran beş maymun vardı,
Maymunlar hiç ıslanmadıkları halde, merdivene tırmanılmayacağını diğer maymunlardan öğrenmişlerdi.”

Bu deneyden elde edilen sonuç; Doğuştan olmayan bazı davranışlarımızı sonradan, içinde bulunduğumuz toplumdan öğreniriz.

ŞİMDİ HEP BİRLİKE DÜŞÜNELİM: BİLİMİN ULAŞTIĞI BU SONUÇ TOPLUMA YENİ DAVRANIŞ BİÇİMLERİ KAZANDIRMAKTA KULLANILIYOR MU?

Şayet maymunlara. “ Neden merdivene tırmananları dövüyorsunuz?” diye sorulsaydı,
Muhtemelen şu cevabı verirlerdi:
“ Bilmiyorum, burada işler böyle yürüyor”

İÇİNDE BULUNDUĞUMUZ TOPLUMDA İŞLER NASIL YÜRÜYOR ACABA?

Bekir GÜÇLÜER